بورس، نگران دلار است؟
دومین هفته اسفندماه با حرکت خلاف جهت نماگرهای اصلی بورس پایان یافت و در مقابل افت شاخص کل، نماگر هم وزن افزایش ارتفاع داد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از دنیای‌اقتصاد، به نظر می‌رسد احتیاط دلاری بورس‌بازان در آستانه احیای احتمالی برجام سبب شده گروههای کوچک‌تر بازار، در کانون توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرند. هفته گذشته شاهد کاهش سرعت حقیقیها برای خروج بودیم که می‌تواند سیگنالی مثبت جهت تغییر این رویه باشد.
بازار سهام در دومین هفته از معاملات اسفندماه همچنان از انرژی لازم برای بالا‌کشیدن میانگین وزنی قیمت‌ها برخوردار نبود. همین امر سبب شد تا شاخص‌کل بورس به میزان ۶/ ۰درصد افت داشته باشد. این در حالی بود که شاخص هموزن در طول همین مدت رشد بیش از یک‌درصدی داشت.
بررسی‌ها حاکی از آن است که با پایان‌یافتن توان حقوقی‌ها برای حمایت از سهام بزرگ بازار، ترس دلاری توافق اتمی مجددا بر بازار سهام ایران سایه انداخته تا حتی رشد قابل‌توجه تقاضا در بازارهای بین‌المللی نیز نتواند منجر به رشد شاخص اصلی بورس در هفته اخیر شود، به‌همین‌دلیل ارزش معاملات خرد نیز از وضعیت رکودی بازار خبر می‌داد و خروج سرمایه حقیقی هرچند با شتاب کمتر اما ادامه یافت.
در حال‌حاضر می‌توان اینطور گفت که بورس تهران نسبت به تحولات کالایی ناشی از جنگ در شرق اروپا و رشد قیمت کامودیتی‌ها تا حد زیادی بی‌تفاوت است و درب آن، همچنان بر پاشنه برجام و مذاکرات می‌چرخد.
رویارویی شاخص‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بورسی
هفته‌ها یکی پس از دیگری می‌گذرند و بورس ۱۴۰۰ کم‌کم به پایان کار خود نزدیک می‌شود. در روز چهارشنبه یکی دیگر از هفتههای بلاتکلیفی عرضه و تقاضا در بازار سهام خاتمه یافت و بورس تهران پس از کلی تقلا مثبت و منفی در طول این هفته در نهایت با بازدهی منفی به‌کار خود خاتمه داد.
بر این اساس معاملات آخرین روز معاملاتی این هفته در حالی خاتمه یافته که شاخص‌کل بورس طی مدت یادشده ۶/ ۰درصد نسبت به هفته گذشته کاهش داشته است.
در میان رقبا نیز وضعیت چندان متفاوت نبود؛ قیمت دلار در بازار ارز تهران طی هفتهای که گذشت با کاهشی ۳۸/ ۰درصدی مواجه شد و در بازار طلا نیز هر قطعه سکه امامی بار دیگر به کانال ۱۱میلیون‌تومان عقب‌‌‌‌‌‌‌‌‌نشینی کرد تا افت بیش از یک‌درصدی را در هفته دوم اسفندماه تجربه کند.
اینطور که داده‌ها و آمار نشان می‌دهد سردرگمی ناشی از طولانی‌شدن روند مذاکرات اتمی سبب شده تا گروههای کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌‌محور کمتر مورد اقبال معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران بورسی قرار گیرند.
بسیاری بر این باور هستند که در شرایط کنونی با توجه به رشد قیمت‌های جهانی در سایه تورم و جنگ در شرق اروپا، موقعیت مناسبی برای سهام دلاری بازار فراهم شده تا در جریان افزایش قیمت‌ها در وضعیت کنونی بخشی از زیان روزها و ماه‌های اخیر را جبران کنند، با این‌حال به‌رغم سرعت‌گرفتن افزایش بهای کامودیتی در دنیا، بورسیها همچنان نسبت به کاهش قیمت در بازار ارز و سایه افکندن این کاهش احتمالی بر نمادهای متاثر از دلار واهمه دارند.
البته باید توجه داشت که این واهمه در نمادهای ریالی وجود ندارد و بازتاب مثبت برجام در این دسته از نمادها توانسته حتی در طول هفته کم دادوستدی به مانند هفته قبل به رشد شاخص هموزن در مقایسه با هفته نخست اسفندماه بینجامد.
اعداد و ارقام به ثبت رسیده در بازار سهام حکایت از آن دارد که طی هفته قبل شاخص هموزن عملکردی متفاوت از شاخص‌کل داشته و توانسته به میزان ۲/ ۱درصد افزایش داشته باشد. در حال‌حاضر گفته می‌شود که شرکت‌های ریالی بازار می‌توانند به دو صورت کوتاه‌مدت و بلندمدت از حصول توافق و احیای برجام نفع ببرند.
بر این اساس می‌توان گفت که بازار در یک حالت دوگانه تحلیلی قرار گرفته که در آن صنایع داخلی با توجه به انتظار بهبود وضعیت آنها در صورت به‌ثمر نشستن مذاکرات اتمی با احتمال افزایش تقاضا همراه هستند و صنایع دلاری نیز ممکن است در صورت افت هیجانی قیمت ارز با کاهش قیمت مواجه شوند. همین امر سبب شده تا رویکرد بازار به این دو نوع نماد متفاوت باشد.
جنگ و صلح
با نگاهی به تحولات رویدادها طی یک هفته اخیر می‌توان دریافت که اگرچه تحول قابل‌توجهی در عرصه معاملات سهام رخ نداده با این حال در طول روزهای معاملاتی هفته قبل در عرصه سیاست بین‌الملل و اقتصاد جهانی تحولاتی روی داده که می‌تواند در بازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌های زمانی کوتاه‌مدت و بلندمدت بر چهره بورس تهران نیز اثر بگذارد.
شروع جنگ اوکراین و روسیه به‌عنوان دو تامین‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده مهم غلات در جهان در کنار تحت‌تاثیر قراردادن بازارهای انرژی سبب شده تا بسیاری از تحلیلگران بازارهای جهانی و بازارهای داخلی منتظر رسیدن موج تحولات روی‌داده بر صورت‌های مالی شرکت‌ها باشند.
در تجربه برجام از شروع مذاکرات تا زمان سرانجام رسیدن آن طی سال‌های ۹۲ تا ۹۴ سبب شده تا در برهه کنونی بسیاری از فعالان بازار سهام صرفا چشم به‌راه خروجی مذاکرات وین باشند.
در عرصه بین‌الملل نیز تحولات ژئوپلیتیک در اروپای شرقی و آثار بلندمدت آن بر بودجه‌های نظامی بسیاری از مفسران را به تغییر رویکرد‌های تحلیلی واداشته است. این تغییر بودجه می‌تواند با توجه به تغییرات هزینه‌های کلان دولت‌ها بر بازارهای کالایی نیز اثر بگذارد.
در حال‌حاضر ترکیب عامل یادشده در کنار فربه‌شدن ترازنامه بانک‌های مرکزی اقتصاد‌های عمده جهان سبب‌شده تا انتظارات تورمی در عرصه کامودیتی‌ها بیش از پیش افزایش یابد و بسیاری از تحلیلگران این حوزه بر این باور باشند که روند قیمتی کالاهای اساسی در میان‌مدت صعودی خواهد بود.
روز گذشته قیمت نفت در محدوده ۱۱۰دلار در هر بشکه قرار گرفت؛ این در حالیست که همین چند ماه قبل یعنی آگوست سال۲۰۲۱ بهای طلای‌سیاه در محدوده ۶۲ دلار نوسان می‌کرد.
افزایش قیمت نفت و گاز سبب شده تا انتظارات در جهت رشد بهای محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های پالایشی تقویت شود که در صورت تداوم می‌تواند اثر قابل‌توجهی بر شرکت‌های فعال در حوزه یادشده در بازار سهام کشور داشته باشد.
به‌جز این موارد در حوزه فلزات اساسی و فلزات رنگی نیز روند معاملات همچنان صعودی است. انتظار می‌رود تا در محصولاتی نظیر روی، آلومینیوم، مس و فولاد شاهد افزایش قیمت باشیم.
طبیعتا تمامی محصولات یادشده که نمایندگانی در بورس تهران دارند در هفتههای پیش‌رو از این روند صعودی تاثیر مثبت خواهند گرفت و اگر فرض را بر این بگذاریم که خیال بازار سهام و فعالان آن از مذاکرات هستهای پیرامون احیای برجام تا حدی راحت خواهد شد، می‌توان انتظار داشت که آثار تحولات یادشده بر صورت‌های مالی شرکت‌ها و قیمت سهام آنها در بورس و فرابورس نیز مشهود و واضح باشد.
با این حال پایان مذاکرات هستهای که در روزهای واپسین هفته گذشته در اظهارنظرهای مذاکره‌کنندگان اروپایی خودنمایی کرد، نشان می‌دهد که کلاف سردرگم معادله هستهای به سبب پابرجایی اختلافات میان ایران و ایالات‌متحده آمریکا فعلا به حال خود باقی‌مانده است.
همین امر احتمالا سبب خواهد شد تا ترس بازار از کاهش یکباره نرخ ارز بر تحولات بازارهای جهانی چربش داشته باشد و در هفته پیش‌رو نتوانیم آن‌طور که باید تاثیر نوسانات قیمت در بازارهای بین‌المللی را در بهای سهام داخلی شاهد باشیم.
بررسی معاملات بورس‌کالا نیز حکایت از آن دارد که به‌رغم بهبود وضعیت در بازارهای جهانی قیمت‌های داخلی همچنان رشد نکرده‌اند.
ترس از افت قیمت دلار مانع از آن شده تا تحولات یادشده در تالار نقره‌ای نمود جدی داشته باشد؛ اگرچه در پایه محصولات پتروشیمی اندکی افزایش قیمت مشاهده شده، با این حال همچنان خرید در این بازار از جذابیت کافی برای فعالان برخوردار نیست.
احتیاط و رکود در تالار شیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای
بررسی اعداد و ارقام به ثبت رسیده در بازار سهام نشان می‌دهد که به‌جز تقابل دو شاخص‌کل و هموزن طی هفتهای که گذشت وضعیت عوامل دیگری نظیر تغییر مالکیت سهام و ارزش معاملات خرد همچنان مطلوب نیست.
بورس تهران این روزها را در حالی سپری کرده است که ضعف تقاضا در این بازار منجر به ثبت ارقام پایین در ارزش معاملات خرد شده و از سوی دیگر خالص خرید حقیقی در سطحی پایین نگه داشته است.
تفکیک ارزش معاملات خرد به تعداد ۵ روز کاری هفته نخست اسفندماه نشان می‌دهد که از مجموع این روزها ارزش معاملات خرد در بازار سهام تنها در دو روز و آن هم به زحمت از ۲هزار میلیارد‌تومان فراتر رفته است.
این ارقام در حالی به ثبت رسیده که در هفته گذشته همین عملکرد ضعیف نیز برای بورس تهران قابل تکرارشدن نبوده؛ در ۴ روز معاملاتی هفته گذشته، هیچ روزی معاملات خرد سهام به ارقام بالاتر از ۲هزار میلیارد‌تومان دست نیافت.
بر این اساس دومین هفته از اسفندماه در حالی خاتمه یافته که میانگین روزانه ارزش معاملات خرد در بورس تهران با کاهش بیش از ۱۵درصدی نسبت به هفته نخست، به ۱۶۳۹ میلیارد‌تومان نزول کرد. اما در کنار این معیار مهم بررسی خالص تغییر مالکیت‌ها نشان می‌دهد که به‌رغم ادامه کوچ سهامداران خرد از گردونه معاملات سهام اما میزان خروج سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها کاهشی شده است.
به این ترتیب در مجموع ۴ روز کاری هفته منتهی به ۱۱ اسفندماه ۱۴۰۰، سهامی به ارزش ۲۸۶میلیارد و ۴۴۲میلیون تومان از سبد سهام حقیقیها به پرتفوی معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران عمده بورس تهران منتقل شد که کمترین میزان از میانه آبان‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماه بود.
همگام با صنایع بورسی
در هفتهای که شاخص‌کل بورس تهران با کاهش ۶/ ۰درصدی ارتفاع مواجه شد، از ۳۸ صنعت فعال بورسی، ۲۴ گروه وضعیت مناسب‌‌‌‌‌‌‌‌‌تری از این نماگر داشتند و ۲۰ صنعت نیز با رشد میانگین قیمت سهام زیرمجموعه خود همراه شدند.
در این میان گروههای کوچک همچنان طلایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار افزایش قیمت در بورس بودند. در این راستا سه گروه استخراج سایر معادن، منسوجات و کاشی و سرامیک به ترتیب پیشروی قیمت ۳/ ۱۸، ۶/ ۹ و ۵/ ۵ درصدی را به ثبت رسانده‌اند، در مقابل خودروسازان که در هفتههای پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر به سبب امیدواری معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌گران به احیای برجام در صدر تقاضا و رشد قیمت قرار داشتند، در هفته گذشته با افت ۱/ ۶درصدی میانگین قیمت‌ها مواجه شدند تا از این منظر قعرنشین شوند.
نگرانی بورسیها از احتمال تعویق مذاکرات احیای‌برجام به سبب افزایش درگیری‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در شرق اروپا و البته شناسایی سود، مهم‌ترین دلیل افت قیمت این گروه بود.
