چرا نخبه‌ها مهاجرت می‌کنند؟

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از تسنیم؛ رسیدن سن مهاجرت به دوران دانش‌آموزی یکی از نگرانی‌های جدی در سال‌های اخیر است و بر اساس آخرین آمارهای رصدخانه مهاجرت ایران، المپیادی‌ها بـا ۳۷.۲ درصـد، مشـمولان بنیـاد نخبگان بـا ۲۵.۵ درصـد و رتبه‌های یـک تا هـزار آزمون سراسـری بـا ۱۵.۴ درصد بیشـترین درصد افـراد مقیم خـارج از کشور را به خـود اختصـاص داده‌اند.

با این حال مهاجرت دانش آموزان از چند بُعد قابل بررسی است؛ مهاجرت فارغ التحصیلان مدارس سمپاد (مدارس استعدادهای درخشان) یکی از ابعاد ماجرای مهاجرت در کشور است و منتقدان جداسازی دانش‌آموزان و آموزش آنها در مدارس متنوع بارها با اشاره به این موضوع و سرمایه‌گذاری بی‌نتیجه کشور برای این گروه، خواستار عدم جداسازی دانش‌آموزان از یکدیگر هستند.

الهام یاوری؛ رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان درباره مهاجرت دانش آموزان مدارس سمپاد پیش از این گفته بود: اینکه برخی از استعدادهای کشور از ایران مهاجرت می‌کنند و دیگر به کشور باز نمی‌گردند، موضوع تأسف آوری است البته ما مأمور پرورش استعدادهای دانش‌آموزان هستیم در حالی که عواملی که در مهاجرت دانش‌آموزان اثرگذار است به بعد از سنین تحصیل آنان مرتبط است؛ به نظر من در دوران دانش‌آموزی چیزی به نام مهاجرت نخبگان نداریم.

نیمه روشن و تاریک مهاجرت

دکتر حسین حقی؛ سرپرست تیم ملی المپیاد نجوم دانش‌آموزی که به مدت ۵ سال برای تحصیل و فرصت مطالعاتی به خارج از کشور رفت اما به دلایل شخصی به ایران بازگشت، معتقد است که مهاجرت در ذات خود خوب یا بد نیست و نیمه روشن و تاریک دارد.

به گفته او، افرادی که در شرایط فعلی مهاجرت می‌کنند، نیمه روشن همچون فرصت شغلی بهتر، بهبود وضعیت زندگی و امکانات آموزشی را مدنظر دارند اما مهاجرت نیمه تاریک هم دارد مانند دوری از خانواده و والدین و کنار آمدن با شرایط کشور میزبان که ممکن است با روحیات افراد هماهنگ نباشد.

حقی متذکر شد: هم‌اکنون پدیده مهاجرت را شاهد هستیم و کیفیت مهاجران بیشتر جنبه نخبگانی دارد در صورت ادامه این روند، متوسط سطح هوشی جامعه کاهش می‌یابد.

ریشه‌های ناامیدی به آینده باید خشکانده شود

وی درباره مهاجرت دانش‌آموزان نخبه گفت: ناامیدی از بهبود وضعیت یکی از دلایل اصلی مهاجرت است و باید فضای ناامیدی از میان برود؛ ممکن است برخی بگویند مهاجرت به دلیل انگیزه‌های مالی و رفاهی است اما تجربه شخصی من این است که صرفاً دلایل مالی مطرح نیست.

حقی درباره این موضوع که «برخی افرادی که مهاجرت کرده‌اند، می‌گویند در کشور میزبان شهروند درجه دو محسوب می‌شویم»، متذکر شد: قطعاً صحیح است چون در آن کشور مهمان هستند!

سرپرست تیم ملی المپیاد نجوم دانش‌آموزی بیان کرد: روند فعلی مهاجرت به نفع کشور نیست و ایران پیشینه فرهنگی و تمدنی بزرگی دارد و با وضعیت فعلی مهاجرت این پیشینه در معرض خطر است؛ بنده به دانشجویانی که تمایل به مهاجرت  دارند، توصیه به ماندن می‌کنم تا بتوانند در محیط پیرامونی و کشور خود تاثیرگذار باشند.

وی در پاسخ به این پرسش که «مشکلاتی که دانش آموزان و دانشجویان مطرح می‌کنند، چیست»، گفت: باید زمینه‌های مهاجرت مثل ناامیدی از بهبود وضعیت، بی‌احترامی به کرامت انسانی و... از میان برود.

حقی یادآور شد: دانشجویانی را مشاهده کردم که با مهاجرت برای ادامه تحصیل با دشواری‌هایی مواجه هستند و یکی از موارد مهم، غربت است حتی اگر بهشت هم در انتظارشان باشد این سوال مطرح است که ایران چه می شود، آنچه که ما را در کشور نگه می‌دارد باید ایران و مردمان آن باشند.