اوراق قرضه (Bond) چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

اوراق قرضه واحدهایی از بدهی شرکت ها هستند که شرکت ها صادر می‌کنند و به شکل دارایی های قابل معامله به اوراق بهادار تبدیل می شوند.

اوراق قرضه نوعی ابزار مالی با درآمد ثابت نامیده می شود زیرا اوراق قرضه در گذشته نرخ بهره ثابت (کوپن) را به دارندگان بدهی پرداخت می کردند. نرخ‌های بهره متغیر یا شناور نیز در حال حاضر بسیار رایج شده‌اند.

قیمت اوراق قرضه همبستگی معکوس با نرخ بهره دارد: وقتی نرخ های بهره بالا می روند، قیمت اوراق کاهش می یابد و بالعکس.

اوراق قرضه دارای تاریخ سررسید مشخصی هستند که در آن زمان، مبلغ اصلی باید به طور کامل بازپرداخت شود در غیر این صورت در خطر نکول قرار گیرند.

صادرکنندگان اوراق قرضه

دولت ها (در همه سطوح) و شرکت ها معمولاً از صدور اوراق قرضه برای استقراض پول استفاده می کنند. دولت ها باید هزینه‌ی ساخت راه ها، مدارس، سدها یا زیرساخت های دیگر را تامین کنند. هزینه های ناگهانی جنگ نیز ممکن است نیاز به جمع آوری بودجه داشته باشد.

به طور مشابه، شرکت‌ها نیز اغلب برای توسعه کسب‌وکار خود، خرید ملک و تجهیزات، انجام پروژه‌های سودآور، تحقیق و توسعه یا استخدام کارمندان وام می‌گیرند. مشکلی که اغلب سازمان‌های بزرگ با آن مواجه می‌شوند این است که معمولاً به سرمایه‌ی بسیار بیشتر از آنچه که بانک‌ها می‌توانند به آن‌ها پرداخت کنند نیاز دارند.

اوراق قرضه با ایجاد امکان اتخاذ نقش وام‌دهنده به بسیاری از سرمایه‌گذاران منفرد راهکاری را برای حل این مشکل به شرکت‌ها ارائه می‌دهد. در واقع، بازارهای بدهی عمومی به هزاران سرمایه گذار اجازه می دهند تا هریک بخشی از سرمایه مورد نیاز شرکت‌ها را به آن‌ها قرض دهند. علاوه بر این، بازارها به وام دهندگان اجازه می‌دهند که اوراق قرضه خود را به سرمایه گذاران دیگر بفروشند یا اوراق قرضه را مدت ها پس از افزایش سرمایه سازمان صادرکننده اصلی از افراد دیگر بخرند .

نحوه عملکرد اوراق قرضه

اوراق قرضه معمولاً اوراق بهادار با درآمد ثابت نامیده می شوند و همراه با سهام و معادل‌های نقدی یکی از اجزای دسته‌ی دارایی‌های اصلی هستند که سرمایه گذاران منفرد معمولا با آن‌ها آشنا هستند.

بسیاری از اوراق قرضه شرکتی و دولتی به صورت عمومی معامله می شوند. سایر اوراق قرضه فقط فرابورس (OTC) یا به صورت خصوصی بین وام گیرنده و وام دهنده معامله می‌شوند.

هنگامی که شرکت ها یا سایر نهادها به جمع آوری پول برای تامین مالی پروژه های جدید، حفظ عملیات جاری یا تمدید بدهی های فعلی خود نیاز پیدا می‌کنند، ممکن است اوراق قرضه را مستقیماً برای سرمایه گذاران صادر کنند. وام گیرنده (صادرکننده) اوراق قرضه ای صادر می کند که شامل شرایط وام، نرخ سود پرداختی و زمان بازپرداخت وجوه قرض گرفته شده (اصل سرمایه اوراق قرضه) یا تاریخ سررسید می‌شود. سود (کوپن) پرداخت شده به اوراق قرضه بخشی از بازده وامی را که دارندگان اوراق قرضه به صادرکنندگان این اوراق اعطا کرده‌اند تشکیل می‌دهد. نرخ بهره ای که نرخ سود پرداخت را تعیین می کند، نرخ کوپن نامیده می شود.

قیمت اولیه اکثر اوراق قرضه معمولاً در ارزش اسمی به مبلغ 1000 دلار برای هر اوراق قرضه تعیین می شود. قیمت واقعی اوراق قرضه در بازار به عوامل مختلفی بستگی دارد: کیفیت اعتباری صادرکننده، مدت زمان باقی مانده تا انقضا، و نرخ کوپن در مقایسه با وضعیت نرخ بهره عمومی در آن زمان. ارزش اسمی اوراق قرضه همان مبلغی است که پس از سررسید اوراق به وام گیرنده بازپرداخت می شود.

دارنده اولیه اکثر اوراق قرضه می تواند این اوراق را پس از انتشار به سایر سرمایه گذاران بفروشد. به عبارت دیگر، سرمایه گذاران اوراق قرضه مجبور نیستند که اوراق قرضه را تا سررسید آن‌ها‌ نگه دارند. همچنین بازخرید اوراق توسط وام گیرنده در صورت کاهش نرخ‌های بهره یا بهبود اعتبار خود نیز پدیده‌ی رایجی است که انجام این کار به صادرکننده اوراق قرضه اجازه صدور مجدد این اوراق با هزینه‌های کمتر را ارائه می‌کند.

ویژگی های اوراق قرضه

 اکثر اوراق قرضه دارای برخی از ویژگی های اساسی مشترک هستند از جمله:

ارزش اسمی مبلغ پولی است که اوراق در سررسید ارزش خواهد داشت. هم‌چنین صادرکننده اوراق قرضه هنگام محاسبه بهره اوراق خود از ارزش اسمی به عنوان مبلغ مرجع استفاده می‌کند. به عنوان مثال، فرض کنید سرمایه‌گذاری اوراق قرضه را با قیمت 1090 دلار خریداری می‌کند و سرمایه‌گذار دیگری همان اوراق را در زمانی دیگر با تخفیف 980 دلار خریداری کند. پس از سررسید اوراق، هر دو سرمایه گذار ارزش اسمی 1000 دلاری اوراق را دریافت خواهند کرد.

نرخ کوپن نرخ بهره ای است که صادرکننده اوراق به ارزش اسمی اوراق می پردازد که برحسب درصد بیان می شود. به عنوان مثال، نرخ کوپن 5٪ به این معنی است که دارندگان اوراق قرضه هر سال مبلغی معادل 5٪ ضرب در 1000 دلار ارزش اسمی اوراق = 50 دلار دریافت خواهند کرد.

تاریخ های کوپن تاریخ پرداخت نرخ بهره‌ی اوراق قرضه توسط صادرکننده‌ی این اوراق هستند. پرداخت بهره‌ی این اوراق را می توان در هر بازه زمانی انجام داد، اما روش استاندارد پرداخت بهره شش ماهه است.

تاریخ سررسید، تاریخی سررسید اوراق قرضه است که صادرکننده این اوراق بایستی ارزش اسمی آن‌ها را به دارنده اوراق بپردازد.

قیمت صدور، قیمت فروش اولیه‌ی اوراق قرضه توسط صادرکننده این اوراق است.

دو ویژگی اوراق قرضه – کیفیت اعتبار و زمان تا سررسید – عوامل اصلی تعیین کننده نرخ بهره اوراق هستند. اگر صادرکننده اوراق رتبه اعتباری ضعیفی داشته باشد، ریسک نکول بیشتر است و این اوراق سود بیشتری می پردازند. اوراق قرضه ای که تاریخ سررسید بسیار طولانی دارند نیز معمولاً نرخ بهره بالاتری پرداخت می‌کنند. این پاداش بیشتر به این دلیل است که دارنده این اوراق قرضه برای مدت طولانی‌تری در معرض خطرات بیشتر نرخ بهره و تورم قرار دارد.

رتبه اعتباری شرکت و اوراق قرضه آن توسط سازمان‌های های رتبه بندی اعتباری مانند استاندارد اند پورز، مودیز و سازمان رتبه بندی فیچ تعیین می شود. بالاترین کیفیت اوراق قرضه “درجه سرمایه گذاری” نامیده می شود و اوراق بدهی دولت ایالات متحده و شرکت های بسیار با ثبات مانند بسیاری از شرکت های آب و برق را شامل می‌شود.

اوراق قرضه‌ای که درجه سرمایه‌گذاری در نظر گرفته نمی‌شوند اما نکول شده‌اند، اوراق «با بازده بالا» یا «بی‌اعتبار» نامیده می‌شوند. این اوراق ریسک بالاتری برای نکول در آینده دارند و سرمایه گذاران برای جبران این ریسک، بهره‌ی بیشتری را طلب می کنند.

با تغییر نرخ بهره، ارزش اوراق قرضه و سبد اوراق قرضه افزایش یا کاهش خواهد یافت. حساسیت به تغییرات روند نرخ بهره «دیرش» نامیده می شود. کاربرد اصطلاح دیرش در این زمینه ممکن است برای سرمایه گذاران جدید اوراق قرضه گیج کننده باشد زیرا به مدت زمان باقی مانده تا سررسید اوراق اشاره نمی کند. درعوض، دیرش نشان می‌دهد که قیمت اوراق با تغییر نرخ‌های بهره چقدر افزایش یا کاهش می‌یابد.

به نرخ تغییر حساسیت اوراق قرضه یا سبد اوراق قرضه نسبت به نرخ بهره (مدت) «تحدب» می گویند. محاسبه این عوامل دشوار است و تجزیه و تحلیل آن معمولا توسط افراد حرفه ای انجام می شود.

دسته بندی اوراق قرضه

چهار دسته اصلی از اوراق قرضه در بازارها به فروش می‌رسند. با این حال، ممکن است در برخی از پلتفرم‌های معاملاتی اوراق قرضه خارجی صادر شده توسط شرکت ها و دولت های خارجی را نیز مشاهده کنید.

اوراق قرضه شرکتی توسط شرکت ها صادر می شوند. در بسیاری از موارد، شرکت‌ها به جای جستجوی وام‌های بانکی برای تامین مالی از طریق بدهی، اوراق قرضه صادر می‌کنند زیرا بازارهای اوراق قرضه شرایط مطلوب‌تر و نرخ‌های بهره پایین‌تری دارند.

اوراق قرضه شهرداری توسط ایالت ها و شهرداری ها منتشر می شوند. برخی از اوراق قرضه شهرداری بهره‌ی معاف از مالیات به سرمایه گذاران ارائه می دهند.

اوراق قرضه دولتی مانند اوراق صادر شده توسط خزانه داری ایالات متحده. اوراق قرضه صادر شده توسط وزارت خزانه داری با سررسید یک سال یا کمتر «قبوض خزانه‌داری» نامیده می شود. اوراق قرضه صادر شده با سررسید 1 تا 10 سال، «اسناد خزانه‌داری» نامیده می شوند و اوراق قرضه ای که سررسیدی بیش از 10 سال داشته باشند «اوراق قرضه» نامیده خواهند شد. کل دسته اوراق قرضه منتشر شده توسط خزانه داری دولتی اغلب روی هم رفته به عنوان “اسناد خزانه‌داری” نامیده می شوند. اوراق قرضه دولتی صادر شده از سوی دولت های ملی ممکن است به عنوان بدهی دولتی نیز شناخته شوند.

اوراق قرضه سازمانی اوراق قرضه ای هستند که توسط سازمان های وابسته به دولت مانند Fannie Mae یا Freddie Mac منتشر می شوند.

انواع اوراق قرضه

انواع مختلفی از اوراق قرضه برای سرمایه گذاران وجود دارد. این اوراق را می توان براساس نرخ یا نوع سود یا پرداخت بهره، امکان بازخرید شدن توسط صادرکننده یا به دلیل داشتن ویژگی های دیگر دسته‌بندی کرد.

اوراق قرضه بی‌بهره

اوراق قرضه بی‌بهره بهره‌ای را به دارندگان اوراق پرداخت نمی کنند و در عوض با تخفیف نسبت به ارزش اسمی خود منتشر می شوند و بازدهی آن‌ها پس از پرداخت کل ارزش اسمی به دارندگان اوراق در زمان سررسید حاصل می‌شود. اسناد خزانه داری ایالات متحده نمونه‌ای از اوراق قرضه بی‌بهره هستند.

اوراق قرضه قابل تبدیل

اوراق قرضه قابل تبدیل، ابزارهای بدهی با یک گزینه تعبیه شده هستند که به دارندگان اوراق اجازه می دهند تا بسته به شرایط خاصی مانند قیمت سهام، اوراق قرضه خود را در مقطعی از زمان به سهام تبدیل کنند. به عنوان مثال، شرکتی را تصور کنید که برای تامین مالی یک پروژه جدید باید یک میلیون دلار وام بگیرد. آنها می توانند با انتشار اوراق قرضه با بهره 12 درصدی و سررسید 10 ساله وام بگیرند. با این حال، اگر آنها بدانند که برخی از سرمایه‌گذاران حاضرند اوراق قرضه با بهره 8 درصد بخرند که به آنها اجازه می‌دهد در صورت بالا رفتن قیمت سهام از یک مقدار مشخص اوراق قرضه خود را به سهام تبدیل کنند، ممکن است انتشار این اوراق را ترجیح بدهند.

اوراق قرضه قابل تبدیل ممکن است بهترین راه حل برای این شرکت باشد، زیرا در حالی که پروژه در مراحل اولیه خود قرار دارند مجبور به پرداخت بهره کمتری خواهد بوند. اگر سرمایه گذاران اوراق قرضه خود را به سهام تبدیل کنند درصد مالکیت سایر سهامداران کاهش می‌یابد، اما شرکت مجبور به پرداخت سود یا اصل اوراق قرضه نخواهد بود.

ممکن است سرمایه گذارانی که اوراق قرضه قابل تبدیل خریداری کرده اند چنین تصور کنند که این اوراق راهکار سرمایه‌گذاری فوق‌العاده است زیرا در صورت موفقیت پروژه می توانند از روند صعودی سهام سود ببرند. آنها با پذیرش بهره کمتر ریسک بیشتری می‌پذیرند، اما پاداش بالقوه امکان تبدیل اوراق می تواند این موازنه را قابل قبول کند.

اوراق قرضه قابل بازخرید

اوراق قرضه قابل بازخرید نیز دارای یک گزینه تعبیه شده دیگری هستند اما ویژگی آن‌ها با آنچه در اوراق قرضه قابل تبدیل یافت می شود متفاوت است. اوراق قرضه قابل بازخرید اوراقی  هستند که شرکت قبل از فرا رسیدن سررسید آن‌ها می تواند این اوراق را بازپس بگیرد. فرض کنید شرکتی با انتشار اوراق قرضه با بهره 10 درصدی و سررسید 10 ساله 1 میلیون دلار وام گرفته است. اگر نرخ بهره کاهش یابد (یا رتبه اعتباری شرکت بهبود یابد) در سال 5 زمانی که شرکت می‌تواند با بهره‌ی 8 درصدی وام بگیرد، این اوراق قرضه را با پرداخت مبلغ اصلی به دارندگان اوراق قرضه بازپس می‌گیرد و اوراق جدید را با نرخ بهره پایین‌تری منتشر می‌کند.

اوراق قرضه قابل بازخرید برای خریدار اوراق قرضه ریسک بیشتری دارد، زیرا با افزایش ارزش آن احتمال فراخوانی اوراق بیشتر می‌شود. به یاد داشته باشید، زمانی که نرخ بهره کاهش می یابد، قیمت اوراق قرضه افزایش می یابد. به همین دلیل، اوراق قرضه قابل بازخرید در مقایسه با سایر اوراق قرضه با سررسید، رتبه‌ی اعتباری و نرخ بهره‌ی یکسان که قابل بازخرید نیستند ارزش کمتری خواهد داشت.

اوراق قرضه قابل فروش

اوراق قرضه قابل فروش به دارندگان اوراق اجازه می دهد تا قبل از سررسید، اوراق قرضه را به شرکت بازگردانند یا بفروشند. این ویژگی برای سرمایه‌گذارانی ارزشمند است که نگران کاهش ارزش اوراق قرضه هستند، یا تصور می‌کنند نرخ‌های بهره افزایش می‌یابد و قصد دارند قبل از کاهش ارزش اوراق، اصل سرمایه‌ی خود را بازپس بگیرند.

صادرکننده اوراق قرضه ممکن است گزینه اختیار فروش را در اوراق قرضه لحاظ کند که در ازای سود کمتری مزیتی را به دارندگان این اوراق قرضه اعطا می‌کند یا صرفا برای ترغیب فروشندگان اوراق قرضه به اعطای وام اولیه استفاده می‌شود. اوراق قرضه قابل فروش معمولاً نسبت به اوراق قرضه‌ی بدون اختیار فروشی که با همان رتبه اعتباری، سررسید و نرخ کوپن معامله می شوند ارزش بالاتری دارند زیرا برای دارندگان اوراق با ارزش تر هستند.

ترکیب‌های احتمالی حقوق اختیار فروش، خرید و تبدیل گنجانده شده در اوراق قرضه بی‌پایان است و هر کدام منحصربه‌فرد هستند. استاندارد دقیقی برای هیچ از این حقوق وجود ندارد و برخی از اوراق قرضه حاوی بیش از یک نوع «اختیار» هستند که ممکن است مقایسه‌ی آن‌ها را دشوار کند. به طور کلی، سرمایه گذاران منفرد برای انتخاب اوراق قرضه یا صندوق های اوراق قرضه‌ای که اهداف سرمایه گذاری آنها را برآورده می کنند، به متخصصان اوراق قرضه متکی هستند.

قیمت گذاری اوراق قرضه

قیمت اوراق قرضه در بازار و بر اساس ویژگی های خاص آنها تعیین می شود. قیمت اوراق قرضه دقیقاً مانند هر اوراق بهادار دیگری که به صورت عمومی معامله می شود و عرضه و تقاضا در هر لحظه، قیمت مشاهده شده‌ی آن‌ها را تعیین می کند به طور روزانه تغییر می کند.

اما منطق خاصی برای نحوه‌ی ارزش گذاری اوراق وجود دارد. تا به اینجا به گونه‌ای در مورد اوراق قرضه صحبت کرده‌ایم که گویی هر سرمایه‌گذار آنها را تا موقع سررسید نگهداری می‌کند. درست است نگهداری اوراق قرضه تضمین می‌کند که در موقع سررسید اصل پول خود را به اضافه سود بازپس خواهید گرفت. با این حال، الزامی وجود ندارد که اوراق قرضه تا سررسید نگهداری شوند. دارنده اوراق در هر زمانی می‌تواند اوراق قرضه خود را در بازار آزاد جایی که قیمت اوراق ممکن است نوسان کند و گاهی اوقات نوسانات شدیدی را تجربه می‌کند به فروش برساند.

قیمت اوراق قرضه در واکنش به تغییرات نرخ بهره در اقتصاد تغییر می کند. علت است که صادرکننده اوراق با نرخ ثابت متعهد شده است که بهره‌ی ثابتی را بر اساس ارزش اسمی اوراق بپردازد—بنابراین برای اوراق قرضه با ارزش اسمی 1000 دلار و بهره‌دار سالانه 10 درصد، صادرکننده هر ساله 100  دلار به دارنده اوراق می‌پردازد.

فرض کنید در زمان انتشار این اوراق نرخ های بهره رایج بازار نیز که توسط نرخ اوراق قرضه کوتاه مدت دولتی تعیین می شوند 10 درصد باشد. سرمایه گذاری در اوراق قرضه شرکتی یا اوراق قرضه برای سرمایه گذاران تفاوت چندانی نخواهد داشت زیرا هر دو 100 دلار سود می‌دهند. با این حال، تصور کنید که مدتی بعد وضعیت اقتصاد به تدریج بدتر می‌شود و نرخ‌های بهره به 5 درصد کاهش می‌یابد. در حال حاضر، سرمایه گذاران از اوراق قرضه دولتی فقط 50 دلار دریافت خواهند کرد، اما بهره اوراق شرکتی هم‌چنان 100 دلار خواهد بود.

این تفاوت باعث می شود که اوراق قرضه شرکتی بسیار جذاب تر شوند. بنابراین، سرمایه‌گذاران در بازار با ارائه‌ی پیشنهادات خرید بالاتر به افزایش قیمت این اوراق منجر می‌شوند تا جایی که صرف ریسک معامله‌ی آن برابر شرایط نرخ‌  غالب بازار برابر شود در این مورد، اوراق قرضه با قیمت 2000 دلار معامله می‌شود به طوری که نرخ بهره‌ی 100 دلاری آن نشان‌دهنده 5 درصد سود باشد. به همین ترتیب، اگر نرخ‌های بهره به 15 درصد افزایش یابد، سرمایه‌گذار می‌تواند 150 دلار از اوراق قرضه دولتی به دست بیاورد و 1000 دلار برای کسب تنها 100 دلار سود پرداخت نمی‌کند. در این حالت نیز این اوراق در قیمت‌های نزولی فروخته می‌شوند تا قیمت آن‌ها به سطحی برسد که بهره‌ی آن‌ها با بهره‌ی بازار برابر شود، در این مورد قیمت این اوراق قرضه به 666.67 دلار می‌رسد.

هم‌بستگی معکوس با نرخ بهره

به همین دلیل این جمله معروف که قیمت اوراق قرضه عکس نرخ بهره تغییر می کند، صدق می‌کند. هنگامی که نرخ بهره بالا می رود، قیمت اوراق کاهش می یابد تا در اثر آن نرخ بهره اوراق با نرخ های رایج برابر شود و بالعکس.

راه دیگر نشان دادن این مفهوم این است که به جای تغییر نرخ بهره، در نظر بگیریم که بازدهی اوراق قرضه ما با تغییر قیمت آن چه مقدار خواهد بود. به عنوان مثال، اگر قیمت اوراق از 1000 دلار به 800 دلار کاهش یابد، بازدهی تا 12.5 درصد افزایش می یابد. علت این است که شما همان 100 دلار تضمین شده را در ازای دارایی 800 دلاری (100/800 دلار) دریافت می کنید. برعکس، اگر قیمت اوراق قرضه به 1200 دلار افزایش یابد، بازدهی آن به 8.33 درصد (1200 دلار/ 100 دلار) کاهش می یابد.

بازده به سررسید (YTM)

نسبت بازده به سررسید (YTM)  اوراق راه دیگری برای تصور قیمت اوراق است.  نسبت بازده به سررسید، کل بازده پیش‌بینی شده برای اوراق قرضه را در صورت نگهداری آن‌ها تا پایان سررسید نشان می‌دهد. نسبت بازده به سررسید بازده بلندمدت اوراق قرضه در نظر گرفته می شود اما برحسب نرخ سالانه بیان می شود. به عبارت دیگر، در صورتی که سرمایه گذار اوراق قرضه را تا سررسید نگه دارد و تمام سودهای اوراق طبق برنامه دریافت کند در واقع نرخ بازده داخی سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه را دریافت کرده است.

محاسبه نسبت بهره به سررسید پیچیده است اما برای ارزیابی جذابیت اوراق قرضه‌ی خاصی نسبت به سایر اوراق با بهره و سررسیدهای متفاوت در بازار مفهومی کاملاً مفیدی است. فرمول YTM نیازمند حل نرخ بهره در معادله زیر است که کار آسانی نیست و بنابراین اکثر سرمایه گذاران اوراق قرضه که به YTM علاقه مند هستند از رایانه برای محاسبه این نسبت استفاده می کنند:

همچنین با استفاده از معیاری به نام دیرش می‌توانیم تغییرات پیش‌بینی‌شده قیمت اوراق قرضه را با توجه به تغییر مشخص نرخ بهره اندازه‌گیری کنیم. دیرش بر حسب تعداد سال بیان می‌شود چرا که در اصل برای اشاره به اوراق قرضه بدون بهره که دیرش آن‌ها برابر سررسید آن‌ها است استفاده می‌شد.

با این حال، برای کاربردهای عملی دیرش تغییر قیمت اوراق قرضه به ازای 1% تغییر نرخ بهره رایج بازار را نشان می‌دهد. ما این تعریف دوم و کاربردی تر این معیار را دیرش تعدیل شده اوراق قرضه می نامیم.

دیرش را می توان برای تعیین حساسیت قیمت اوراق قرضه منفرد یا سبدی متشکل از اوراق متعدد به تغییرات نرخ بهره محاسبه کرد. به طور کلی اوراق با سررسید طولانی و همچنین اوراق با بهره پایین بیشترین حساسیت را نسبت به تغییرات نرخ بهره دارند. دیرش اوراق یک معیار ریسک خطی نیست، به این معنی که با تغییر قیمت ها و نرخ ها، خود دیرش نیز تغییر می کند و معیار تحدب رابطه‌ی میان این تغییرات را نشان می‌دهد.

نمونه ای از اوراق قرضه

اوراق قرضه نشان دهنده تعهد وام گیرنده به پرداخت اصل و معمولاً بهره وام به وام دهنده است. اوراق قرضه توسط دولت ها، شهرداری ها و شرکت ها منتشر می شوند. نرخ بهره (نرخ کوپن)، مبلغ اصلی و سررسید اوراق قرضه با یکدیگر متفاوت است تا اهداف صادرکننده اوراق (قرض گیرنده) و خریدار اوراق (قرض دهنده) را برآورده سازند. اکثر اوراق قرضه منتشر شده توسط شرکت ها شامل گزینه هایی هستند که ممکن است ارزش آنها را افزایش یا کاهش دهند و مقایسه‌ی آن‌ها را برای افراد غیرحرفه ای دشوار سازند. اوراق قرضه را می توان قبل از سررسید خرید و فروش کرد و بسیاری از آنها به صورت عمومی قابل معامله هستند و می توان آنها را از طریق کارگزاری معامله کرد.

در حالی که دولت ها اوراق قرضه زیادی منتشر می کنند، اوراق قرضه شرکتی را می توان از کارگزاری ها خریداری کرد. اگر به این سرمایه گذاری‌ها علاقه دارید، باید یک کارگزاری برای خود انتخاب کنید. می‌توانید برای درک نسبی از اینکه کدام کارگزاری‌ها بیشترین تناسب را با نیازهای شما دارند نگاهی به فهرست بهترین کارگزاران آنلاین سهام تارنمایInvestopedia  بیندازید.

از آنجا که اوراق قرضه با نرخ ثابت درصد یکسانی از ارزش اسمی خود را در طول زمان به دارنده اوراق پرداخت می‌کنند، قیمت بازاری این اوراق متناسب با افزایش یا کاهش جذابیت این بهره نسبت به نرخ‌های بهره رایج نوسان خواهد کرد.

اوراق قرضه ای را تصور کنید که با نرخ بهره 5 درصد و ارزش اسمی 1000 دلار منتشر شده‌اند. به دارنده اوراق قرضه سالانه 50 دلار درآمد حاصل از بهره پرداخت می شود (بیشتر بهره‌های اوراق قرضه به نصف تقسیم می شوند و به صورت شش ماهه پرداخت می شوند). تا زمانی که هیچ یک‌ از شرایط نرخ‌های بهره بازار تغییر نکند، قیمت اوراق باید برابر ارزش اسمی آن‌ها باشد.

با این حال، اگر نرخ‌های بهره به تدریج کاهش پیدا کنند و اوراق مشابه اکنون با کوپن 4 درصد منتشر شود، اوراق اصلی ارزش بیشتری پیدا می‌کند. سرمایه گذارانی که خواهان نرخ بهره بالاتری هستند، باید برای ترغیب مالک اصلی به فروش، مبلغ بیشتری را برای اوراق بپردازند. این افزایش قیمت، بازده کل اوراق قرضه را برای سرمایه گذاران جدید به 4 درصد کاهش می دهد، زیرا آنها باید مبلغی بالاتر از ارزش اسمی را برای خرید اوراق بپردازند.

از سوی دیگر، اگر نرخ بهره افزایش یابد و نرخ بهره اوراق قرضه مشابه به 6 درصد افزایش یابد، بهره 5 درصد دیگر جذاب نخواهد. بدین ترتیب قیمت اوراق کاهش می‌یابد و با تخفیف نسبت به ارزش اسمی فروخته می‌شود تا زمانی که بازده مؤثر آن به 6 درصد برسد.

نحوه عملکرد اوراق قرضه

اوراق قرضه نوعی اوراق بهادار هستند که دولت ها و شرکت ها به عنوان روشی برای جمع آوری پول از سرمایه گذاران می‌فروشند. بنابراین از دیدگاه فروشنده، فروش اوراق قرضه راهی برای قرض گرفتن پول است. از دیدگاه خریدار، خرید اوراق قرضه نوعی سرمایه گذاری است زیرا به خریدار حق بازپرداخت تضمینی اصل سرمایه و همچنین  دریافت بهره‌ی اوراق را می دهد. برخی از انواع اوراق قرضه مزایای دیگری نیز دارند، مانند توانایی تبدیل اوراق قرضه به سهام شرکت صادرکننده.

بازار اوراق قرضه معمولا در جهت عکس حرکت نرخ‌های بهره حرکت می‌کند، زیرا اوراق قرضه زمانی که نرخ‌های بهره افزایش می‌یابند با تخفیف و زمانی که نرخ‌های بهره کاهش می‌یابد با ارزش مضاعف معامله می‌شوند.

نمونه ای از اوراق قرضه چیست؟

برای توضیح بیشتر، وضعیت شرکت XYZ  را در نظر بگیرید.  شرکت XYZ به دنبال استقراض 1 میلیون دلار برای تامین مالی ساخت کارخانه جدید خود است اما قادر به دریافت این بودجه از بانک نیست. در عوض، شرکت XYZ  تصمیم می گیرد با فروش یک میلیون دلار اوراق قرضه به سرمایه گذاران این سرمایه را جمع آوری کند. طبق شرایط اوراق قرضه، شرکت XYZ  تعهد می‌کند که به مدت 5 سال به دارندگان اوراق قرضه خود 5 درصد سود سالانه پرداخت کند که این سود به صورت شش ماهه به آن‌ها پرداخت می‌شود . ارزش اسمی هر یک از اوراق قرضه 1000 دلار است، به این معنی که شرکت XYZ در مجموع 1000 اوراق قرضه را می فروشد.

انواع مختلف اوراق قرضه چیستند؟

مثال بالا نمونه‌ای از اوراق قرضه معمولی است، اما اوراق قرضه انواع خاصی فراوانی دارند. به عنوان مثال، اوراق بدون بهره در طول مدت دوام اوراق، سودی به دارنده اوراق پرداخت نمی کنند. در عوض، ارزش اسمی آنها – مبلغی که در پایان دوره به سرمایه گذار بازپرداخت می شود – بیشتر از مبلغی است که سرمایه گذار هنگام خرید اوراق قرضه پرداخت کرده است.

از سوی دیگر، اوراق قرضه قابل تبدیل به دارنده این اوراق این حق را می دهد که در صورت تحقق برخی اهداف معین، اوراق قرضه خود را با سهام شرکت صادرکننده مبادله کند. بسیاری از انواع دیگر اوراق قرضه نیز وجود دارند که ویژگی های مربوط به برنامه ریزی مالیاتی، پوشش تورم و موارد دیگر را به دارندگان خود ارائه می دهند.