نگاهی به عملکرد بانک مرکزی در دوران صالح آبادی / اهمیت استقلال بانک مرکزی به فراموشی سپرده شد؟
چهاردهم مهرماه بود که علی صالح‌آبادی عهده‌دار ریاست بانک مرکزی شد. حدود ۶ماه از انتصاب او می‌گذرد و علی رغم اینکه او سه ماه پیش از انتصاب، به نامناسب بودن شرایط استقلال بانک مرکزی اشاره کرده بود، کارشناسان معتقدند همچنان عملکرد وی در همراهی با دولت بوده است. همچنین او در این مدت اظهار نظرها و اقدامات مختلفی انجام داد که در این گزارش به خلاصه‌ای از آنها پرداخته می‌شود.
اقتصادآنلاین – سیده زینب رزم گیر؛ بیش از پنج ماه از انتصاب رییس جدید بانک مرکزی می‌گذرد. علی صالح آبادی، چهاردهم مهرماه جایگزین اکبر کمیجانی و میراث‌دار وضعیت پیچیده اقتصادی و بانکی شد. وی در کارنامه خود، سابقه ۹ساله ریاست سازمان بورس و مدیرعاملی بانک توسعه صادرات ایران دارد و چند روز پس از انتصاب، جای خود را در بانک توسعه صادرات به سید علی حسینی، مدیرعامل بورس انرژی داد.
او در اولین بیانات خود، کنترل تورم، ثبات بازار ارز و نظارت بر شبکه بانکی را از اولویت‌های مهم بانک مرکزی در دوره جدید عنوان کرد. شایان ذکر است وی در تیرماه امسال، یعنی سه ماه پیش از انتصاب، اظهارنظرهایی درباره شرایط نامناسب استقلال بانک مرکزی کرده بود و آن را منوط به عدم اتکای بودجه دولت به بانک مرکزی و استقلال سیاست پولی از سیاست مالی دانسته و همچنین حل این مسائل را نیازمند تعامل دولت جدید با مجلس عنوان کرده بود.
بخشی از فعالیت‌ها و اظهارنظرهای او:
نوزدهم مهرماه: شرکت در جلسه مجازی روسای کل بانک‌های مرکزی و وزیران دارایی گروه ٢۴
دوازدهم آبان‌ماه: میزبانی رییس بانک مرکزی از صالح‌آبادی و بررسی راهکارهای همکاری بانکی بین دو کشور و موضوع پرداخت بدهی‌های عراق به ایران
شانزدهم آذر: بازدید میدانی از صرافی‌ها و حضور در میدان فردوسی تهران، خبر دادن از راه اندازی سامانه برخط خرید ارز سهمیه‌ای در یکی دو ماه آینده
پنجم دی‌ماه: پیش‌بینی ارزآوری بیشتر در سال آینده نسبت به امسال
دوازدهم دی‌ماه: امضا تفاهم‌نامه همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و هفت بانک عامل با موضوع تامین مالی زنجیره‌ای تولید با حضور رییس کل بانک مرکزی، سیدرضا فاطمی‌امین وزیر صمت، احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی و علی آقامحمدی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام
نوزدهم دی‌ماه: ملاقات با سفیر ژاپن در ایران و بحث و تبادل نظر درباره سیاست‌های جاری پولی و مالی کلان و خرد صنعت در ایران و تقویت و گسترش بیشتر روابط اقتصادی دو جانبه بین ژاپن و ایران
بیست‌وپنجم بهمن‌ماه: نشست دوره‌ای رییس کل بانک مرکزی با مدیران عامل شبکه بانکی با محوریت بررسی آخرین وضعیت شاخص‌های پولی و عملکرد شبکه بانکی در بانک مرکزی
همچنین یکی از موضوعاتی که در این مدت صالح‌آبادی در مصاحبه‌های مختلف درباره آن صحبت می‌کند، آسان کردن دریافت وام‌های خرد است و به گفته وی در تلاشند بسترهایی را فراهم کنند تا افراد بتوانند از دارایی‌هایی مانند سیم‌کارت، یارانه و سهام عدالت خود به عنوان وثیقه استفاده کنند.
عدم استقلال؛ بزرگترین نقد به بانک مرکزی
یوسف کاووسی، کارشناس اقتصادی، ضمن اشاره به اینکه نمی‌توان در این مقطع کوتاه عملکرد را ارزیابی کرد گفت: آن چیزی که در حال حاضر بیشتر نمود دارد این است که بانک مرکزی دارد در همراهی با دولت گام برمی‌دارد درحالی که رییس بانک مرکزی باید از یک استقلالی برخوردار باشد. فقط در مسئله بودجه یک حرکت مثبت انجام دادند که آن را هم مثبت نمی‌توانیم تلقی کنیم به خاطر اینکه باید خود بانک مرکزی ابزار اقناعی داشه باشند تا بتواند مجلس را اقناع کند. آنها وقتی که دیدند نمی‌توانند این کار را انجام دهند به رهبری نامه نوشتند تا رهبری به مجلس نامه بنویسد در توان بانک‌ها به آنها تکلیف کنند.
وی با اشاره به وجود دو نظریه درباره گام برداشتن در جهت همراهی دولت گفت: یک عده می‌گویند در جهت همراهی با دولت حرکت کردن خوب است و تمام بانک مرکزی را در یک عملیات بانک تجاری خلاصه می‌کنند. یک عده هم می‌گویند این کار خوب نیست و باید یک بانک مرکزی قوی و مستقل را نشان بدهیم و این یعنی درصدد بازسازی بانک‌های ناکارآمد برآییم و آنها را مجبور کنیم نسبت‌های تعیین شده استاندارد را اجرا کنند. نسبت‌های سرمایه، مطالبات، بدهی، کفایت سرمایه و مطالبات معوق آنها را بررسی کنیم و وقتی عملکرد نامناسب دارند خطوط مورد استفاده آنها را قطع کرده و آنها را محدود کنیم.
وی افزود: حداقل تا امروز این نگاه مستقلانه بانک مرکزی را ندیدم. البته سه چهار ماه از این دوره به بررسی بودجه، مسائل آن و درگیری‌های این چنینی برخورد؛ شاید از این به بعد بتوانیم این نگاه را ببینیم ولی همانطور که بارها گفتیم آنچه مسلم است این است که رییس بانک مرکزی باید از یک شیخوخیت و ریش سفیدی برخوردار باشد که هر حرفی را می‌زند مورد اجابت مدیران عامل بانک‌ها که افراد باتجربه و بعضا پست‌دار در بانک مرکزی بودند قرار بگیرد. بانک مرکزی و هیات عامل باید از یک مقبولیتی برخوردار باشند که آنها حرفشان را اجرایی کنند؛ چیزی که تا الان ندیدیم و امیدواریم که در سنوات عادی ببینیم.
کاووسی در پایان خاطرنشان کرد: ایشان دارند بحث فقهی بانک مرکزی را بسیار جدی پیگیری می‌کنند و الان بحث ناظر شرعی در بانک‌ها مصوب شده تا در هر بانک یک ناظر شرعی قرار بگیرد که خیلی مسئله مهم و مناقشه برانگیزی است.
