پوتین عامل گسست اروپا
روسیه یک‌بار دیگر موفق شد میان کشورهای اروپایی شکاف ایجاد کند و این‌بار پیشنهاد عجیب و غیرمنتظره رهبران آلمان و فرانسه بود که چنین شکافی ایجاد کرد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان و امانوئل مکرون، رییس‌جمهوری فرانسه که همواره در برابر هرگونه موضع سخت‌گیرانه اتحادیه اروپا علیه حکومت روسیه ایستادگی کرده‌اند، در پیشنهادی عجیب خواستار نشست مشترک رهبران اتحادیه اروپا و ولادیمیر پوتین شدند. این پیشنهاد در شرایطی مطرح شده که کشورهای شرق اروپا، روسیه را مهم‌ترین تهدید علیه خود به شمار می‌آورند و با توجه به تجربه اوکراین، خواستار حمایت نظامی ناتو در برابر تهدیدهای روسیه هستند.
آخرین اجلاس سران اتحادیه اروپا و روسیه در سال ۲۰۱۴ و قبل از بحران اوکراین برگزار شد و پس از آنکه روسیه شبه‌جزیره کریمه اوکراین را اشغال و آن را ضمیمه خاک خود اعلام کرد، اتحادیه اروپا تمام برنامه‌های دیدار در سطح سران با روسیه را لغو کرد. اتحادیه اروپا از زمان اشغال شبه‌جزیره کریمه تاکنون تحریم‌هایی علیه روسیه اعمال کرده و یکی از تازه‌ترین آنها در واکنش به بازداشت آلکسی ناوالنی، منتقد سرشناس پوتین انجام شد. حدود 10 کشور عضو اتحادیه اروپا در نشست سران این اتحادیه در بروکسل با ابتکار عمل مرکل و مکرون مخالفت کردند.
در جریان گفتوگوها در این زمینه، این کشورها به صراحت اعلام کردند که از این ایده حمایت نمی‌کنند. در پیش‌نویس بیانیه پایانی نشست سران اتحادیه اروپا نیز شکل مذاکرات با روسیه به‌گونه‌ای درج شده که نشان می‌دهد هنوز توافقی میان اعضا دراین‌باره حاصل نشده است. دفتر سیاست خارجی اتحادیه اروپا تأیید کرده بود که امکان برگزاری نشست سران رهبران اروپا با رییس‌جمهوری روسیه که آلمان و فرانسه پیشنهاد داده‌اند، در دیدار رهبران کشورهای عضو بررسی خواهد شد.
مرکل که پیش از این چنین پیشنهادی را مطرح کرده بود، گفته است که «این موضوع بحثی بسیار مفصل و دشوار بود. ما یک‌بار دیگر مشخص کردیم که طرف آلمانی تحت شرایطی آمادگی دارد مشارکت نزدیک‌تری با روسیه داشته باشد و برای این منظور مناسب است که مذاکراتی با ولادیمیر پوتین انجام شود. ولی هنوز هیچ توافق جامعی در این مورد به‌دست نیامده است». با این حال مرکل تأکید کرد که «اتحادیه اروپا باید راهی برای ارتباط مستقیم با روسیه و ولادیمیر پوتین برقرار کند. باید سازوکارهایی برای واکنش مشترک به تحریکات روسیه و مقابله با تهدیدهای این کشور ایجاد کنیم و همچنان معتقدم که بهترین راه، گفت‌وگوی مستقیم با پوتین است. در ابتدا باید این موضوع را بررسی کنیم که با توجه به تنش‌های موجود، در چه حوزه‌هایی می‌توانیم با مسکو همکاری مشترک داشته باشیم».
واکنش‌های منفی
«کریسیانیس کارینس»، نخست‌وزیر لتونی، یکی از مخالفان نشست مشترک با مسکو است و پیش از شروع اجلاس بروکسل گفته است که نسبت به ازسرگیری گفت‌وگو با مسکو تردید دارد و این کار را بدون چالش نمی‌داند. نخست‌وزیر لتونی معتقد است که پیش از آغاز مجدد گفتوگوها، مسکو باید گام‌های مشخصی بردارد زیرا روسیه درمورد شبه‌جزیره کریمه و درگیری‌های نظامی در شرق اوکراین انعطافی از خود نشان نداده و به تنش‌ها در منطقه دامن زده است.
نخست‌وزیر لتونی می‌گوید مسکو فقط «سیاست قدرتمندانه و زبان زور» را می‌فهمد و کوتاه‌آمدن در برابر پوتین بدون دریافت امتیاز لازم، اقدامی از سر ضعف تفسیر می‌شود. «گیتاناس نوسدا»، رییس‌جمهوری لیتوانی هم از دیگر مخالفان این نشست مشترک است و به کشورهای عضو اتحادیه هشدار داده که نسبت به «اهداف واقعی حکومت پوتین» بسیار محتاط باشند.
او می‌گوید اگر اتحادیه اروپا بدون هیچ‌گونه تغییر رفتار مسکو گفت‌وگو را از سر بگیرد مانند این است که «حفاظت از یک ظرف عسل را به خرس بسپارند». علاوه بر کشورهای شرق اروپا، «مارک روته» نخست‌وزیر هلند هم هشدار داده است که «در نشست مشترک با پوتین شرکت نخواهد کرد». در آن‌سو، «دمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین اعلام کرد که رییس‌جمهوری روسیه از پیشنهاد فرانسه و آلمان حمایت می‌کند. پسکوف همچنین تأکید کرد که بروکسل و مسکو به این گفت‌وگو احتیاج دارند. روابط بین اتحادیه اروپا و روسیه از زمان الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه و آغاز درگیری‌ها در اوکراین در سال ۲۰۱۴ مرتبا رو به زوال و سردی گذاشته است. اتحادیه اروپا تحریم‌هایی را علیه روسیه پس از اشغال و جدایی کریمه از اوکراین وضع کرده است.
بحران در بلاروس و حمایت ولادیمیر پوتین از ویکتور لوکاشنکو، رییس‌جمهوری بلاروس هم به تنش‌ها میان دو طرف افزوده است. اخیرا «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفته بود که اتحادیه اروپا باید در برابر تلاش‌های مخرب روسیه برای تضعیف این نهاد اروپایی «مقتدر‌تر و مقاوم‌تر» باشد و به تهدیدهای مسکو به صورت یکپارچه پاسخ دهد. علاوه بر مسئله ارتباط با روسیه، تعامل با ترکیه، بحران مهاجران و همکاری بهتر برای مقابله با همه‌گیری کرونا به ویژه با توجه به گسترش گونه‌های جهش‌یافته ویروس کرونا از دیگر مسائلی بود که در اجلاس دو روزه اتحادیه اروپا مطرح شد.
تنش میان روسیه و بریتانیا
در شرایطی که رهبران آلمان و فرانسه خواستار نشست مشترک میان اتحادیه اروپا و روسیه شده‌اند، حضور ناو بریتانیایی در نزدیکی سواحل شبه‌جزیره کریمه تنش میان مسکو و لندن را افزایش داده است. روسیه ادعا کرده که یک ناو جنگی بریتانیایی وارد آب‌های سرزمینی این کشور شده است و هشدار داده در صورت وجود اقدامات تحریک‌آمیز بیشتر از سوی نیروی دریایی بریتانیا در نزدیکی سواحل شبه‌جزیره کریمه، ناوهای بریتانیایی را بمباران خواهد کرد. «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه نیز هشدار داده است که «ما می‌توانیم متوسل به عقل سلیم شویم، خواستار احترام به قوانین بین‌المللی شویم و اگر این کار مؤثر نبود ما می‌توانیم بمباران کنیم». ریابکوف با استناد به روایت مسکو از این حادثه که بر مبنای آن یک هواپیمای نظامی روسیه مسیر ناوشکن انگلیسی را بمباران کرده، گفت که در آینده بمب‌ها «نه فقط در مسیر هدف، بلکه روی خود هدف انداخته خواهند شد». با این حال، بریتانیا نیز مانند بسیاری از کشورهای غربی، این آب‌ها را متعلق به اوکراین می‌داند و شبه‌جزیره کریمه را به عنوان بخشی از خاک روسیه به رسمیت نمی‌شناسد. بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا، گفت: «کشتی جنگی بریتانیا که در حال سفر از بندر اودسای اوکراین به بندر باتومی گرجستان بوده مطابق با قوانین بین‌المللی عمل کرده و در آب‌های بین‌المللی حضور داشته است».
