انواع و علائم تشنج و نحوه کنترل و کمک های اضطراری آن
انواع مختلفی از حملات وجود دارد. هرکدام باعث تغییرات فیزیکی، عاطفی و رفتاری متفاوتی می‌شوند. معمول‌ترین نوع تشنج باعث تکان‌های غیرقابل‌کنترل و تکان‌های ناگهانی می‌شود. اما در انواع دیگر، فرد ممکن است سقوط کند و یا خیلی آرام شود.
به گزارش اقتصادآنلاین،گاهی اوقات، ممکن است گفتن اینکه من دچار تشنج شده‌ام دشوار باشد. همه تشنج‌ها ناشی از صرع نیستند، شرایطی که با تشنج‌های مکرر مشخص می‌شود. برخی افراد تنها یک تشنج در طول زندگی خود دارند. تشخیص علائم مختلف تشنج می‌تواند به شما در تشخیص نوع تشنج کمک کند.
تشنج چیست؟
نورون‌ها، یا سلول‌های عصبی، اطلاعاتی را از مغز شما می‌فرستند. آنها این کار را با آزادکردن ایمپالس‌های الکتریکی به شیوه‌ای منظم انجام می‌دهند. اگر این فعالیت الکتریکی به طور ناگهانی افزایش یابد، آن را تشنج می‌نامند. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که بسیاری از نورون‌ها به‌سرعت ایمپالس‌های الکتریکی را آزاد می‌کنند و باعث علائم غیرقابل‌کنترل و موقتی می‌شوند.
انواع حمله:
سیکل‌ها بر اساس بخش‌هایی از مغز که درگیر هستند طبقه‌بندی می‌شوندو شامل موارد زیر می‌شوند:
حملات متمرکز
در یک حمله کانونی، فعالیت الکتریکی غیرعادی در یک ناحیه از مغز شروع می‌شود. این قبلاً یک حمله جزئی نامیده می‌شد. حملات متمرکز شایع هستند.
تشنج‌های عمومی:
تشنج‌های عمومی در هر دو طرف مغز شروع می‌شوند. گاهی اوقات، یک حمله کانونی می‌تواند تعمیم داده شود اگر گسترش یابد.
انواع حملات کانونی:
تشنج متمرکز در یک طرف مغز رخ می‌دهد. انواع آن شامل:
تشنج با آگاهی مرکزی:
در طول یک حمله آگاه کانونی که قبلاً یک حمله کانونی ساده نامیده می‌شد، هوشیاری خود را از دست نمی‌دهید. شما از خودتان و محیط اطراف خودآگاه هستید.
علائم این بیماری عبارتند از:
• حرکات غیرمعمول سر یا چشم
• مردمک چشم گشاد
• عضلات سفت شده
• بی‌حسی
• مورمور
• احساس خزیدن روی پوست
• توهم
• حالت تهوع
• تعریق
• گرگرفتگی صورت
• ضربان قلب سریع
• بینایی تغییر می‌کند
• تغییرات عاطفی
• مشکل در صحبت‌کردن
این حمله ممکن است بین چند ثانیه و دو دقیقه طول بکشد.
اختلال آگاهی در مرکز:
هنگامی‌که هشیاری شما به طور جزئی یا کامل از دست می‌رود، یک تشنج با اختلال هوشیاری موضعی رخ می‌دهد. آن یک حمله کانونی پیچیده و یا حمله جزئی پیچیده نامیده می‌شد. از خودتان و دوروبر خودتان خبر نخواهید داشت، اما به نظر سرحال میایید.
علائم احتمالی عبارتند از:
• عدم توانایی در پاسخگویی
• ظاهر خیال‌پردازی
• لب زدن
• در حال دویدن
• جیغ زدن
• گریه کردن یا خندیدن
• تکرار کلمات یا عبارات
• انجام اقدامات خطرناک غیرارادی، مانند قدم‌زدن در ترافیک
• سفت‌وسخت شدن بدن
این تشنج معمولاً بین ۱ تا ۲ دقیقه طول می‌کشد. بعد از حمله، ممکن است احساس خواب‌آلودگی و گیجی بکنید. تمرکز بر تشنج‌های تونیک کلونیک دوطرفه این حمله زمانی رخ می‌دهد که یک حمله آگاهی ناقص مرکزی تعمیم داده شود، یا به هر دو طرف مغز گسترش یابد. آن یک حمله عمومی ثانویه نامیده می‌شود. این مرحله شامل دو مرحله است. فاز اول فاز تونیک نامیده می‌شود. این بیماری باعث خشکی ماهیچه می‌شود.
علایم دیگر عبارتند از:
• ازدست‌دادن هوشیاری
• به زمین افتادن
• گریان
• ناله کردن
• گازگرفتن زبان یا داخل گونه
• تنفس دشوار
فاز دوم فاز لونیک نامیده می‌شود. باعث تکان‌های دست‌وپا می‌شود.
• کشیدگی صورت
• انعطاف‌پذیری و شل شدن مکرر عضلات
• اختلال در کنترل مثانه یا روده
• این تشنج بین ۳۰ ثانیه تا ۳ دقیقه طول می‌کشد.
تشنج ژلاستیک و داکریستیک:
این تشنج‌ها در هیپوتالاموس شروع می‌شوند که در پایه مغز واقع شده‌اند. تشنج Gelastic، یا تشنج خندیدن. بدون اینکه بخواهید بخندید حمله‌های صرع باعث می‌شود که غیرارادی گریه کنید شما در طول این تشنج هوشیاری خود را از دست نمی‌دهید.
انواع تشنجات ژنرالیزه:
انواع مختلفی از تشنج‌های کلی وجود دارد، از جمله:
- تشنج تونیک - کلونیک ژنرالیزه (GTC)
تشنج تونیک - کلونیک تعمیم‌یافته (GTC) که قبلاً یک حمله بزرگ نامیده می‌شد، از هر دو طرف مغز شروع می‌شود. این بیماری متفاوت از یک تشنج تونیک - کلونیک دوطرفه است که ازیک‌طرف شروع می‌شود و سپس گسترش می‌یابد. آن شامل دو مرحله است. فاز تونیک شامل موارد زیر است:
• سفت شدن عضله
• ازدست‌دادن هوشیاری
• به زمین افتادن
• گریان
• ناله کردن
• گازگرفتن زبان یا داخل گونه
• تنفس دشوار
فاز کلونیک باعث:
• حرکات تند و سریع
• کشیدگی صورت
• اختلال در کنترل مثانه یا روده
• تشنج GTC ممکن است ۱ تا ۳ دقیقه طول بکشد.
تشنج‌های تونیک:
تشنج تونیک، فقط باعث سفت شدن ماهیچه شده و درکل تشنج‌های تونیک دست‌ها و پا‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث افتادن فرد روی زمین می‌شود. این بیماری معمولاً در طول خواب رخ می‌دهد و شامل ماهیچه‌های بدن می‌شود:
• پشت
• پا‌ها
• بازو‌ها
تشنج‌های شدید ممکن است باعث شوند که افراد در صورت ایستادن و یا راه‌رفتن در زمان وقوع این تشنج‌ها، سقوط کنند.
تشنج کلونیک:
این تشنج‌ها تنها شامل تکان‌های مکرر عضلانی و یا حرکات کلونیک هستند و این تشنج معمولاً روی گردن، صورت و دست‌ها تأثیر می‌گذارد.
تشنج پنهان:
تشنج‌های پنهان که قبلاً تشنج‌های کوچک نامیده می‌شدند، اغلب با خیال‌بافی اشتباه گرفته می‌شوند.
دو نوع از این مدل وجود دارد:
• تشنج پنهان معمولی: این تشنج، علایم ناگهانی پلک‌زدن و چشمک زدن را ایجاد می‌کند. به‌طورکلی کم‌تر از ۱۰ ثانیه طول می‌کشد.
• تشنج پنهان غیرطبیعی: علائمی که به‌آرامی رشد می‌کنند ممکن است شامل خیره شدن، پلک‌زدن چشم، حرکات دست و چشمک زدن باشد. این تشنج معمولاً ۲۰ ثانیه یا بیشتر طول می‌کشد.
تشنج‌های میوکلونیک:
تشنج میوکلونیک باعث تکان‌های ناگهانی ماهیچه بدون اختلال هوشیاری می‌شود. به طور معمول شامل ماهیچه‌های هر دو طرف بدن است. این تشنج‌ها ۱ یا ۲ ثانیه طول می‌کشد. آنها اغلب در عرض یک روز یا چند روز چندین بار اتفاق می‌افتند.
حملات ناگهانی:
در حمله عصبی یا حمله ناگهانی، ناگهان صدای ماهیچه‌ات رو از دست می‌دهید علائم این بیماری عبارتند از:
• سقوط ناگهانی فرد بر روی زمین
• سقوط ناگهانی سر فرد بر روی زمین
• عدم توانایی در پاسخ‌دادن
• حمله عصبی یا اسپاسم صرع کودکان
یک تشنج صرعی شامل خم کردن دست، پا و یا سر است. این بیماری عموماً بر کودکان زیر ۲ سال تأثیر می‌گذارد. اگر در یک نوزاد این تشنج اتفاق بیفتد، به آن تشنج کودکانه گفته می‌شود. این اسپاسم ۱ تا ۳ ثانیه طول می‌کشد. برای آنها معمولاً هرچند ثانیه یک‌بار بیش از ۱۰ دقیقه تکرار می‌شوند که می‌تواند چندین بار در روز تکرار شود.
شرایطی که حمله صرع را تقلید می‌کنند:
برخی از اختلالات ممکن است باعث علائمی مثل تشنج صرعی شوند. بااین‌حال، این اختلالات به درمان و مراقبت متفاوتی نیاز دارند. آنها شامل موارد زیر می‌شوند:
تشنج بدون تب:
تب و تشنج زمانی رخ می‌دهد که کودک بین ۶ ماه تا ۵ سال تب داشته باشد. این ممکن است اولین نشانه این باشد که کودک بیمار است. دو نوع از آن وجود دارد:
- تب و تشنج ساده. این کار کل بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و کم‌تر از ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. تنها یک تشنج در ۲۴ ساعت رخ می‌دهد.
- تشنج ناشی از تب پیچیده. این تشنج به یک بخش از بدن محدود می‌شود و یا بیش از ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. این اتفاق ممکن است چندین بار در ۲۴ ساعت رخ دهد.
تشنج‌های بدون تب اغلب در خانواده‌ها رخ می‌دهند.
رویدادهای غیر صرعی (NEE):
NEE و یا شبه بیماری با استرس شدید و اختلالات روانی در ارتباط هستند. آنها ناشی از تغییرات غیرعادی در فعالیت الکتریکی مغز نیستند.
این تشنج‌ها به طور معمول بر افرادی که nee دارند تأثیر می‌گذارند:
• اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
• اختلال اضطراب
• اختلال افسردگی اساسی
NEE ممکن است شبیه تشنج‌های GTC به نظر برسد. اما برخلاف GTC، آنها باعث تکان‌های ماهیچه‌ای می‌شوند که خارج از فاز هستند و ریتمیک نیستند.
انواع تشنج در نوزادان:
- تشنج‌های موضعی
- تشنج آگاهی با اختلال کانونی
- کانونی به تشنج‌های تونیک - کلونیک دوطرفه
- تشنج الاستیک و داکریستیک
- تشنج‌های تونیک - کلونیک تعمیم‌یافته
- تشنج مقوی
- تشنج‌های کلونیک
- تشنج میوکلونیک
- تشنج‌های آتونیک
- تشنج تب‌دار
- اسپاسم شیرخوارگی
- انواع تشنج در کودکان
در بزرگسالان، شایع‌ترین تشنج عبارتند از:
- کانون تشنج آگاهانه
- تشنج آگاهی با اختلال کانونی
- کانونی به تشنج‌های تونیک - کلونیک دوطرفه
- تشنج الاستیک و داکریستیک
- تشنج‌های تونیک - کلونیک تعمیم‌یافته
- تشنج مقوی
- تشنج‌های کلونیک
- تشنج در غیاب
- تشنج میوکلونیک
- تشنج‌های آتونیک
حوادث غیر صرعی:
آیا همه تشنج‌ها علل یکسانی دارند؟
هر اتفاق یا شرایطی که در مغز اختلال ایجاد کند می‌تواند منجر به تشنج شود. دلایل احتمالی زیادی وجود دارد.
مثال‌ها عبارتند از:
- اختلالات عصبی
- ضربه به هنگام تولد (در نوزادان و نوزادان)
- نقص مادرزادی مغز
- عفونت مغزی، مانند مننژیت
- تب
- بیماری آلزایمر
- سکته
- تومور مغزی
- آسیب سر
- سو drug مصرف مواد مخدر یا الکل
- گلوکز خون پایین
- عدم تعادل الکترولیت
- دارو‌ها
- گاهی اوقات، علت تشنج ناشناخته است.
مشکلات و خطرات ناشی از حمله می‌تواند خطرات ایمنی را به همراه داشته باشد، از جمله:
- افتادن و سرخوردن
- پارگی زبان (از گازگرفتن)
- عوارض بارداری
- غرق شدن (درحالی‌که در آب است)
- تصادفات وسایل نقلیه موتوری (هنگام رانندگی)
- اضطراب
- فشار
- افسردگی
- مرگ غیرمنتظره ناگهانی (SUDEP)
در صورت تشنج چه باید کرد؟
برخی از تشنج‌ها درست قبل از شروع علائم را ایجاد می‌کنند. اگر به این علائم هشدار توجه کردید، این می‌تواند کاری باشد که باید انجام دهید:
یک منطقه امن بدون وسایل و اثاثیه خطرناک پیدا کنید. لباس‌های اطراف گردن خود را شل کنید. بگذارید افرادی که نزدیک شما هستند بدانند چه اتفاقی دارد برایتان می‌افتد. اگر در حال رانندگی هستید، به کنار بروید و پارک کنید.
اگر به آب و یا منبع گرما نزدیک هستید، مانند آتش، از آنجا دور شوید. برنامه و راهکار‌های گذشتن از تشنج را انجام دهید. درازکشیدن یا لم دادن را انجام دهید.
چگونه به فرد دارای تشنج کمک کنیم؟
اگر فرد دیگری دچار حمله شده است، سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید. با دنبال‌کردن این مراحل آنها را ایمن نگاه دارید:
- چیز‌های تیز و سخت را از محیط اطراف خود حذف کنید. اگر فرد ایستاده است، به‌آرامی آنها را نگه دارید و بنشانید. اگر فرد روی زمین است، به‌دقت آنها را به سمت چپ بچرخانید تا به او کمک کنید نفس بکشد. عینک آنها را بردارید.
- سر آنها را روی یک چیز لطیف مانند بالشت قرار دهید. هرگونه بند، روسری و یا لباس دور گردن آنها را شل کنید تا به آنها کمک کنید نفس بکشند. در هنگام تشنج آنها را پایین نگه ندارید.
- چیزی در دهانشان نگذارید. به آنها آب و غذا ندهید تا زمانی که کاملاً بیدار شوند. همچنان که از خواب بیدار می‌شوند، آرام حرف بزنید.
- توجه داشته باشید که این حمله چه زمانی آغاز می‌شود. فقط باید چند دقیقه طول بکشد.
اورژانس پزشکی:
• اگر تشنج بیش از ۳ دقیقه طول کشید با اورژانس تماس بگیرید.
• زمانی که با اورژانس تماس گرفتید راجب بیماری های زمینه ای شخص هم بگویید
• مثل اگر این اولین حمله شخص است اگر باردار است یا دیابت و بیماری قلبی دارد.
چه موقع باید به دکتر مراجعه کرد؟
حمله‌ای که بیش از ۳ دقیقه طول می‌کشد نیازمند کمک فوری است.
اگر این اولین حمله شما است، حتماً به پزشک مراجعه کنید. همچنین باید با پزشک مشورت کنید اگر:
- شما به تجربه‌کردن تشنج ادامه می‌دهید
- تشنج ناشی از یک آسیب بود.
- شما در جریان این حمله زخمی شده‌اید
- شما درحالی‌که حامله بودی دچار تشنج شدید
- شما علائم جدیدی دارید، مثل ضعف یا سوزش
