مفاهیم کاربردی بازار سرمایه / EPS و DPS چیست؟

اقتصادآنلاین - رجا ابوطالبی: شاید شما هم از جمله افرادی باشید که به تازگی وارد بازار سرمایه شده و یا جزو سرمایه گذارانی در این بازار هستید که با پذیرش ریسک کمتر، اقدام به انجام برخی معاملات در بازار سرمایه می‌کنید و هنوز به این جمع‌بندی برای انجام معاملات مستقل نرسیده‌اید و سرمایه‌گذار صندوق‌های درآمد ثابت هستید. این مطلب به شما کمک می کند تا با برخی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا شوید.

EPS مخفف عبارت Earnings per Share، به معنی درآمد به ازای هر سهم است. شرکت‌ها در پایان هر سال مالی، درآمد کل خود را به‌ صورت سود خالص پس از کسر مالیات محاسبه می‌کنند. اگر درآمد کل را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، درآمد هر سهم یا همان EPS، به دست می‌آید.

به زبان ساده‌تر، EPS یک شرکت، میزان سودی است که شرکت به ازای هر یک سهم به دست می‌آورد. EPS یکی از موضوعات بسیار مهمی است که به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت سهام شرکت‌ها در بازار بورس تأثیر می‌گذارد. سه نوع EPS وجود دارد که هر کدام مفهومی متفاوت دارند.

۱. EPS تحقق یافته

با پایان سال مالی، داده‌ها و اطلاعات کاملی در دسترس مدیران شرکت قرار دارد تا به واسطه آن‌ها، بررسی درستی از وقایع طول سال مالی داشته و بتوانند درآمد، هزینه‌های شرکت و مقدار واقعی سود هر سهم را محاسبه کنند. این سود تحت عنوان EPS تحقق یافته شناخته می‌شود.

EPS تحقق یافته اهمیت زیادی برای سرمایه‌گذاران و تحلیلگران دارد و در نسبت P/E معمولا از همین EPS استفاده می‌شود؛ به این دلیل که نشان دهنده چیزی است که در واقعیت اتفاق افتاده است. اثر EPS تحقق یافته در قیمت سهام لحاظ شده و دقیقا به همین دلیل مورد توجه سرمایه‌گذاران است.

۲. EPS تعدیل شده

سود هر سهم از شرکت که در هر دوره با تغییرات جدید محاسبه شده است، EPS تعدیل شده نامیده می‌شود. شرایط اقتصادی، سیاسی و مواردی از این دست می‌تواند سود محقق شده دوره را با تغییر مواجه کند. این نوع EPS منسوخ شده است. علت آن مصوبه ۱۳۹۷ بوده که در زیر توضییح داده خواهد شد.

۳. EPS پیش‌بینی شده

در گذشته شرکت‌ها موظف بودند که سود منتهی به پایان سال مالی خود را پیش‌بینی و اعلام کنند. به این سود، EPS پیش‌بینی شده گفته می‌شد؛ اما از اواخر سال ۱۳۹۷، با انتشار و اجرایی شدن دستورالعمل افشای اطلاعات شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، مقرر شد اعلام سود (زیان) خالص هر سهم یا EPS بر اساس آخرین سود (زیان) محقق شده شرکت‌ها باشد و EPS پیش‌بینی شده در ابتدای دوره حذف شد.

یکی از دلایل عمده متوقف ماندن طولانی نمادهای بورسی، تفاوت بسیار زیاد بین سود محقق شده و EPS پیش‌بینی شده بود. همین مساله سازمان بورس را مجاب کرد تا مصوبه نامبرده را به تصویب برساند؛ بنابراین شرکت‌ها به‌جای پیش‌بینی سود، گزارش تفسیری مدیریت ارائه می‌دهند که شامل گزارشی از صورت‌های مالی و دیگر داده‌های آماری از همه موارد تولید، فروش، نرخ‌ها و سایر متغیرهای مهم است که این گزارش در سایت کدال منتشر می‌شود.

این تغییر سبب خواهد شد که سهامداران و تحلیلگران با تحلیل دقیق‌تری اقدام به معامله و خرید و فروش سهام کنند و به ارزش‌های اساسی یک شرکت توجه کنند.

نحوه مشاهده و محاسبه Eps سهام شرکت‌ها

ارزش سود هر سهم یا eps با تقسیم درآمد خالص یا سود سهام بر تعداد سهام شرکت به دست می‌آید. برای محاسبه دقیق از فرمول زیر استفاده می‌شود:

اطلاعات نامبرده به راحتی در صورت‌ سود زیان شرکت‌ها که در کدال بارگزاری می‌شود، موجود است. حتی EPS تحقق یافته تحت عنوان سود (زیان) خالص هر سهم در انتهای صورت سود و زیان آورده شده و استفاده از فرومول بالا برای EPS پیش‌بینی شده کاربرد دارد. البته که EPS هر شرکت را می‌توان در تابلو آن شرکت در سایت tsetmc.com نیز مشاهده کرد.

DPS چیست؟

DPS مخفف عبارت Dividend per Share و به معنی سود تقسیمی یا سود نقدی به ازای هر سهم است. معمولا شرکت‌ها EPS را به‌صورت کامل بین سهامداران تقسیم نمی‌کنند و بخشی از آن را برای سرمایه‌گذاری‌های آتی شرکت، نزد خود نگاه می‌دارند.

مدیران و سهامداران شرکت در پایان سال مالی و در جلسه مجمع عادی سالیانه شرکت، تصمیم می‌گیرند که چه میزان از EPS به سهامداران تعلق بگیرد. بعضی از شرکت‌ها ممکن است درصد زیادی از EPS را به‌عنوان DPS بین سهامداران تقسیم کنند و برخی دیگر ممکن است درصد بیشتری از EPS را به سود انباشته و دیگر بخش‌های شرکت اختصاص دهند؛ بنابراین مقدار DPS معمولا از EPS کمتر است. در بعضی مواقع که به ‌ندرت اتفاق می‌افتد، شرکت تصمیم می‌گیرد علاوه بر سود ساخته‌شده در سال جاری، بخشی از سود انباشته طی سالیان گذشته را بین سهامداران تقسیم کند، در این حالت مقدار DPS از EPS بیشتر خواهد شد.

شرکت‌ها بر اساس قانون ۸ ماه فرصت دارند تا سود نقدی را بین سهامداران تقسیم کنند. هر شخصی که در زمان برگزاری مجمع عادی سالیانه، سهام شرکت را داشته باشد، می‌تواند DPS اعلامی شرکت را بر اساس میزان دارایی خود دریافت کند.