سر به سر شدن تراز 6 ماهه

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، ارزش صادرات و واردات کشور طی این مدت در مقایسه با مدت مشابه سال قبل نیز با افتی 11 و 6درصدی همراه بوده است. براساس این گزارش‌، تراز تجاری کشور با کسری 273 هزار دلاری همراه بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود هزار و 233 دلار کاهش داشته است.

97، سال نوسان شدید تجاری

سال گذشته به دلیل افزایش نوسانات ارزی و تحریم‌های نفتی بحران‌های اقتصادی تشدید و بخش تجاری نیز با مشکلاتی مواجه شد، به‌گونه‌ای که یکی از سیاست‌های کشور برای بهبود اوضاع، تلاش برای تسهیل تجاری با کشورهای همسایه بود. از این رو از حدود 44 میلیارد دلار صادرات در سال 97 حدود 24 میلیارد دلار آن به کشورهای دارای مرز مشترک آبی و خشکی اختصاص داشت. به بیان دیگر در زمان تحریم کشور با هدف تمرکز بر بازار همسایه توانست 55درصد از صادرات خود را به این کشورها انجام دهد.

این در حالی است که تا قبل از شروع تحریم و نوسانات ارزی، صادرات کشور 47 میلیارد دلار بود در حالی که این رقم در پایان 97 حدود 3 میلیارد دلار کاهش داشته است. از سوی دیگر، آمار واردات ایران 42 میلیارد و 612 میلیون دلار اعلام شده بود. با وجود اینکه 55درصد صادرات ایران به کشورهای همسایه بوده اما تنها 27درصد یا 11 میلیارد و 541 میلیون دلار کالا از همسایگان به کشور وارد شده است. در پایان سال 97 چین توانست عنوان بزرگ‌ترین طرف تجاری ایران را به خود اختصاص دهد. هر چند این لقب برای چندمین‌بار است که به این کشور اعطا می‌شود. چین در سال گذشته بیش از 19 میلیارد و 500 میلیون دلار مبادله تجاری با ایران داشته است.

تجزیه و تحلیل این آمار نشان می‌دهد که صادرات به چین و واردات از این کشور به ترتیب 9 و 10 میلیارد دلار بوده است. اما نکته درخصوص این آمار این است که ایران 32 میلیون تن کالا به چین صادر کرده در صورتی که چین 3 میلیون تن کالا به ایران فروخته است. این نشان می‌دهد که کالاهای وارد شده ایران از چین، ارزش بیشتری نسبت به کالاهای ایرانی صادر شده به چین دارند. هر چند این روند برای کشور امارات و ترکیه نیز تکرار شده است.

6 ماهه ابتدایی 97، تراز مثبت

طبق گزارش‌های گمرک ایران در 6 ماهه ابتدایی سال 97 صادرات غیرنفتی به رقم 20 میلیارد و 705 میلیون دلار رسید که در مقایسه با رقم 17 میلیارد و 79 میلیون دلار در 6 ماهه ابتدایی سال 96 رشدی 21درصدی داشته است. در این مدت تمام گروه کالایی صادراتی که در بخش‌های کشاورزی، صنعت و پتروشیمی بوده، افزایش ارزش یا وزنی داشته‌اند. واردات کشور در این مدت نیز به رقم 19 میلیارد و 764 میلیون دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال 96 حدود 9درصد کاهش وزنی و 12درصد کاهش ارزشی داشته است.

براساس این آمارها، تراز تجاری ایران در 6 ماهه نخست سال 97 مثبت 941 میلیون دلار برآورد شده است که نسبت به مدت مشابه در سال 96 حدود 120درصد رشد داشته است. هر چند که این افزایش نشأت گرفته از نوسانات ارزی و بالا رفتن قیمت خرید ارزهای بین‌المللی و افزایش تقاضای میعانات گازی از بیم کاهش عرضه توسط ایران بود. 5 بازار نخست هدف صادراتی کشور، 70درصد از کل صادرات ایران را به خود اختصاص داد. چین با 4 میلیارد و 633 میلیون دلار، عراق با 4 میلیارد و 564 میلیون دلار، امارات با 4 میلیارد و 63 میلیون دلار، افغانستان یک میلیارد و 668 میلیون دلار و هند با یک میلیارد و 255 میلیون دلار به ترتیب بیشترین کالا را از ایران وارد کردند.

بیشترین و کمترین ارزش صادرات

متوسط قیمت اقلام صادراتی در 6 ماهه نخست سال 1398 با افتی 27درصدی نسبت به سال گذشته به 299 دلار بر هر تن رسید. طی یک سال و نیم گذشته ارزش واردات کشور 3.5 میلیارد دلار و ارزش صادرات نیز 3.1 میلیارد دلار بود. آمارها نشان می‌دهد که صادرات افت ارزشی معادل 1.5درصد داشته در حالی که واردات ارزشی به میزان 1.5درصد پیدا کرده است. با مقایسه آمار درمی‌یابیم که بیشترین ارزش صادرات و واردات کالا در اردیبهشت و کمترین نیز در فروردین بوده است. در اردیبهشت سال جاری حدود 6 میلیارد دلار صادرات و 4.4 واردات انجام شده که صادرات نسبت به اردیبهشت سال گذشته با افزایشی یک میلیارد دلاری و واردات با کاهشی 500 میلیون دلاری همراه بوده است.

افزایش مراودات تجاری با پیوستن به اوراسیا

از روزهای ابتدایی الحاق ایران به اوراسیا، بحث‌های زیادی درخصوص افزایش مراودات تجاری با کشورهای عضو همچنین برخورداری از مزایای معافیت‌های تعرفه‌ای مطرح شد. بسیاری بر این باورند در دوران تحریم که صادرات مهم‌ترین محصول کشور که مزیت نسبی بالایی نیز برای ایران دارد در تنگنای شدیدی قرار دارد، پیوستن به منطقه اوراسیا می‌تواند راه‌حل مناسبی برای بالا بردن توان و تراز تجاری کشور باشد. طبق پیش‌بینی‌ها ایران با الحاق به اوراسیا می‌تواند تا 2 میلیارد دلار درآمدهای تجاری کشور را افزایش داد. براساس این موافقتنامه در حوزه صادرات و واردات به‌خصوص برای کالاهای کشاورزی به ویژه ذرت و جو امتیاز تعرفه ترجیحی دریافت می‌شود.

بهبود تراز تجاری از ابتدای سال جاری

با وجود تحریم‌های نفتی، بخش عمده صادرات ایران از نفت و فرآورده‌های آن فاصله گرفته و به سمت کالاهای قابل رقابت در منطقه رفته است. طبق آمارهای اتاق بازرگانی بهبود تراز تجاری از ابتدای سال جاری و در فصل بهار شروع شد. از سوی دیگر طبق برآوردهای اتاق بازرگانی، کشور در فصل بهار حدود 11.5 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی و حدود 10 میلیارد دلار واردات کالایی داشته است. با احتساب میزان واردات و صادرات، تراز تجاری در فصل بهار رقم مثبت یک میلیارد و 216 میلیون دلار بود.

براساس گزارش‌های سازمان توسعه تجارت ایران و طبق آمار گمرک ایران، کالاهای کشورمان در 6 ماهه نخست سال 97 با احتساب میعانات گازی، به وزن بیش از 56 میلیون تن و ارزش بیش از 23 میلیارد دلار به دنیا صادر شده که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته 13درصد افزایش ارزشی و 3درصد کاهش وزنی داشته است. در بخش دیگری از این گزارش عنوان شده که تراز تجاری کالایی کشور بدون نفت خام طی این مدت با کسری 273 هزار دلاری همراه بوده و نسبت به مدت مشابه سال گذشته هزار و233 دلار کاهش داشته است.

این درحالی است که به لحاظ وزنی، صادرات کشور رشد ۲۳درصدی و واردات کشور رشد ۰.۴درصدی را تجربه کرده است.تراز تجاری کالایی بدون نفت خام کشور نیز طی این مدت با کسری ۲۷۳ هزار دلاری همراه بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته یک هزار و ۲۳۳ دلار کاهش یافته است.متوسط قیمت اقلام صادراتی کشور طی ۶ ماهه نخست سال ۱۳۹۸ بالغ بر ۲۹۹ دلار بر هر تن بوده که نسبت به نیمه نخست سال ۱۳۹۷، افت نسبتا قابل توجه ۲۷درصدی را تجربه کرده که احتمال می‌رود بخشی از این افت ناشی از بیش‌برآورد قیمت‌های پایه صادراتی در نیمه نخست سال ۱۳۹۷ و بخشی از آن به علت کاهش قیمت‌های جهانی باشد. در هر حال میانگین قیمت صادرات در این بازه، کمترین رقم طی 10 سال گذشته است. متوسط قیمت اقلام وارداتی کشور طی این مدت نیز یک هزار و ۲۸۱ دلار بر هر تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افت حدود ۶درصدی داشته است.