معمای رفح؛ آیا اسرائیل قصد حمله به آخرین سنگر غزه را دارد؟

اقتصاد آنلاین - محمد بیات؛ در تاریخ معاصر خاورمیانه شاید بحرانی به اندازه جنگ غزه سبب ایجاد وضعیت ابهام و عدم اطمینان در میان سیاست مداران و تحلیلگران نشده است. شاید مهم‌ترین دلیل خلق چنین شرایطی تضاد منافع بازیگران مختلف منطقه‌ای- فرامنطقه‌ای در سطوح مختلف باشد. با گذشت 190 روز از جنگ غزه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل از مشخص شدن زمان حمله زمینی به رفح سخن می‌گوید. «بی بی» مدعی است این رژیم توانسته اکثر گردان‌های نظامی حماس را از بین ببرد و تنها چهار گردان این گروه در منطقه رفح باقی مانده است! یوآو گالانت وزیر جنگ اسرائیل نیز علت اصلی عقب نشینی از خان یونس را حمله به این منطقه مرزی اعلام می‌کند. همزمان روزنامه انگلیسی گاردین و خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز با انتشار خبر خرید 4 هزار چادر چینی برای تخلیه صدها هزار نفر از ساکنان رفح به اعتبار این ادعا می‌افزایند. تنها به فاصله چند ساعت آنتونی بلینکن و جیک سالیوان با رد ادعا مقامات صهیونیست مدعی شدند که از تاریخ حمله به رفح هیچگونه اطلاعی ندارند!

رفح؛ آخرین پناهگاه مردم غیرنظامی در باریکه غزه

برای فهم مقاومت و تاکید غیرعقلانی نتانیاهو بر گزینه ورود نظامی به رفح شاید بهتر باشد ابتدا دید درستی نسبت به وضعیت سیاسی وی در میان احزاب، شخصیت‌های سیاسی و در نهایت شهروندان اسرائیلی پیدا کنیم. نظرسنجی اخیر روزنامه عبری معاریو خبر نارضایتی 62 درصد مشارکت کنندگان از دستآوردهای نظامی دولت نتانیاهو در شش ماه گذشته را خبر می‌دهد! این رقم در میان مخالفان کابینه فعلی عدد خیره‌کننده 79 درصد را نشان می‌دهد. در عین حال موافقان کابینه با رضایت 61 درصدی از عملکرد دولت خواهان حمله نهایی به رفح با هدف نابودی نهایی حماس و تغییر وضعیت امنیتی غزه هستند. اعداد و ارقام فوق این نکته را برای مخاطبان و تحلیلگران روشن می‌سازد که اگر نتانیاهو بر طبل حمله به رفح نکوبد، اندک محبوبیت وی نیز از بین رفته و با استعفای یکی از اعضای تندرو کابینه مانند ایتامار بن گویر یا اصموریچ، باید با سپهر سیاسی اسرائیل خداحافظی کند.

دیدار رئیس جمهور فرانسه و رئیس کنست؛ همراهی غرب با اسرائیل

دولتمردان ارشد اسرائیلی مانند امیر اوهانا در حالی حمله به رفح را تنها سناریو موجود برای وارد کردن ضربه نهایی به حماس می‌دانند که فشارهای جهانی سبب شده تا کشورهای عضو اتحادیه اروپا در اقدامی بی‌سابقه طرح تحریم اسرائیل و به رسمیت شناختن دولت مستقل فلسطین، برخلاف روند حاکم بر مذاکرات صلح اسلو یا مادرید را بپذیرند. در حالی که کشورهای اسپانیا، ایرلند، اسلوونی و مالت از برنامه ریزی برای به رسمیت شناختن دولت فلسطین خبر می‌دهند که بروکسل نه تنها شهرک‌نشین‌های افراطی بلکه قصد دارد تا در طرحی جدید مسئله صادرات نظامی به سرزمین‌های اشغالی را مورد بازنگری قرار دهد. در «کی استریت» نیز باد به نفع لابی‌های اسرائیل نمی‌وزد. پس از تصویب قطعنامه شورای امنیت با هدف توقف فوری جنگ در غزه و عدم وتو آن از سوی نماینده دولت آمریکا، واشنگتن بیش از گذشته خواستار تسریع در روند مذاکرات دوحه- قاهره و توقف موقت حداقل 6 الی 8 هفته‌ای جنگ در این باریکه است. در چنین شرایطی که کابینه اضطرار ملی اسرائیل در انزوای تاریخی قرار گرفته، نتانیاهو برای فرار از بن بست، بر روی افزایش تنش‌ها با ایران قمار می‌کند.

بایدن و چالش مهار تنش از شرق مدیترانه تا ایران

پس از حمله تروریستی یکم آوریل نیرو هوایی اسرائیل علیه ساختمان سفارت ایران در دمشق، گمانه زنی‌ها در خصوص پاسخ احتمالی ایران در رسانه‌ها و اندیشکده‌های معتبر بین‌المللی افزایش یافته است. شاید بیشترین نقطه تمرکز تحلیلگران آن باشد که اگر در شرایط کنونی تهران به صورت مستقیم به عمق سرزمین‌های اشغالی حمله کند، آنگاه بهانه لازم به نتانیاهو برای هدف قرار دادن خاک ایران داده شده است. در عین حال سکوت و انفعال تهران در برابر تجاوز آشکار اسرائیل می‌تواند ضمن وارد کردن آسیب جدی به بازدارندگی ایران در سطح منطقه غرب آسیا، موجب تشویق طرف مقابل برای وارد کردن ضربات محکم‌تر گردد. در این معادله اگر ایران تنها تصمیم‌گیر بوده یا نفوذ آمریکا بر اسرائیل به میزانی باشد که بتوان سطح تنش‌ها را کنترل کرد شاید مقامات تصمیم گیر در شورای عالی امنیت ملی ترجیح می‌دادند تا با استفاده از این اهرم فشار به آتش‌بس در غزه دست یافته و ارتش اسرائیل را از حمله به رفح بازدارند؛ با این حال به نظر نمی‌رسد نتانیاهو علاقه‌ای به کنترل سطح تنش‌ها داشته باشد.

انتشار اخبار ضد و نقیض در خصوص حمله صهیونیست‌ها به رفح و در عین حال اقدامات هدفدار ارتش رژیم در گسترش دایره آتش در جبهه شمالی ایجاب می‌کند تا تحلیلگران تحولات هر دو طرف را به صورت مستمر دنبال کرده و به ارتباط میان آنها توجه کنند. برجسته سازی خط رسانه‌ای «تصمیم ایران و محور مقاومت برای حمله به فلسطین اشغالی» فضای ضداسرائیلی حاکم بر افکار عمومی را از بین برده و امکان لشگرکشی نیرو زمینی اسرائیل به رفح را تسهیل خواهد کرد. به عبارت دیگر نتانیاهو با مظلوم نمایی در برابر دولت‌های غربی قصد دارد تا کشتار و آواره شدن مردم باقی مانده در نوار مرزی غزه را به حاشیه ببرد.