پشت پرده بازی رسانه‌ای اسرائیل/ نتانیاهو در واشنگتن به دنبال چیست؟

اقتصادآنلاین - محمد بیات؛ شاید «معنادارترین» تصویر به ثبت رسیده از دیدار نتانیاهو و ترامپ «پیجر طلایی» است که نخست وزیر رژیم صهیونیستی به رئیس جمهور آمریکا هدیه داده و بر روی آن به کنایه نوشته است: «با هر دو دست فشار دهید.» براساس اطلاعات منتشر شده از سوی منابع غیر رسمی ظاهراً نتانیاهو قصد دارد در دوران جدید علاوه بر پیگیری تصرف نوار غزه همچنان حضور نظامی در جنوب لبنان داشته و دیگر منطقه جولان را به سوری‌ها بازنگرداند. مطرح شدن شرط پایان یافتن کنترل نظامی حماس بر غزه و تبعید رهبران آن به خارج از فلسطین اشغالی در کنار برنامه‌ریزی ارتش اسرائیل برای تسهیل خروج داوطلبانه ساکنان غزه نشان‌دهنده خیز بلند نتانیاهو جهت تغییر ژئوپلیتیک غزه است. در واکنش به این اخبار، کشور‌های عربی به صورت یکپارچه ندای مخالفت سر دادند. ایمن صفدی وزیر خارجه اردن در جریان یک برنامه تلویزیونی هدایت اسرای فلسطینی به سمت این کشور را نوعی اعلام جنگ توصیف کرده است! ورای این بیانیه‌ها و اظهارات دیپلماتیک، اما به نظر می‌رسد پادشاهی عربی سعودی و امارات عربی متحده نیز در کنار ترامپ و نتانیاهو به دنبال تغییر وضعیت غزه از طریق سرمایه‌گذاری اقتصادی هستند.

دیگر تهدید نتانیاهو برای برنامه‌های خاورمیانه‌ای ترامپ با هدف مهار چین، از سرگیری جنگ در غزه و لبنان به بهانه احیای توان نظامی حزب الله و جنبش حماس است. در حالی که رسانه‌ها و اندیشکده‌های عبری به صورت شبانه‌روز در حال دنبال کردن این خط تحلیلی هستند که «ارتش اسرائیل هنوز پیروز نشده است» یا «حماس کنترل امور در غزه را در اختیار دارد» قصد دارند تا افکار عمومی رژیم صهیونیستی را نسبت به توافق آتش‌بس بدبین کرده و زمینه لازم برای از سرگیری جنگ در این باریکه فلسطین نشین فراهم کنند. آغاز جنگ در منطقه شرق مدیترانه به معنای بسیج مجدد افکار عمومی جهان اسلام در حمایت از آرمان فلسطین و به تعویق افتادن مجدداً پرونده عادی سازی روابط ریاض- تل‌آویو خواهد بود. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد افرادی مانند استیو متکاف نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه از ایده بازگشت جنگ در غزه و جنوب لبنان حمایت نکرده و خواستار اجرای کامل توافق آتش‌بس هستند.

نفوذ منطقه‌ای و قدرت اتمی ایران دومین موضوع مورد بررسی در جریان دیدار هیات‌های اسرائیلی با دولت نتانیاهو بوده است. در حالی که دولت مردان اسرائیلی (پوزوسیون یا اپوزیسیون) از «فرصت طلایی» حمله به تأسیسات اتمی ایران ضعیف سخن می‌گویند، اما ترامپ در جریان پاسخ به خبرنگاران صراحتا از قدرت ایران سخن گفت! تنها ساعاتی پس از این اظهارات دونالد ترامپ در شبکه اجتمالی «سوشال تروث» اخبار منتشر شده در خصوص افزایش هماهنگی میان آمریکا و رژیم صهیوتیستی برای ضربه به ایران را اغراق شده دانست و از تمایل برای رسیدن به نقطه توافق قابل راستی آزمایی با ایران گفت. در واکنش به این اظهارات مقامات دولت چهاردهم از مسعود پزشکیان تا عباس عراقچی واکنش مثبت نشان داده و از تصمیم ایران برای عدم حرکت به سمت ساخت سلاح اتمی گفتند. به نظر می‌رسد نیاز آمریکایی‌ها برای کاهش سهم روسیه در بازار انرژی و تشدید تحریم‌های این کشور پیش از آغاز مذاکرات جدی در خصوص جنگ اوکراین سبب شده است تا آمریکایی‌ها برای رسیدن به توافق اتمی با ایران عجله زیادی داشته باشند.

پرونده عادی‌سازی روابط میان پادشاهی عربی سعودی و اسرائیل موضوع مورد بحث در جریان دیدار میان مقامات آمریکایی- صهیونیست بوده است. برای نتانیاهو عادی‌سازی روابط با سعودی کلید گسترش روابط با کشور‌های جهان اسلام از پاکستان تا اندونزی است. برای آمریکایی‌ها، اما سوار شدن حکام سعودی بر قطار عادی سازی به معنای ادغام رژیم صهیونیستی در خاورمیانه عربی و تشکیل بلوک واحد در برابر نفوذ چین و روسیه در منطقه شمال اقیانوس هند است. با وجود انکه بازگشت ترامپ به کاخ سفید در ظاهر پرونده عادی‌سازی روابط میان ریاض- تل‌آویو بیش از گذشته قابل حصول کرده است، اما برنامه جاه‌طلبانه اسرائیل برای تصرف غزه، الحاق کرانه باختری و اشغال جولان و بخش‌های از جنوب لبنان سبب می‌شود تا افکار عمومی کشور‌های اسلامی بیش از گذشته مخالف عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی باشند. به بیان دیگر اگر قرار باشد تا شرایط کنونی محمد بن سلمان تن به عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی دهد باید آماده تکانه‌های اجتماعی- امنیتی شدید در دل پادشاهی عربی سعودی باشد. حال باید منتظر ماند و دید که آیا رژیم صهیونیستی همچنان به دنبال پیگیری برنامه‌های جاه‌طلبانه ارضی است یا آنکه قصد دارد برای رسیدن به نقطه عادی سازی روابط با ریاض از خواسته‌های توسعه‌طلبانه خود عقب نشینی کند.

تجربه «پیمان ابراهیم» در دور نخست ریاست جمهوری ترامپ سبب شده است تا وی انگیزه زیادی برای توسعه این پیمان از طریق عادی سازی روابط عربستان سعودی با اسرائیل داشته باشد. برای جمهوری خواهان ادغام رژیم صهیونیستی در منطقه به معنای ایجاد فرصت برای عملیاتی کردن کریدور «آیمک» و مهار نفوذ چین در منطقه از طریق به حاشیه راندن طرح «یک کمربند- یک جاده» است. در سال‌های اخیر متحدان سنتی آمریکا تلاش کردند از طریق توسعه روابط راهبردی با قدرت‌های نوظهور در نظام بین الملل یعنی چین، هند، روسیه، کره جنوبی و ... نوعی سیاست «موازنه مثبت» را براساس منطقه «متنوع سازی متحدان راهبردی» دنبال کنند، اما به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها این سیاست را تا جایی تحمل خواهند کرد که منجر به تقویت چین نشود! به عبارت دیگر عادی سازی روابط میان اسرائیل و کشور‌های منطقه شاید در ظاهر نوعی بلوک بندی اقتصادی- امنیتی علیه محور مقاومت باشد، اما در باطن ایجاد نوعی سد نفوذ در برابر پکن است.