تهدید بزرگ برای نظام مالی چین

اقتصاد آنلاین-آرش نصیری؛ سهام‌ها در شینهوا تراست، یک وام دهندۀ در سایۀ چینی در حال فروش با نازل‌ترین قیمت‌ها هستند. این تراست در ماه می با ورشکستگی رو به رو شد، و تبدیل به اولین تراست چینی گشت که در بیش از دو دهه اخیر سقوط می‌کند. از آن به بعد، بقایای شرکت در تائوبائو یک پلتفرم بازرگانی آنلاین با ۳۰ درصد تخفیف برای فروش گذاشته شد. کمپانی‌های خودروی آن اخیرا به حراج اضافه شدند، که به اجبار حکم یک دادگاه بوده است. مشتریان عرضه‌های ارزان قیمت می‌توانند نشان تجاری شینهوآ را تنها به قیمت ۱۲۰۰۰ یوآن خریداری نمایند (معادل ۱۶۵۰ دلار).

نابودی وام دهندۀ در سایه یک هشدار زودرس بود: همان نیروهایی که این تراست را از پا درآورد در حال حاضر صنعت تراست ۲۱ تریلیون یوآنی چین را تهدید می‌کند. رشد اقتصادی کشور از آنچه انتظار می‌رفت ضعیف تر بوده است، و توسعه دهندگان املاک در موج غیرقابل پیشبینی از بازپرداخت بدهی و عوض کردن شرایط وام دریافتی هستند. تراست‌های چینی که وجوه سرمایه گذاری را از سرمایه گذاران به سمت زیرساخت ها، املاک و دیگر فرصت‌ها هدایت می‌کنند، در برابر گسترش هر دو بی پناه مانده‌اند. اگرچه ورشکستگی شینهوآ نسبتا واضح بود، انفجار بزرگتری ممکن است بر سر راه ژونگ رونگ باشد، یکی از بزرگترین تراست‌های کشور چین، که از پرداخت به مشتریانش در اواسط ماه اوت بازماند. سرمایه‌گذاران که از این شرایط مضطرب شده‌اند از این می‌ترسند که شرکت‌های بیشتری به دام بیفتند و این فروپاشی‌ها به مشکلات اقتصادی بیشتری می‌انجامد.

در طول سال‌هایی که چین رشد اقتصادی قدرتمندی داشت، تراست‌ها و سرمایه‌گذارانشان رشد کردند، به طوری که محصولات سرمایه‌گذاری اغلب بازگشت‌های ۱۰ درصدی یا بیشتر از خود نشان می‌دادند. توسعه‌دهندگان املاک و دولت‌های محلی مایل به پرداخت نرخ بهره‌های بالا بودند، تراکنش‌ها نسبت به وام‌دهی بانکی با دقت نظارتی کمتری رو به رو بودند و تراست‌ها از این برداشت عمومی بهره مند بودند که پول نقد سرمایه‌گذاران توسط دولت به شیوه‌ای مشابه سپرده‌گذاری بانکی نگهداری می‌شوند. این برداشت حالا از میان رفته است- و همینطور که توسعه‌دهندگان بیشتری بدهی بالا می‌آورند، احتمال اینکه بانک‌های سایه بیشتری قادر به بازپرداخت نباشند بیشتر است.

ژونگ رونگ، که حدود ۶۳۰ میلیارد یوآن در محصولات تراست در پایان سال گذشته در کنترل داشت، نشان می‌دهد که بحران چگونه از صنعت املاک به نظام‌ مالی گسترش یافته است. وقتی که سوناک، پنجمین توسعه دهنده چین سال گذشته ورشکست شد، دولت‌های محلی شروع به مسدود کردن وجوه سرمایه‌ای شرکت شدند تا اطمینان حاصل کنند که پروژه‌ها پایان می‌یابند. یکی از محل‌هایی که این وجوه مسدود شدند در ووهان، شهری در مرکز چین بود و این پول شامل سرمایه‌گذاری‌های مرتبط با ژونگ رونگ می‌شد. در کل صنعت، حدود ۷% محصولات تراست در پایان ماه مارس مستقیماً در بخش املاک سرمایه‌گذاری شدند. سرمایه‌گذاری‌های غیرمستقیم از طریق اوراق بهادار این عدد را به ۳۰% افزایش داد.

خطر سرایت به ویژه بالاست چرا که وام‌دهی توسط تراست‌ها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، و به این دلیل که سرمایه‌گذاری در آن‌ها گره‌های مالی پیچیده‌ای را رقم می‌زند. سرمایه‌گذاران ژونگ ‌رونگ برای مثال شامل چند شرکت مطرح می‌شوند. چنین شرکت‌هایی اغلب در تراست‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند تا به بازگشت‌ سرمایه‌های بالاتری دست یابند. ضمناً تراست‌ها حدود ۴.۶ تریلیون یوآن در بازار سهام، اوراق قرضه و دیگر وجوهات سرمایه‌گذاری کرده‌اند. آن‌ها همچنین به پروژه‌های دولت‌های محلی وام‌دهی کرده‌اند، و حالا شهرها و استان‌های چین با بازپرداخت بدهی‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند، که تخمین زده می‌شود حدود ۵۷ تریلیون یوآن در پایان سال ۲۰۲۲ بوده باشد.  

راه دیگری نیز برای افزایش مشکلات وجود دارد. ژونگ رونگ توسط یک مدیر سرمایه‌گذاری بسیار بزرگتر به نام ژونگ‌ جی کنترل می‌شود، که حدود ۱ تریلیوین یوآن دارایی تحت کنترل در طیف گسترده‌ای از بخش‌ها دارد. ژونگ جی همچنین در بحران نقدینگی قرار گرفته است و بنابر گزارش‌ها نتوانسته است ۲۳۰ میلیارد یوان بدهی خود به حدود ۱۵۰ هزار سرمایه گذار ثروتمند را بپردازد. در سراسر کشور، شرکت‌های مدیریت سرمایه گذاری مشابه، میلیون‌ها مشتری دارند. یکی از مدیران در یکی دیگر از این شرکت‌ها گزارش می‌دهد که از زمانی که اخبار مشکلات ژونگ جی منتشر شد، تلفن‌ها به صدا در آمدند زیرا مشتریان نگران، که بسیاری از آن‌ها کارگرهای معمولی یقه سفید هستند، به دنبال اطمینان از ایمن بودن پس انداز خود می‌باشند.

چنین پیوندهایی میان تراست‌ها، دولت‌های محلی و توسعه دهندگان، و احتمال گرفتار شدن شرکت‌های مالی بزرگتر، سرمایه گذاران را به وحشت انداخته است. در واقع، مشکلات ژونگ رونگ بر عملکرد ضعیف بازار سهام چین تأثیرگذار بوده است: شاخص CSI ۳۰۰، که یک شاخص معیار مهم است، بیش از ۶ درصد در این ماه کاهش یافته است. مداخلات مقامات، که شامل کاهش تعرفه تمبر در ۲۷ اوت بود، تأثیر چندانی نداشته است.

سیاست‌گذاران به طرز دردناکی از مشکلات پیش روی تراست‌ها آگاه هستند. از این گذشته، آن‌ها از طریق تلاش برای کاهش ریسک به شکل‌گیری بسیاری از آن‌ها کمک کردند. از سال ۲۰۱۷، بانک‌های سایۀ چین به عنوان بخشی از تلاش برای انتقال وام‌های غیرشفاف خارج از ترازنامه به بانک‌ها، تحت پیگیری نظارتی شدیدی قرار گرفته‌اند. این حمله از جانب مقامات رسمی در سال ۲۰۲۰ زمانی که دولت محدودیت‌های شدیدی را برای نسبت بدهی به دارایی در توسعه دهندگان املاک اعمال کرد، افزایش یافت. به گفته شرکت تحقیقاتی کپیتال اکونومیکس، در نتیجۀ چنین تحرکاتی، انتشار محصولات باتکداری سایه در نیمه اول سال جاری به ضعیف‌ترین سطح خود در یک دهۀ اخیر رسیده است. سخت‌گیری‌ها، منجر به سوق دادن توسعه‌دهندگان و شرکت‌های تراست به سمت ورشکستگی شده است و این موضوع نقدینگی و اعتماد را از بازار املاک سلب کرده است.

در کوتاه مدت این سرمایه‌گذاران ثروتمند هستند که بسیاری از دردها را متحمل خواهند شد، زیرا آستانه سرمایه‌گذاری در یک محصول تراست معمولاً بیش از ۳۰۰ هزار یوآن است. بیشتر آن‌ها حتی نمی‌توانند سرمایه‌گذاری اولیه خود را بازپس بگیرند، زیرا محصولات معمولاً دارای شرایطی هستند که از خروج سرمایه‌گذاران، گاهی تا دو سال، جلوگیری می‌کنند. این ممکن است از یک بحران مالی تمام عیار ناشی از وام‌دهندگان در سایه جلوگیری کند و به دولت فرصت دهد تا این آشفتگی را سامان دهد. بلومبرگ، یک سرویس خبری گزارش داده است که تنظیم کننده بانکی چین در حال حاضر یک کارگروه برای بررسی مشکلات در ژونگ جی تشکیل داده است. با این حال، با توجه به ارتباطات گسترده و مبهمی که این شرکت‌ها در سرتاسر اقتصاد دارند، بازرسان دولتی ممکن است آنچه را که کشف می‌کنند برایشان خوشایند نباشد.