چقدر پول در دنیا وجود دارد؟

اسکار وایلد نویسنده معروف ایرلندی جمله طعنه‌آمیز معروفی دارد که می‌گوید «قیمت همه چیز را می‌دانم و ارزش هیچ‌چیز را نمی‌دانم».

اما بهای همه‌چیزهای ارزشمند دنیا چیست و اگر همه را جمع کنید چقدر پول در دنیا وجود دارد؟

 کار رایج اقتصاد دانان برای محاسبه چنین چیزی، در وهله اول در نظر گرفتن نشانگر «پایه پولی» (M۰) است.
این معیار پایه‌ای‌ترین سطح از عرضه پول در اقتصاد است و شامل پول نقد در دست مردم، پول نقد در بانک‌ها و ذخایر بانک‌ها نزد بانک مرکزی می‌شود.

رناد فوکارت، مدرس ارشد اقتصاد در دانشگاه لنکستر بریتانیا، در مقاله‌ای در ژانویه ۲۰۲۴ نوشته بود اکنون «حدود ۸۴ میلیارد پوند پول در قالب سکه و اسکناس در بریتانیا، ۲۲۳۶ میلیارد دلار در ایالات متحده، ۱۵۷۸ میلیارد یورو اتحادیه اروپا و ۹۶۱۶ میلیارد ین پول در چین به علاوه پول در بسیاری از ارزهای دیگر وجود دارد.»

اکنون، تقریباً یک سال از آن زمان می‌گذرد، بنابراین ارقام امروز کمی متفاوت است.

در مقطع زمانی سپتامبر ۲۰۲۴ (شهریور ۱۴۰۳)، بریتانیا ظاهراً حدود ۹۶.۵ میلیارد پوند پول در گردش دارد. این در حالی است که این رقم برای ایالات متحده ۵۵۸۸ میلیارد دلار، برای اتحادیه اروپا ۴۷۹۲ میلیارد یورو و برای چین ۱۲۱۸۳ میلیارد ین است.

سرعت تغییر ارقام بالا است و وقتی سعی می‌کنیم همه این ارقام را با هم ترکیب کنیم، همه چیز پیچیده‌تر هم می‌شود.

تخمین زده می‌شود کل پول نقد در گردش جهان ۷۹۰۰ میلیارد دلار باشد

آقای فوکارت در این باره می‌گوید: «از آنجایی که واحد پول هر کشوری با هم یکسان نیست، جمع زدن تمام سکه‌ها و اسکناس‌های دنیا به این معنی است که اول باید آن‌ها را به یک واحد مشترک مثل دلار آمریکا تبدیل کرد.»

وی اضافه کرد: «اگر این کار با آخرین داده‌های موجود انجام شود و سپس مجموع جمع شود، در مجموع ۶۱۱۳ میلیارد پوند (۷۹۰۱ میلیارد دلار) خواهید داشت. اما این مقدار می‌تواند خیلی سریع تغییر کند و احتمالاً در لحظه‌ای که این مقاله را می‌خوانید قدیمی شده است».

در این میان اما محاسبه‌ دیگری به نام «M۱» وجود دارد. این روش نه فقط پول در گردش، بلکه سرمایه و دارایی نقدشونده موجود در حساب‌های بانکی را نیز لحاظ می‌کند. این روش در واقع «معیاری است برای تمامی نقدپذیرترین اشکال پول در یک اقتصاد».

رقمی که از این راه به دست می‌آید، و شامل سپرده‌های جاری بانک‌ها و چک‌های مسافرتی است، بسیار بزرگ‌تر از محاسبه به روش قبلی است.

در محاسبه میزان پول موجود در جهان، مبالغ نقدشونده موجود در بانک‌ها نیز محاسبه می‌شود

دکتر فوکارت در این خصوص می‌گوید: «در بریتانیا حدود ۹۶ درصد پول فقط به شکل الکترونیکی وجود دارد. وقتی شما آن را در نظر بگیرید، مجموع پول موجود ۸۴ میلیارد پوند نیست، بلکه ۲۲۲۳ میلیارد پوند است.»

چنین پولی در ایالات متحده ۱۸۱۵۱ میلیارد دلار و در اتحادیه اروپا ۱۰۳۹۸ میلیارد یورو است.

به گفته دکتر فوکارت: «اگر دوباره ارقام موجود برای کل جهان، شامل پول در قالب سکه و اسکناس و همینطور پول الکترونیکی در حساب‌های بانکی را با هم جمع بزنید، تقریباً به عدد ۴۶۵۵۷ میلیارد پوند خواهید رسید.»

میزان ثروت موجود در بازارهای سهام نیز باید به رقم مقدار پول موجود در جهان افزوده شود

چقدر ثروت مادی در دنیا وجود دارد؟

با این حال ثروت مادی فقط پول نیست. افراد بسیار ثروتمند تنها اندکی از دارایی خود را به صورت نقد نگه می‌دارند. آن‌ها ترجیح می‌دهند صاحب چیزهایی مانند کسب‌وکارهایی باشند که احتمالاً آنها را حتی ثروتمندتر هم می‌کند.

ابزار‌ مشتقه (اوراق یا قراردادهایی که ارزش آن‌ها وابسته به ارزش اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز اصلی هستند) حدود ۷۳ تریلیون دلار می‌ارزند. در حالی که ثروت انباشته در صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی دستکم ۵۴۴ تریلیون دلار تخمین زده می‌شود.

در این میان اگر بخواهیم رقم تولید ناخالص ملی جهان در سال ۲۰۲۳ را نیز در نظر بگیریم، به عدد ۱۰۵.۴۴ تریلیون دلار می‌رسیم.