از قطعنامه تا شکست مذاکرات صلح؛ واکاوی سفر اخیر بلینکن به خاورمیانه

اقتصاد آنلاین، محمد بیات: از هفتم اکتبر تا به امروز، آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا با هدف کنترل تنش‌ها در منطقه و برقراری آتش‌بس، شش سفر به منطقه خاورمیانه انجام داده است. وی در جریان دیدار با مقامات سعودی، مصری و اسرائیلی به بررسی موضوعاتی همچون صلح ریاض- تل‌آویو، تبادل اسرا، وضعیت انسانی آوارگان فلسطینی در مرز رفح، کنترل تنش‌ها در جبهه شمالی و محدوده دریای سرخ را مطرح کرد. در حالی که مقامات دولت بایدن حمله به رفح را اقدامی «اشتباه» می‌دانند، اعضای کابینه اضطرار ملی و فرماندهان ارتش اسرائیل بر ادامه حمله زمینی در غزه تا نابودی حماس تاکید می‌کنند. همزمان مذاکرات صلح در دوحه به دلیل عدم توافق میان هیات اسرائیلی- فلسطینی بر سر تعداد اسیران آزاد شده و تعیین نقشه راه برای برقراری آتش‌بس دائم در غزه به سرانجام نرسید. پس از انتشار رسمی خبر وضعیت «بن بست» در مذاکرات صلح، آمریکا با خودداری از استفاده از «حق وتو» زمینه تصویب قطعنامه تاریخی شورای امنیت برای توقف جنگ را فراهم کرد.

شورای امنیت سازمان ملل برای اولین بار رای به آتش بس پایدار در غزه داد

شکست مذاکرات دوحه و ناامیدی مقامات آمریکایی برای متقاعد کردن اعضای کابینه راستگرای اسرائیل برای توقف برنامه حمله به رفح در نهایت منجر به رای ممتنع نماینده کاخ سفید در جلسه شورای امنیت شد. روز دوشنیه بیست‌وپنجم مارس 2024 شورای امنیت سازمان ملل در قطعنامه‌ای رای به آتش‌بس فوری و آزادی سریع و بدون قیدوشرط اسرا داد. نکته جالب توجه درباره پیش‌نویس این قطعنامه آن است که توسط 10 عضو این نهاد بین‌المللی تهیه شده و با 14 رای مثبت به تصویب رسیده است. در واکنش به این رای نتانیاهو به شدت از سیاست‌های کاخ سفید انتقاد و سفر هیات اسرائیلی به واشنگتن را به حالت تعلیق درآورد. البته به فاصله چند روز یوآو گالانت وزیر جنگ اسرائیل به واشنگتن سفر و با مقامات آمریکایی دیدار و گفتگو کرد. علاوه بر «بی بی» سایر وزرا کابینه راست گرا اسرائیل مانند اصمطوریچ لب به انتقاد از قطعنامه شورای امنیت گشوده و اعلام کردند که با قدرت بیشتری عملیات نظامی در غزه را دنبال خواهند کرد.

رای دادگاه لاهه و قطعنامه شورای امنیت؛ دو شکست اسرائیل در عرصه بین‌المللی

از ابتدا جنگ غزه دو رخداد «رای دادگاه بین‌المللی لاهه» و «قطعنامه شورای امنیت برای پایان فوری جنگ در غزه» را می‌توان دو شکست مهم تل‌آویو در عرصه بین‌المللی دانست. برخی تحلیلگران با اشاره به تاریخچه شکل‌گیری اسرائیل و سیاست‌های این رژیم در قبال سازمان و رژیم‌های بین‌المللی، قطعنامه اخیر شورای امنیت را مانعی بر سر حمله احتمالی اسرائیلی به رفح نمی‌دانند. به عبارت دیگر صهیونیست‌ها براساس سیاست تاریخی بن گورین رای‌های صادره از سوی نهادهای بین‌المللی را در راستای سیاست‌های «ضدیهودی» و «ضدصهیونیستی» دانسته و الزام به آن را امری غیرضروری می‌دانسته است. نکته جالب توجه آن است که نتانیاهو به عنوان رهبر افسانه‌ای جناح راست همواره سعی کرده است تا تمام سنت‌ها و میراث بن گورین را به تدریج تغییر داده و ریل سیاست‌های کلان در اسرائیل تغییر دهد. به عنوان مثال «بی بی» با فرسایشی کردن جنگ غزه سعی کرد تا به نوعی خط بطلان بر استراتژی سه‌گانه بن گورین در هنگام جنگ بکشد. حال باید منتظر ماند و دید که آیا افزایش فشارهای بین‌المللی نتانیاهو تسلیم خواهد شد یا برای فرار از مرگ سیاسی عملیات نظامی در باریکه غزه را ادامه خواهد داد؟

در حالی 173 روز از جنگ نابرابر غزه می‌گذرد که به گفته ریاض منصور نماینده فلسطین در سازمان ملل تا امروز بیش از 100 هزار نفر از ساکنان غزه کشته یا مجروح شدند و قریب به 2 میلیون نفر نیازمند کمک‌های فوری بشردوستانه هستند. ناتوانی جامعه جهانی در مسیر ماشین جنگی رژیم صهیونیستی سبب شده است تا اجماع کم‌سابقه‌ای میان نخبگان و ملل جهان برابر محکومیت تل‌آویو و حمایت از مردم فلسطین شکل بگیرد. در چنین شرایطی دولت بایدن به شدت نگران آن است تا در رقابت تنگاتنگ با ترامپ رای جامعه مسلمانان و عرب تباران را به راحتی از دست دهد. در چنین شرایطی تیم سیاست خارجی دولت بایدن با حمایت از گزینه تعیین نقشه راه برای پایان جنگ، تبادل اسرا، ایجاد اسکله موقت در بندر غزه و ارسال کمک‌های بشردوستانه بتواند تا بخشی از تصویر آسیب دیده واشنگتن در افکار عمومی جهان اسلام و عرب را ترمیم کند. برخی کارشناسان حوزه افکار عمومی معتقدند که اگر کمپین محکومیت اسرائیل تا المپیک پاریس سیر صعودی داشته باشند؛ علاوه بر ضربه سنگین به قدرت نرم اسرائیل، می‌تواند بر روی انتخابات آبان ماه آمریکا تأثیرات جدی بگذارد.