اشتباهات سیاستگذار، دلیل نوسان نرخ ارز/ چرا با وجود بی سابقه ترین اختیارات، باز هم بازار ارز می لنگد؟

اقتصاد آنلاین- لیلا مرگن: هادی حق شناس، کارشناس مسایل اقتصادی درباره دلایل تلاطم موجود در بازار ارز به خبرنگار اقتصاد آنلاین گفت: بانک مرکزی به عنوان یک سیاستگذار اگر تصمیمات این مجموعه را در سه تا چهار دهه گذشته مطالعه عمیق و دقیق کند، از رفتار بانک مرکزی طی این مدت درس می‌گیرد و دیگر شاید چنین اظهارنظری نداشته باشد که ما کاری به قیمت بازار آزاد نداریم؛ بلکه برای نزدیک شدن نرخ بازار آزاد با نرخ رسمی، تلاش بیشتری می کند.

وی افزود: ممکن است بانک مرکزی به بازار آزاد کاری نداشته باشد؛ اما بازار آزاد با بانک مرکزی کار دارد؛ چراکه تورم بر اساس قیمت دلار بازار آزاد و نه قیمت دلار بانک مرکزی شکل می‌گیرد و بنابراین، اگر مبنا قیمت دلار بانک مرکزی بود، امروز شاهد تورم بیش از ۴۰ درصد در اقتصاد ایران نبودیم.

این کارشناس اقتصادی گفت: نمی‌شود، دهها میلیارد دلار ارز ۲۸۵۰۰ تومانی توسط بانک مرکزی تامین شود؛ اما قیمت کالاها در اقتصاد تا این حد بالا برود؛ لذا تورم بر اساس قیمت بازار آزاد دلار شکل می‌گیرد و این یک واقعیتی است که در همه سال‌های گذشته، مردم با تمام وجود آن را چشیده‌ و لمس کرده اند.

وی ادامه داد: نکته دوم این است که سیاست ارزی نمی‌تواند مستقل از سیاست‌های پولی و مالی باشد؛ به این معنا که در سال گذشته رشد نقدینگی اقتصاد ایران ۲۵ درصد بوده است و دولت این رشد را برای خود دستاورد تلقی می‌کند، خود بانک مرکزی هم پیش‌بینی می‌کند که تورم در کانال ۲۰ است یعنی مثلا تا ۲۹ درصد هم جزو پیش‌بینی بانک مرکزی است، بنابراین چنین اقتصادی نمی‌تواند بازار ارز باثباتی داشته باشد.

حق شناس اضافه کرد: اگر از این نکته بگذریم، نکته مهم دیگری وجود دارد و آن این است که باز بانک مرکزی گفته است که در سال جاری حجم نقدینگی ۲۳ درصد به اضافه و منهای دو درصد اضافه خواهد شد. پس امسال هم رشد نقدینگی مثل سال گذشته است.

وی یادآور شد: این هم یک علامتی برای بازار پول و ارز است. پس در سال جاری هم با رشد نقدینگی قابل توجهی مواجه خواهیم بود و حجم نقدینگی که در سال جاری به اقتصاد ایران اضافه می‌شود، بیش از سال گذشته است؛ ضمن اینکه تنش‌های سیاسی عرضه ارز را مختل می‌کند.

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: اگر مبنای رشد اقتصادی گزارش صندوق بین‌المللی بانک جهانی باشد، آنچه اکنون از اقتصاد ایران پیداست، این است که طی دو تا سه سال گذشته در بخش صنعت و بخش کشاورزی رشد منفی داریم و در بخش نفت با این تحریم‌هایی که وجود دارد و تنش‌های سیاسی که اخیرا ایجاد شده است، اگر ادامه پیدا کند، حتما در سمت عرضه ارز و در سمت فروش نفت اخلال ایجاد خواهد کرد.

وی اضافه کرد: رشد نقدینگی از ابتدای سال گذشته تا انتهای آن تفاوت داشته است. اگرچه رشد نقدینگی و پایه پولی کاهشی بوده است که نشانه علمکرد مثبت بانک مرکزی است اما همین پنج درصد رشد نقدینگی و ۳۰ درصد رشد پایه پولی موتور تورم است و در سال جاری تورم ادامه خواهد داشت.

حق شناس تاکید کرد: بانک مرکزی باید از استقلال خود استفاده کرده و رشد نقدینگی را کنترل کند تا منجر به کاهش تورم شود. تا زمانی که تورم کم نشود؛ انتظار آرامش در بازار ارز را نمی‌توان داشت.تضعیف بنیان اقتصاداین کارشناس اقتصادی درباره دلیل تلاطم بازار ارز با انتشار یک خبر گفت: این به خاطر آن است که بنیان اقتصاد ایران تضعیف شده است. سال گذشئه حجم تجارت خارجی ما ۱۵۳ میلیارد دلار شده است؛ یعنی حجم تجارت خارجی ایران یک ششم ترکیه بوده است.

وی افزود: در سال‌های گذشته فاصله این عدد واقعا کم بود. در سال ۱۳۷۰ فاصله ما با ترکیه برابر و کمتر از یک به دو بود. امروز این نسبت، یک به ۶ شده است. ترکیه ظرفیت گردشگری دارد و بحث صادرات کالاهای تولیدی خود را دارد. ما هم منابع طبیعی شامل نفت، گاز و پتروشیمی داریم.

حق شناس تاکید کرد: ما از ظرفیت‌های خود به درستی استفاده نکرده‌ایم اما ترکیه استفاده کرده است. لذا بنیان اقتصاد ایران تضعیف شده است. در تاریخ ۵۰ سال گذشته سابقه ندارد که ما چهار تا پنج سال تورم بالای ۴۰ درصد داشته باشیم. این تورم بنیان اقتصاد را تضعیف کرده است. جمعیت کثیری که زیر خط فقر زندگی می‌کنند که ناشی از ضعف بنیان اقتصاد است.

به گفته وی، ما در سمت عرضه اقتصاد و تولید دچار مشکل هستیم. نمادش همین خودرو است. خودروی ایرانی به این دلیل گران‌تر از خودروی خارجی است که در سمت عرضه دچار مشکل هستیم.

این کارشناس اقتصادی افزود: هزینه تولید در اقتصاد ایران به شدت دچار مشکل شده است. این مسایل بنیاد اقتصاد را ضعیف کرده است، در نتیجه با هر خبری بازار با تلاطم روبرو می‌شود.