اقبال بلند موکت در گرانی فرش
«مردم در شهرستان‌ها به‌جای فرش، موکت می‌خرند.»؛ این موضوعی است که به‌تازگی یکی از چهره‌های اصلی صنف فرش ماشینی مطرح کرده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از صمت، «موکت پرز بلند جایگزین به صرفه‌ای برای فرش به‌شمار می‌رود، پس به خوبی می‌توانید آن را برای هر فضایی مانند اتاق کار انتخاب کنید و از داشتن آن لذت ببرید.» این هم نمونه‌ای از تبلیغات اینترنتی است که پیشنهاد می‌کند نوعی موکت را جایگزین فرش کنیم. البته در همین تبلیغ اینترنتی به نوعی انصاف به جا آمده و نوشته شده است: «بزرگ‌ترین عیب این نوع از موکت‌ها (پرز بلند) نظافت آن است چراکه به لحاظ تارهای بلند گرد و غبار و آلودگی را به‌سرعت به خود جذب می‌کند و در زمان نظافت آن شما را با چالش روبه‌رو می‌کند. بنابراین اگر فرزند کوچک یا خانه پر رفت و آمدی دارید موکت پرز بلند مناسب دکوراسیون شما نیست.»
این‌ها دو نشانه برای این است که بگوییم، گل‌های قالی به صاحبان مهد فرش بی‌وفا شده و در حال حذف شدن از خانه و کاشانه ما هستند. بعضی از ما که می‌خواهیم خانه‌ای شیک‌تر داشته باشیم به تقلید از خارجی‌ها، خانه‌های‌مان را با کمترین تعداد فرش، تزئین می‌کنیم و حال اینکه برخی دیگر از ما که در قید و بند این زندگی‌های شیک نیستیم از سر نداری به موکت پناه برده‌ایم. در واقع هم فرش گران شده و هم دخل و خرج برخی از خانواده‌های طبقه متوسط و ضعیف، کمتر از آن است که بتوانند فرشی خریداری کنند.
در نگاه نخست از خود می‌پرسیم چرا فرش‌ها گران شده است؟ مگر فرش‌ها ایرانی نیستند؟! واقعیت این است که خیر! فرش‌های‌مان هم وابسته به مواد خارجی شده است. این موضوع جدیدی نیست اما به نظر می‌رسد این ننگ، بیشتر از سال‌های قبل خود را نشان داده است.
خرید از خرده‌فروشان به صرفه است
رئیس اتحادیه فروشندگان فرش ماشینی و موکت تهران درباره وضعیت فرش در بازار پایتخت اظهارکرد: متاسفانه صنف ما، سال گذشته وضعیت خوبی نداشت که اصلی‌ترین عامل آن، کاهش فروش بود. درحال‌حاضر این صنف به دو بخش خرده‌فروشان سطح شهر و هایپرفروشان تقسیم شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی اتاق اصناف تهران، محمدهادی کمالیان درباره وضعیت فروش فرش ماشینی گفت: هایپرفروشان با تبلیغات گسترده که ما با برخی از آنها مخالف هستیم و به‌طور کتبی این موضوع را به اتاق اصناف نیز اعلام کرده‌ایم، ۷۰ درصد بازار را گرفته‌اند و خرده‌فروشان سطح شهری را دچار مشکل کرده‌اند در حالی‌که اگر مردم از محله خودشان خرید کنند، خیلی ارزان‌تر و به‌صرفه‌تر خواهد بود. وی درباره افزایش نرخ فرش ماشینی افزود: به‌دلیل رقابت شدیدی که در این حوزه وجود دارد ما تا زمانی که مجبور نبودیم، قیمت‌ها را افزایش ندادیم اما بالا رفتن نرخ مواد اولیه و سخت‌تر شدن واردات مواد خارجی سبب شد سال گذشته ۶۰ درصد قیمت‌ها را افزایش دهیم و در روزهای آینده نیز ۵ تا ۱۵درصد افزایش نرخ اجباری خواهیم داشت.
کمالیان تصریح کرد: این افزایش نرخ و کاهش قدرت خرید مردم باعث کاهش شدید فروش ما شده به‌طور کلی فرش کالای درجه سوم به‌شمار می‌رود و مردم تا مجبور نباشند این کالا را تهیه نمی‌کنند اکنون که وضعیت اقتصادی مناسب نیست به‌طور طبیعی فروش فرش‌ماشینی کمتر می‌شود اما از آن سو، فروش موکت افزایش پیدا کرده است؛ این یعنی خانواده ایرانی به جای فرش دارد از موکت استفاده می‌کند، به‌ویژه اینکه این افزایش در شهرستان‌ها محسوس بوده است.
وی درباره صادرات فرش گفت: به‌جرات می‌توانم بگویم بهترین فرش ماشینی از لحاظ نقش و کیفیت را در جهان را داریم؛ اما موضوع این است که کشوری مانند ترکیه فقط به خاطر نرخ پایین‌تر، بازار را از دست ما می‌گیرد چون دولت مستقیم به کارخانه‌های فرش یارانه می‌دهد و نرخ تمام شده آنها پایین‌تر از ما در می‌آید.
کمالیان ادامه داد: ما صادر‌کننده حرفه‌ای نداریم؛ بنابراین باید شرکت‌های صادراتی تخصصی تشکیل شوند و در نمایشگاه بین‌المللی حضور فعال داشته باشند هر چند به سبب تحریم‌ها و محدودیت‌ها اکنون نمی‌توانیم این کار را به‌طورگسترده انجام دهیم.
دلایل جایگزینی موکت با فرش
رئیس اتحادیه فرش‌های ماشینی مشهد نیز با تایید آنچه رئیس اتحادیه فرش‌های ماشینی تهران گفته است، بیان کرد: در روستاها موکت جایگزین فرش شده است و در شهرها نیز شاهد چنین پیشامدی هستیم.
عباس وحیدی اظهار کرد: کاهش فروش فرش و افزایش فروش موکت به‌‌دنبال گرانی فرش و از سوی دیگر، پایین آمدن سطح درآمدی مردم اتفاق افتاده است. نرخ فرش نسبت به سال گذشته حدود ۳ برابر شده است. به‌عنوان نمونه، نرخ فرشی که ابتدای سال ۹۷ حدود یک میلیون تومان بوده، امروز به ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسیده است.
وی بیان کرد: نخ‌های مورد استفاده در فرش‌های ماشینی بیشتر خارجی هستند و زمانی که نرخ ارز افزایش یافت، نرخ نخ هم افزوده شد. علاوه بر این هزینه‌های دستمزد نیز افزایش یافته است.
به گفته رئیس اتحادیه فرش‌های ماشینی مشهد ریزش واحد‌های صنفی فروشنده فرش‌های ماشینی در مشهد زیاد بوده است. به‌طوری که از میان ۵۰۰، ۶۰۰ عضو، حدود ۱۰۰ واحد صنفی در حال ابطال پروانه‌های کسب خود هستند.
تولیدکنندگان ناکام در سودآوری
رئیس کارگروه فرش ماشینی انجمن صنایع نساجی ایران نیز در این‌باره اعلام کرد: درحال‌حاضر صنعت فرش ماشینی، سودآور نیست و هیچ‌‌یک از تولیدکنندگان فرش ماشینی سود نمی‌کنند. علی فرهی به نساجی امروز گفت: فرش ماشینی به‌دلایل بالا بودن تورم، کاهش توان خرید مردم، کمبود و گرانی مواد اولیه، کمبود نقدینگی، مشکلات صادرات، محدودیت‌های بانک مرکزی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات، مسائل مالیات ارزش‌افزوده و از همه مهم‌تر ثابت نبودن شرایط در سراشیبی قرار گرفته است. از سوی دیگر، ماشین‌آلات جدید و فناوری جدیدی وارد نمی‌شود و هر روز با چالش‌های مربوط به تامین مواد اولیه و... دست و پنجه نرم می‌کنیم.
وی درباره بازگشت ارز حاصل از صادرات افزود: این ارز باید به کشور بازگردد، اما متولیان امر تدبیر لازم برای این موضوع را مدنظر قرار نداده‌اند زیرا براساس اعلام بانک مرکزی، بخشی از این ارز باید به سامانه نیما بازگردانده شود اما درباره تولیدکنندگان فرش ماشینی برخی هزینه‌های پنهان مانند حضور در نمایشگاه‌های خارجی وجود دارد که مورد پذیرش بانک مرکزی قرار نمی‌گیرد.
رئیس کارگروه فرش ماشینی انجمن صنایع نساجی ایران یادآور شد: وقتی تولیدکننده، مواد اولیه را با ارز نیما تهیه نمی‌کند نمی‌تواند ارز حاصل از صادرات را براساس نرخ نیما بازگرداند. این صنعتگر تصریح کرد: براساس اعلام بانک مرکزی، در مدت ۳ ماه باید ارز حاصل از صادرات بازگردانده شود که در عمل امکان‌پذیر نیست و بهتر است این مدت را دست‌کم ۶ ماه تا یک‌سال تعیین کنند. به گفته فرهی، برای خرید قطعات یدکی، از ارز نیمایی استفاده می‌شود اما هزینه‌های کلان گمرکی برای واردات این قطعات، یک معضل بزرگ است که موجب می‌شود برخی همکاران ناچار به کم‌اظهاری در گمرکات شوند. پس بهتر است در تعرفه واردات قطعات یدکی، به سرعت تجدیدنظر شود.
به اعتقاد رئیس کارگروه فرش ماشینی انجمن صنایع نساجی ایران، سال گذشته، افزایش ۶۰ درصدی قیمت‌ها را تجربه کردیم و براساس پیش‌بینی‌های انجام شده، تورم امسال چندبرابر سال ۹۷ خواهد بود، به همین دلیل پیشنهاد افزایش ۲۰ درصدی فرش ماشینی را مطرح کردیم زیرا نرخ مواد اولیه مصرفی در این محصول و میزان حقوق و دستمزد نیروی انسانی، دست‌کم ۲۰درصد افزایش پیدا کرده و نرخ برخی از مواد اولیه مانند نخ کنف، دو برابر شده است. فرهی بیان کرد: ۲۰ درصد افزایش نرخ برای شرایط فعلی است و چه‌بسا با تغییرات بعدی، نرخ فرش ماشینی بیشتر شود.
نایب رئیس هیات مدیره انجمن صنایع نساجی ایران یادآور شد: طبیعی است که با بالا رفتن نرخ فرش ماشینی، تعداد مشتریان کاهش پیدا می‌کند زیرا با کم شدن قدرت خرید مردم، تهیه و تامین کالاهای ضروری در اولویت قرار می‌گیرد، اما به هر حال نمی‌توان کالایی را با زیان فروخت و در این شرایط تولیدکنندگان برای زنده ماندن، حاضرند کالا را به نرخ تمام شده عرضه کنند. در این‌باره با سیدمجتبی عراقچی، رئیس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف نیز تماس گرفتیم تا وضعیت بازار این محصول در بازار تهران جویا شویم که وی آمادگی لازم برای پاسخگویی را نداشت.
موج گرانی که از ابتدای سال ۹۷ آغاز شده، از جنبه‌های بسیاری، در حال تغییر سبک زندگی ایرانیان است.
فرش، جزیی جدانشدنی از خانه ایرانیان بود که در سال‌های گذشته به‌واسطه تقلید از سبک زندگی غربی، برخی خانواده‌های متمول استفاده از فرش را به کمترین میزان رساندند حالا به نظر می‌رسد خانواده‌های سنتی که نیاز به استفاده از فرش دارند نیز به‌دلیل کاهش سطح درآمد از موکت استفاده می‌کنند. موکت‌ها از نظر جنس، رنگ و طراحی چند سالی است که تنوع بسیاری یافته‌اند. اینکه خانواده‌ها از کدام نوع از موکت‌ها استفاده می‌کنند، خود نیازمند آمارگیری‌های میدانی است. با این حال، آنچه مسلم است اینکه فرش سلامت‌تر و راحت‌تر از موکت بوده و افزایش روند جایگزینی فرش با موکت، نشان‌دهنده حال خوب و رفاه جامعه نیست.
