تأثیرات خارجی چیستند؟
تاثیرات خارجی زمانی در یک اقتصاد اتفاق میافتند که تولید یا مصرف یک کالا یا خدمات خاص، شخص ثالثی را که مستقیماً با تولید یا مصرف آن کالا یا خدمات مرتبط نیست، تحت تأثیر قرار دهد.
تاثیرات خارجی معمولا ماهیت محیطی مانند منابع طبیعی یا بهداشت عمومی دارند. به عنوان مثال، یک اثر خارجی منفی ممکن است کسب و کاری باشد که باعث آلودگی می شود و ارزش دارایی یا سلامتی افراد در منطقه اطراف خود را کاهش می دهد. یک تاثیر خارجی مثبت ممکن است شامل اقداماتی باشد که انتقال بیماری را کاهش می دهند یا تصفیه پساب علفزار خانگی باشد که از سرازیر شدن رواناب آن به رودخانه و تحریک رشد بیش از اندازه گیاهان در دریاچهها جلوگیری میکند. اثرات خارجی با اهدای زمین برای پارکینگ یا عرضه نرم افزار منبع باز متفاوت است.
درک تاثیرات خارجی
تقریباً همه تاثیرات خارجی به عنوان تاثیرات خارجی فنی در نظر گرفته می شوند. تاثیرات خارجی فنی بر مصرف و فرصتهای تولید اشخاص ثالث غیر مرتبط تأثیر میگذارند اما قیمت مصرف شامل تاثیرات خارجی نمیشود. این عدم شمول شکافی بین سود یا زیان خصوصی افراد و کل سود یا زیان کل جامعه ایجاد می کند.
عملکرد افراد یا سازمانها اغلب منجر به منافع خصوصی مثبت می شود، اما تاثیرات منفی بر کل اقتصاد دارد. بسیاری از اقتصاددانان تاثیرات خارجی فنی را نارساییهای بازار به حساب میآورند و به همین دلیل است که افراد از مداخله دولت برای مهار اثرات خارجی منفی از طریق مالیات و مقررات حمایت می کنند.
مسئولیت اثرات خارجی زمانی بر عهده دولتهای محلی و کسانی بود که تحت تأثیر آنها قرار میگرفتند. بنابراین، به عنوان مثال شهرداری ها مسئول پرداخت هزینه های ناشی از آلودگی یک کارخانه در منطقه خود بودند، در حالی که مسئولیت هزینه های بهداشت و درمان ساکنین این مناظق که در معرض این آلودگیها قرار داشتند برعهده خود آنها بود. پس از اواخر دهه 1990، دولت ها قوانینی را وضع کردند که هزینه تاثیرات خارجی را به تولیدکننده تحمیل می کرد. این قوانین باعث افزایش هزینه های تولید شدند که بسیاری از شرکت ها با افزایش قیمت کالاها و خدمات خود این هزینهها را به مصرف کننده منتقل کردند.
تاثیرات خارجی مثبت و منفی
بیشتر تاثیرات خارجی منفی هستند. آلودگی یکی از تاثیرات خارجی منفی شناخته شده است. ممکن است شرکتی تصمیم بگیرد که با اجرای عملیات جدیدی که برای محیط زیست مضرتر هستند، هزینه های خود را کاهش و سود خود را افزایش دهد. این شرکت هزینه ها را در قالب توسعه عملیات متحمل میشود، اما بازدهی بالاتری از این هزینه ها را نیز ایجاد می کند.
با این حال، تاثیرات خارجی نیز هزینه کل این فرآیند را برای اقتصاد و جامعه افزایش می دهند و آن را به یک اثر خارجی منفی تبدیل می کنند. وقتی هزینههای اجتماعی بیشتر از هزینههای خصوصی باشد، تاثیرات خارجی منفی در نظر گرفته میشوند.
برخی تاثیرات خارجی نیز مثبت هستند. اثرات بیرونی مثبت زمانی اتفاق میافتد که سود مثبتی هم در سطح خصوصی و هم در سطح اجتماعی وجود داشته باشد. تحقیق و توسعهای (R&D) که شرکتها انجام میدهند می تواند یک تاثیر خارجی مثبت باشد. تحقیق و توسعه سود خصوصی یک شرکت را افزایش میدهد، اما مزیت دیگری نیز به دلیل افزایش سطح دانش عمومی در یک جامعه به همراه دارد.
به طور مشابه، تأکید بر آموزش نیز یکی از تأثیرات خارجی مثبت است. سرمایه گذاری در آموزش منجر به ایجاد نیروی کار هوشمندتر و باهوش تر می شود. شرکت ها از استخدام کارمندانی تحصیل کرده به دلیل ذکاوت و مهارت بالاتر آنها سود می برند. استخدام این افراد به نفع کارفرمایان است زیرا نیروی کار با تحصیلات بهتر به سرمایه گذاری کمتری در هزینه های آموزش و توسعه کارکنان نیاز دارد.
غلبه بر اثرات خارجی
راه حل هایی برای غلبه بر پیامدهای منفی تاثیرات خارجی وجود دارد. این راهکارها می توانند بخش های دولتی و خصوصی را شامل شوند.
مالیات یکی از راهکارهای غلبه بر تاثیرات خارجی است. دولت ها می توانند برای کمک به کاهش پیامدهای منفی برخی از تاثیرات خارجی مانند آلودگی، مالیاتی را برای کالاهای مولد این اثرات خارجی اعمال کنند. نرخ این مالیات که مالیات پیگووی نامیده میشود (به نام اقتصاددان آرتور سی. پیگو، که گاهی مالیات پیگو نیز نامیده میشود) برابر با ارزش تاثیرات خارجی منفی در نظر گرفته میشود. این مالیات به منظور جلوگیری از انجام فعالیت هایی است که هزینههای خالصی را به یک شخص ثالث غیر مرتبط تحمیل می کنند. اعمال این نوع مالیات نتیجه بازاری ناشی از تاثیرات خارجی را به سطوحی کاهش می دهد که کارآمد تلقی شود.
یارانه ها نیز می توانند با تشویق مصرف یک تاثیر خارجی مثبت بر اثرات خارجی منفی غلبه کنند. نمونهای از این راهکار را میتوان پرداخت یارانه به باغدارانی در نظر گرفت که با کاشت درختان میوه اثرات خارجی مثبتی را برای زنبورداران ایجاد کنند.
دولتها نیز میتوانند مقرراتی را برای خنثی کردن اثرات خارجی اعمال کنند. مقررات رایج ترین راهکار در این زمینه در نظر گرفته می شود. عموم افراد اغلب برای تصویب و وضع قوانین و مقرراتی که هدف آنها مهار پیامدهای منفی تاثیرات خارجی است به دولت ها مراجعه می کنند. مثالهای متعددی در این زمینه را میتوان در مقررات زیست محیطی یا قوانین مرتبط با سلامت مشاهده کرد.