چشم انداز بازار نفت پس از ناکامی اوپک پلاس
نشست اوپک و متحدانش برای رسیدن به برنامه جدید افزایش تولید تا پایان سال از پنج‌شنبه به جمعه و بعد دوشنبه موکول شد؛ اما به تاخیر انداختن زمان تصمیم‌گیری، چاره کار نبود و متحدان دیرین اوپک یعنی امارات و عربستان نتوانستند با هم کنار بیایند.
این کشور می‌گوید با شرایط فعلی حدود یک‌سوم ظرفیت تولیدش خارج از مدار است که در مقایسه با دیگر هم قطارانش در اوپک‌پلاس سهم بالاتری به حساب می‌آید. بنابراین وزیر انرژی این کشور، سهیل المزروعی با ناعادلانه و نامتوازن خواندن این موضوع بر موضع خود پافشاری می‌کند.
عربستان هم در مقابل فعلا به خواسته امارات تن نداده اما وزیر نفت عراق، احسان عبدالجبار امیدوار است تا ۱۰ روز آینده جلسه بعدی این ائتلاف برگزار شود تا طرفین به یک مصالحه برسند. در این بین، پنج موسسه بین المللی شامل یوبی‌اس، آی‌ان‌جی، اف‌جی‌ای، آربی‌سی کپیتال مارکتس و ریستاد انرژی عموما بر این باورند که قیمت نفت تا وقتی که توافقی حاصل نشود افزایش خواهد یافت؛ چراکه بدون توافق، میزان عرضه از آگوست به بعد بدون تغییر باقی خواهد ماند.
دولت آمریکا هم در اقدامی که یادآور وساطت دونالد ترامپ در سال گذشته بود، اعلام کرده که با برخی طرف‌های درگیر تماس گرفته است و از آنها خواسته به یک مصالحه برای افزایش تولید نفت دست یابند. به گفته تحلیلگران، مناقشه ریاض و ابوظبی فراتر از اوپک‌پلاس است و اختلافات سیاسی و اقتصادی عمیق‌تری را نمایان ساخته است.
واکنش بازار نفت
پس از آنکه اوپک‌پلاس نتوانست بر سر افزایش تولید به توافق برسد، بهای نفت وست‌تگزاس اینترمدییت به بالاترین سطح از بیش از ۶ سال قبل رسید. فوری‌ترین نتیجه شکست مذاکرات این است که سازمان کشورهای صادرکننده نفت و متحدانش نخواهند توانست از آگوست تولید خود را بیفزایند مگر اینکه مذاکرات احیا شود. این موضوع اقتصاد جهانی را از بشکه‌های اضافی که شدیدا نیازمندش است، محروم می‌کند. این در حالی است که ریکاوری تقاضا از دوره پاندمی کرونا سرعت گرفته است.
وست‌تگزاس اینترمدییت دیروز با رسیدن به قیمت ۹۸/ ۷۶دلار در هر بشکه به اوج خود از نوامبر ۲۰۱۴ رسید؛ اما پس از آن به زیر ۷۶دلار تنزل یافت. شاخص جهانی برنت هم که با گذر از مرز ۷۷دلار بر بشکه به بالاترین حد از سال ۲۰۱۸ رسیده بود، ساعت ۱۶:۴۰ به وقت تهران با ۲۱سنت کاهش روزانه تا ۹۵/ ۷۶ دلار پایین آمد.
وضعیت هنوز ناپایدار است و ممکن است مذاکرات مجددا فعال شود. با این حال، شکست گفت‌وگوها چهره این ائتلاف را برای مدیریت بازار مخدوش کرده است و احتمال پیش آمدن جنگ قیمتی مانند آنچه سال گذشته بین عربستان و روسیه شاهد بودیم، افزایش یافته است.
جهش قیمت نفت ریسک این را به دنبال دارد که درصورت اینکه سرمایه‌گذاران حساس به تورم به این باور برسند که بازار نفت پس از این اتفاقات رونق بیشتری خواهد گرفت، دیگر دارایی‌ها هم بالا روند. به گزارش بلومبرگ، به نتیجه نرسیدن مذاکرات اوپک‌پلاس به معنای عرضه محدودتر و فشار افزایشی بر قیمت دست‌کم در کوتاه‌مدت است که نگرانی‌های تورمی کلان را که بانک‌های مرکزی را به چالش کشیده است، افزایش خواهد داد.
نرخ اوراق ۱۰ساله خزانه‌داری آمریکا پس از بازگشایی در روز سه‌شنبه ۲ واحد بالاتر رفت. ایلیا اسپیواک، رییس بخش آسیای دیلی اف اکس در این مورد گفته جهش تازه قیمت‌ها می‌تواند حس نیاز فوری فدرال رزرو به تغییر سیاست‌های پولی از انبساطی به انقباضی را چندبرابر کند که منجر به کاهش ارزش سهام، نفت و دیگر دارایی‌های وابسته به هیجانات خواهد شد.
بحران اوپک‌پلاس
دست‌نیافتن به یک توافق برای افزایش تولید توسط امارات و عربستان موجب فرو رفتن اوپک‌پلاس به یک بحران شد. اتفاقات پیش رو تعیین خواهد کرد که آیا شکست در مذاکرات که باعث شود برنت به سمت ۸۰دلاری شدن گام بردارد، می‌تواند به اندازه جنگ قیمتی سال گذشته تلخ و مخرب باشد یا خیر. ثبات اقتصاد جهانی هم با متاثر شدن از این موضوع از طریق تورم و همین‌طور توانایی کنترل بازار که به سختی به دست آمده، در گرو این توافق است.
از غول‌های بین‌المللی نفت تا دولت‌های نفتی در خاورمیانه همگی مشتاقانه چشم به روزهای آینده دوخته‌اند که ببینند دو طرف درگیر چه قیمت و حجمی را برای فروش نفت در ماه آگوست منتشر خواهند کرد. گفته می‌شود ترس از اینکه اوضاع بیش از این از کنترل خارج شود، واضح است. احسان عبدالجبار، وزیر نفت عراق گفت: «ما یک جنگ قیمتی نمی‌خواهیم. همچنین نمی‌خواهیم بهای نفت به سطوح بالاتر از حالا افزایش یابد.»
ترک جلسه
پس از روزها مذاکرات پرتنش، اوپک و دیگر کشورهای عضو اوپک‌پلاس جلسه دوشنبه را ترک کردند. آخرین باری که امارات و عربستان در مورد سیاست نفتی با هم درگیر شدند دسامبر سال ۲۰۲۰ بود که امارات متحده عربی ایده خروج از این سازمان را مطرح کرد. با این حال، در آن زمان اختلافات با یک آشتی به پایان رسید؛ اما این مرتبه اختلال در مذاکرات آنقدر شدید بود که این گروه حتی نتوانست برای تاریخ برگزاری جلسه بعدی به یک توافق برسد.
با مشخص شدن اینکه عرضه در ماه آگوست تغییری نخواهد کرد، قیمت نفت رو به افزایش رفت؛ اما در میان‌مدت، شکاف ایجادشده در این گروه می‌تواند اثری معکوس داشته باشد؛ چراکه کشورها برای استخراج بیشتر طلای سیاه رقابت خواهند کرد. هرچند احتمال این موضوع به گفته کارشناسان ضعیف است.
بیانیه نفتی دولت بایدن
پیش از برگزاری این نشست، هند به‌عنوان سومین واردکننده بزرگ نفت جهان درخواست کرده بود تولید به اندازه کافی افزایش یابد؛ چراکه نباید فشار تورمی را بالا برد. با این حال، حالا هیچ بشکه‌ای افزوده نخواهد شد؛ مگر اینکه پس از این دو طرف به یک مصالحه برسند.
چند ساعت پس از لغو نشست دوشنبه، دولت جو بایدن در آمریکا این گروه را تشویق به یک تصمیم دسته‌جمعی برای حل اختلافات کرد. در بیانیه کاخ سفید آمده است: «ایالات متحده از نزدیک مذاکرات اوپک‌پلاس و تاثیر آن بر بهبود اقتصاد جهانی از همه‌گیری کرونا را رصد می‌کند. ما طرف این گفت‌وگوها نیستیم؛ اما مقام‌های کاخ سفید در حال مذاکره با کشورهای مورد بحث هستند تا برای افزایش تولید پیشنهادی به مصالحه برسند.»
معاونان بایدن که نخواستند نامشان فاش شود، گفته‌اند: «بایدن خواهان آن است شهروندان آمریکایی به انرژی با هزینه معقول و پایدار دسترسی داشته باشند. با احیای اقتصاد آمریکا از رکود ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا، مهم است که روند تامین انرژی حفظ شود که مستلزم شرایط باثبات بازار نفت است.»
پیش‌بینی موسسات از بازار پس از ناکامی اوپک‌پلاس
واگرایی نیروهای اصلی در ائتلاف اوپک‌پلاس بازار نفت را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. حالا احتمال وقوع جنگ قیمتی نفت بالا رفته است که در صورت رخ دادن، بهای طلای سیاه سقوط خواهد کرد. اما شرایط بسیار متغیر است و در روزهای آینده احتمال احیای مذاکرات و رسیدن به توافقی که به نحوی نگرانی‌های امارات را در نظر بگیرد هم وجود دارد. به گزارش «ایسنا» به نقل از بلومبرگ، پنج موسسه بین المللی برآورد خود را از آینده بازار و تحولات اوپک‌پلاس ارائه دادند.
گروه یوبی‌اس: جیووانی استونوو، تحلیلگر کالا در گروه یوبی‌اس در این باره گفت: «با توجه به اینکه بازار در حال حاضر دچار کمبود عرضه بوده و رشد عرضه که کمتر از رشد تقاضا برای نفت است، ادامه محدودیت فعلی تولید اوپک‌پلاس احتمالا قیمت‌های نفت را بالاتر خواهد برد. در میان‌مدت، این شکاف تاثیر متضادی خواهد داشت و باعث پایین رفتن قیمت‌ها می‌شود؛ زیرا کشورها شروع به تولید بالاتر خواهند کرد و احتمال این اتفاق هم اندک است. این گروه همچنان می‌تواند با توجه به مذاکراتی که در میان کشورهای عضو در جریان است، به توافق برسد. هنوز معلوم نیست اگر مذاکرات برای رسیدن به توافق عرضه به نتیجه نرسد، آیا به نرخ پایبندی کمتر در ماه آینده منتهی خواهد شد. اعلام قیمت فروش رسمی آرامکوی سعودی برای آگوست در روزهای آینده ممکن است شفافیت بیشتری در این‌باره فراهم کند.»
موسسهING: وارن پاترسون، مدیر استراتژیک کالای موسسه ING در سنگاپور در مصاحبه‌ای گفت: «اگر این گروه تولیدش را در آگوست تغییر ندهد، برای قیمت‌های نفت مثبت خواهد بود؛ اما احتمال اینکه اعضا تولیدشان را ثابت نگه دارند خیلی بالا نیست. اعضای گروه اوپک‌پلاس احتمالا تولید بیشتر نفت را آغاز می‌کنند و احتمال فروپاشی توافق وجود خواهد داشت. پتانسیل جنگ قیمت مشابه سال گذشته وجود دارد اما همه کشورهای حاضر در گروه تلاش می‌کنند از آن اجتناب کنند. راهکار روشن، جدا کردن دو عنصر این توافق است یعنی توافق درباره افزایش تولید به میزان ۲میلیون بشکه در روز از آگوست تا دسامبر سال ۲۰۲۱ و سپس پرداختن به مساله تمدید مدت توافق محدودیت عرضه در زمانی دیگر.»
شرکت مشاوره انرژیFGE: فریدون فشارکی، رییس هیات‌مدیره شرکت مشاوره FGE در مصاحبه با تلویزیون بلومبرگ گفت: «اگر افزایش تولیدی در کار نباشد، احتمال صعود قیمت نفت به ۸۵ تا ۹۰ دلار در هر بشکه وجود دارد. با این حال احتمال دارد که نوعی سازش در یک تا سه هفته آینده حاصل شود؛ اما تا زمانی که چنین اتفاقی روی دهد، احتمالا قیمت‌ها افزایش پیدا خواهند کرد. بعید است امارات متحده عربی از اوپک خارج شود؛ اما این کشور خواهان استقلال بیشتری در تصمیمات سیاستی است. با قیمت‌هایی که در سطوح فعلی هستند احتمال اینکه تولید نفت شیل آمریکا در سال آینده افزایش بیشتری پیدا کند، وجود دارد.»
شرکت آربی‌سی کپیتال مارکتس: هلیما کرافت و کریستوفر لونی، تحلیلگران شرکت آربی‌سی کپیتال مارکتس در یادداشتی نوشتند: «اگرچه گفته می‌شود مذاکرات پشت پرده ادامه دارد، پرسش‌ها درباره تعهد امارات متحده عربی برای ماندن در اوپک احتمالا در روزهای آینده افزایش پیدا خواهد کرد. از زمان راه‌اندازی شاخص موربان در مارس، پرسش متمایزی درخصوص ادامه عضویت امارات متحده عربی در اوپک و تمایل این کشور برای متوقف نگه داشتن ظرفیت مازاد تولید پرهزینه‌اش وجود داشته است. به نظر می‌رسد اختلاف امارات متحده عربی و عربستان سعودی بیش از سیاست نفتی باشد و ظاهرا امارات متحده عربی به‌دنبال خارج کردن خود از زیر سایه عربستان و پیدا کردن راه خود در امور بین‌المللی است.»
ریستاد انرژی: لوئیس دیکسون، تحلیلگر بازارهای نفت شرکت ریستاد انرژی در یادداشتی نوشت: «عدم توافقی که تولید را پس از جولای بدون تغییر نگه دارد، نتیجه‌ای نیست که هیچ کدام از اعضای اوپک‌پلاس خواهان آن باشند. این امر ممکن است انتظارات برای توافقی را که مورد رضایت بیشتر امارات متحده عربی باشد، افزایش دهد. اگر اوپک‌پلاس با افزایش تولید به میزان بیش از ۵۰۰هزار بشکه در روز در موافقت کند، بازار ممکن است شاهد اصلاح فوری قیمت باشد. همه چشم‌ها به اخباری دوخته شده است که از مذاکرات غیررسمی پشت درهای بسته به بیرون درز پیدا خواهد کرد و قیمت نفت ممکن است در هر دو جهت افزایش یا کاهش، نوسانات چشم‌گیری پیدا کند.»
رقابت اقتصادی امارات و عربستان
تحلیلگران بر این عقیده هستند که اختلافات بین دو متحد منطقه خلیج‌فارس یعنی امارات و عربستان سعودی بر سر مسائل مختلف اقتصادی و سیاسی در حال افزایش است. به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از رویترز، به گفته تحلیلگران مسائل منطقه، اختلاف نظر اخیر بین امارات متحده عربی و عربستان سعودی درمورد سیاست اوپک که در نوع خود بسیار نادر است، به رقابت اقتصادی در حال رشد بین این دو کشور عربی اشاره دارد.مخالفت امارات متحده عربی در اوایل این هفته یک نمایش نادر از سرپیچی ابوظبی بود؛ اگرچه محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد امارات، همیشه متحد سرسخت محمد بن سلمان ولیعهد سعودی بوده است.
امیرخان، اقتصاددان ارشد بانک ملی سعودی گفت: «بن‌بست فعلی اوپک حکایت از فشار گسترده‌تری از سوی (دولت) امارات متحده برای پیشبرد منافع اقتصادی و ملی خود در مقابل عربستان دارد.»
بر اساس این گزارش، اتحاد میان شاهزادگان جاه‌طلب و جوان این دو کشور باعث ایجاد یک سیاست خارجی جنگ‌طلبانه شده است که باعث شد آنها به یمن لشکرکشی کنند، تحریم قطر از سوی کشورهای عرب را رهبری کنند و با گروه‌های سیاسی اسلام‌گرا در خاورمیانه و دیگر مناطق مبارزه کنند.
اما در حالی که عربستان سعودی می‌خواهد اقتصاد خود را از نفت جدا کند، در حال رقابت با امارات متحده عربی در جذب سرمایه و استعدادهای خارجی است؛ هرچند اقتصاددانان می‌گویند بسیار طول خواهد کشید تا عربستان واقعا بتواند مرکز تجارت و گردشگری منطقه یعنی امارات را به چالش بکشد.
عبدالخالق عبدالله، تحلیلگر سیاسی اماراتی نیز در این‌باره گفته است: «این رقابت اقتصادی خزنده در روابط بین دو اقتصاد بزرگ عربی وجود دارد و این رقابت در حال تشدید شدن است.»
ریاض به شرکت‌های خارجی هشدار داده است که اگر تا سال ۲۰۲۴ مقرهای منطقه‌ای خود را در این کشور پادشاهی ایجاد نکنند، ممکن است قراردادهای خود را با دولت عربستان از دست بدهند.
در چالش دیگری برای وضعیت امارات به عنوان مرکز تجارت و گردشگری منطقه، عربستان این هفته قوانین واردات از کشورهای حاشیه خلیج فارس را اصلاح کرد تا کالاهای ساخته‌شده در مناطق آزاد را که یکی از عوامل اصلی رشد اقتصاد دبی است، حذف کنند.
