اقتصاد آنلاین - محمد بیات؛ یکی از پیامدهای عملیات وعده صادق و پاسخ متقابل اسرائیل، بازگشت سایه تشدید تنش‌ها میان ایران با همسایه‌های جنوبی در شورای همکاری خلیج فارس است. گزارش روزنامه‌ها و منابع معتبر غربی در خصوص همکاری اطلاعاتی پادشاهی عربی سعودی و امارات عربی متحده با سنتکام در شب سیزدهم آوریل این سیگنال را برای تهران ارسال کرد که برخلاف مفاد قید شده در توافق پکن، کشورهای محافظه‌کار سنی در هنگام خطر حفظ روابط راهبردی با واشنگتن- تل‌آویو را به رعایت خطوط قرمز با رقیب منطقه‌ای ترجیح می‌دهند! برهمین اساس اماراتی‌ها پس از دریافت هشدار روشن از تهران و در عین حال تلاش برای دور ماندن از حملات مقاومت تصمیم گرفتند تا خواستار توقف عملیات نیروهای آمریکایی از پایگاه الظفره به سمت عراق و یمن شوند. پس از درخواست ابوظبی آمریکایی‌ها با هدف تداوم عملیات آفندی خود در منطقه اقدام به اعزام جنگنده‌ها و پهپادهای خود به مقصد پایگاه العدید، مرکز فرماندهی سنتکام در غرب آسیا کرد.
درخواست امارات از آمریکا برای عدم حمله به منافع مقاومت در عراق- یمن
کابینه جنگ اسرائیل به دلیل طولانی‌شدن روند مذاکرات قاهره- دوحه برای رسیدن به نقطه آتش‌بس (موقت)، کاهش انتقادات داخلی- بین‌المللی و آماده سازی واحدهای رزمی برای آغاز حمله هدفمند به رفح تصمیم گرفت تا سطح تنش‌ها با جمهوری اسلامی ایران را با حمله به کنسولگری ایران در دمشق و شهادت جمعی از مستشاران ایرانی افزایش دهد. پاسخ متقابل ایران به حمله تروریستی یکم آوریل سبب شد تا تل‌آویو در موقعیت «حمله» قرار گرفته و با برجسته سازی تهدید ایران در فضای رسانه‌های غربی، بار دیگر پروژه «امنیتی سازی ایران» را در مرکز توجهات قرار دهد. افزایش تحریم‌های موشکی- پهپادی غرب آمریکا- انگلیس علیه نیروهای مسلح ایران، تصویب بسته کمک ۱۷ میلیارد دلاری کنگره و بیانیه ضدایرانی گروه هفت درباره قدرت بازدارندگی تهران تنها بخشی از کارزار ضدایرانی اسرائیل در محیط منطقه‌ای- بین‌المللی بود.
پس از عملیات وعده صادق؛ ریاض میل زیادی برای نهایی کردن توافق دفاعی- امنیتی با واشنگتن دارد
در جریان دیدار آنتونی بلینکن با وزرای خارجه شورای همکاری خلیج فارس، وزیر خارجه آمریکا بار دیگر خواسته دفاعی- امنیتی اسرائیل مبنی بر تشکیل سیستم پدافند مشترک منطقه‌ای را برای مقابله با تهدید ایران و محور مقاومت مطرح کرد. پس از آغاز جنگ یمن، مقامات اسرائیلی و متحدان آمریکایی آنها قصد داشتند به بهانه حمایت از کشورهای عربی و مقابله با حملات پهپادی- موشکی ایران، سیستم پدافندی مشترکی تحت عناوینی همچون «ناتو خاورمیانه»، «ناتو عربی» و «پیمان النقب» ایجاد کنند، اما به دلیل مذاکرات امنیتی میان ایران و کشورهای عربی این تلاش‌ها به سرانجام نرسید. اکنون به نظر می‌رسد مقامات اسرائیلی با دست آویز قرار دادن حمله گسترده ایران به سمت اهداف نظامی- اطلاعاتی در فلسطین اشغالی، قصد دارند تا بار دیگر ایده تشکیل سیستم پدافندی مشترک میان اسرائیل و کشورهای عربی را به روی میز بازگردانند. شاید به همین دلیل بنی‌گانتز در واکنش به عملیات وعده صادق از تلاش رژیم برای تشکیل ائتلاف منطقه‌ای و پاسخ به تهران سخن گفته بود. در سوی مقابل پادشاهی سعودی بیش از گذشته نگران تکرار تجربه حمله به آرامکو است! مقامات سعودی با تمرکز بر اجرای اهداف مندرج در سند ۲۰۳۰ هیچ تمایلی برای ورود به منازعات ژئوپلیتیکی نداشته و صرفا به دنبال تقویت توان پدافندی خود هستند. بودجه دفاعی ۷۵ میلیارد دلاری و تلاش برای امضا توافق امنیتی استراتژیک با آمریکا (مانند کره جنوبی و ژاپن) نشان دهنده میل فزاینده حاکمان ریاض برای رسیدن به نقطه بازدارندگی است.
امضای پیمان منع تجاوز؛ راه‌وحل موقت برای حل معمای امنیت میان ایران و کشورهای محافظه‌کار سنی
اماراتی‌ها اما برخلاف «برادر بزرگتر» به دلیل عادی سازی روابط با تل‌آویو و در عین حال روابط گسترده اقتصادی با ایران درک متفاوتی از عملیات وعده صادق و هشدارهای تهران داشتند. تجربه حملات هدفمند و ترکیبی محور مقاومت به تاسیسات نفتی آرامکو یا فرودگاه‌های ابوظبی- دبی این درس مهم را برای خانواده آل نهیان داشت که برای ایجاد موازنه با همسایه شمالی و رسیدن به نقطه کنترل تنش، لزوما نباید به دنبال گسترش روابط نظامی- امنیتی با سنتکام باشند. برهمین اساس از اواخر سال ۲۰۱۹ اماراتی‌ها ضمن کاهش نقش خود در بحران یمن، تللاش کردند تا در مناقشه مستقیم میان ایران- آمریکا و ایران- اسرائیل به عنوان بازیگر «بی‌طرف» شناخته شده و تبدیل به میدان نبرد میان قدرت‌های منطقه‌ای- فرامنطقه‌ای نشوند. اکنون با افزایش سطح تنش‌ها میان محور مقاومت و سنتکام- اسرائیل، محمد بن زاید با تاکید بر عدم استفاده آمریکا از پایگاه هوایی الظفره برای حمله به عراق-یمن، گام جدی در راستای دور ماندن از تنش‌های منطقه‌ای برداشته است.
تقویت توان موشکی-پهپادی ایران و در عین حال افزایش سطح تنش‌ها میان ایران با آمریکا و اسرائیل سبب شده است تا کشورهای عربی دچار وضعیت «معمای امنیت» شده و برای بقای خود در کشاکش برخورد میان قدرت‌های بزرگ به سمت گزینه‌هایی همچون خریدهای تسلیحاتی هنگفت، حمایت از گروه‌های فرو دولتی و مداخله در امور داخلی کشورهای هدف حرکت کنند. واکنش تهران در برابر این وضعیت «ابهام» پیش از آنکه تهاجمی از سر موضع «قدرت» تعریف شود، باید معطوف به کاهش سوتفاهم‌ها و حرکت طرفین به سمت امضای توافق‌های امنیتی باشد. محمدجواد ظریف وزیر خارجه سابق ایران با اشاره به تاثیرات جنگ غزه بر روی ژئوپلیتیک منطقه، خواستار امضای توافقنامه منع تجاوز میان ایران و کشورهای محافظه‌کار سنی شده است. به نظر می‌رسد ایده پشت این طرح تلاش برای کاهش همکاری کشورهای حوزه خلیج فارس و اردن با سازوکار امنیتی سنتکام باشد. درخواست امارات از آمریکا برای عدم حمله منافع ایران- مقاومت در منطقه می‌تواند نخستین پالس مثبت و گام مستقیم به سمت پیمان دفاعی- امنیتی مشترک میان ایران و کشورهای محافظه‌کار سنی به رهبری عربستان سعودی در نظر گرفته شود.
نظر شما