بهانه تراشی برای جنگ

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد ،  عربستان و امارات که رهبری بحران‌سازی علیه قطر را به عهده گرفته‌اند طی چند روز گذشته تلاش کرده‌اند کشورهای عربی و اسلامی بیشتری را به پیوستن به ائتلاف خود علیه دوحه تشویق کنند. با این حال اقدامات دیپلماتیک کویت و میانجیگری شیخ صباح الاحمد الجابر الصباح، امیر این کشور برای کنترل و حل و فصل بحران ایجاد شده ادامه داشت. کویت اعلام کرده که تلاش می‌کند در شرایط بحرانی پیش آمده رویکرد اعتدال و توازن را داشته باشد تا از طریق گفت‌وگوی مستقیم بحران ایجاد شده را مدیریت و حل کند. مختار غباشی، رییس مرکز تحقیقات راهبردی عربی معتقد است با رویکرد کویت امکان حل بحران وجود دارد؛ وی تاکید کرده است که عربستان، امارات و بحرین در از اینکه قطر از شورای همکاری خلیج فارس خارج شده و به ایران بپیوندد، وحشت دارند.

این در حالی است که امیر کویت بعد از سفر به جده و دوبی روز چهارشنبه راهی دوحه شده بود و با تمیم بن حمد امیر قطر دیدار کرده بود و طی آن مطالبات سعودی‌ها و اماراتی‌ها را به امیر قطر منتقل کرد. برخی گمانه‌ها از عدم موافقت قطر با شروط کشورهای عربی حاکی است و در همین راستا انور قرقاش، وزیر دولت در امور خارجی امارات پیش‌بینی کرد که میانجیگری کویت در شرایط فعلی به نتیجه نخواهد رسید و میانجیگری زمانی نتیجه بخش خواهد بود که قطر به مطالبات کشورهای عربی تن بدهد. خالد بن احمد آل خلیفه، وزیر خارجه بحرین نیز گفت: بعید می‌داند که قطر رفتار خود را در قبال کشورهای عربی تغییر دهد به همین دلیل میانجیگری کویت نتیجه‌بخش نخواهد بود و افزود که کشورش حق دارد همه اقدامات لازم برای مقابله با سیاست‌های قطر را اتخاذ کند. وی قطر را مسوول شکست تلاش‌های امیر کویت برای حل بحران دانست و گفت دوحه حتی فرصت نداد که همه طرف‌ها به میز مذاکره بیایند. شرط بازگشت روابط با قطر اصلاح سیاست‌ها و رویکرد این کشور و دور شدن از ایران به عنوان دشمن کشورهای عربی است.

فروش ٧٢ جنگنده امریکایی به قطر

اما کویت تنها کشوری نیست که در طول چند روز گذشته برای مدیریت این بحران دست به کار شده است، فرانسه و امریکا نیز تلاش کرده‌اند نقشی در حل و کنترل این بحران داشته باشند. گرچه دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا با انتشار توییت‌های تحریک‌آمیزی علیه قطر به جانبداری از جبهه عربستان و امارات در این بحران متهم شده بود اما حالا با تغییر در موضع خود با سران کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس تماس‌های تلفنی داشته تا آنها را به پایان دادن به این بحران تشویق کند و پیشنهاد داده که واشنگتن آماده است نقش میانجی برای حل این بحران را بر عهده بگیرد که با مخالفت امیر قطر مواجه شده است. گزارشگر شبکه ‌ام اس ان بی‌سی امریکا به نقل از منابع خود از کاخ سفید گزارش داده بود که احتمالا ترامپ زمانی که علیه قطر توییت می‌کرده، نمی‌دانسته که بزرگ‌ترین پایگاه نظامی امریکا در قطر قرار گرفته و ١١ هزار نظامی امریکایی در پایگاه العدید قرار دارند که مرکز عملیات هوایی امریکا علیه داعش در خاورمیانه به شمار می‌رود. همزمان وزارت خارجه امریکا اعلام کرد که پیشرفت‌هایی در توافق صورت گرفته میان واشنگتن و دوحه برای فروش ٧٢ جنگنده F-١٥ به قطر صورت گرفته است. سازمان همکاری امنیتی و دفاعی امریکا در نوامبر سال ٢٠١٦ به کنگره ابلاغ کرده بود که قرار است واشنگتن ٧٢ جنگنده F-١٥ به ارزش ١/٢١ میلیارد دلار به قطر بفروشد.

امانویل ماکرون، رییس‌جمهور فرانسه نیز با حسن روحانی رییس‌جمهور ایران، امیر کویت و سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان گفت‌وگو کرده و خواستار حل این بحران از طریق مذاکره مستقیم شده بود.

قطر: سیاست ما تغییر نمی‌کند

در مقابل محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، وزیر خارجه قطر که بعد از اظهارات دلگرم‌کننده آلمان نسبت به دوحه راهی برلین شده است در نشست خبری مشترک با همتای آلمانی خود گفت امارات، بحرین و عربستان به دنبال ائتلاف‌سازی علیه قطر هستند و اقدامات اتخاذ شده از سوی این کشورها را نقض آشکار معاهدات بین‌المللی دانست. وی در واکنش به بیانیه مشترک امارات، بحرین، عربستان و مصر در خصوص قرار دادن شماری از شخصیت‌ها و موسسه‌های قطری و عربی در فهرست حامیان تروریسم، این فهرست را بی‌پایه و اساس توصیف کرد و گفت که انتشار فهرست تروریستی یکی دیگر از اتهامات سریالی علیه قطر است و از وجود نام شماری خبرنگار و موسسه‌های خیریه در این فهرست ابراز شگفتی کرد. وزیر خارجه قطر ضمن تاکید بر اینکه این کشور سیاست‌های خارجی خود را تغییر نخواهد داد اعلام کرد دوحه با موجی از اتهامات بی‌پایه و اساس مواجه شده که با هدف اعمال قدرت و نظر علیه دوحه و وادار کردن این کشور برای عقب‌نشینی از حاکمیت ملی خود شکل گرفته است. زیگمار گابریل، وزیر خارجه آلمان نیز که طی چند روز گذشته با عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان هم دیدار کرده بود اقدام این کشور به همراه امارات و بحرین برای قطع روابط خود با قطر را محکوم کرد. گابریل در نشست خبری مشترک با همتای قطری خود ضمن تاکید بر اینکه قطر یک شریک راهبردی برای برلین در مقابله با تروریسم است، گفت که محاصره اقتصادی قطر اقدام قابل قبولی نیست و خواستار رفع آن شد.

عربستان، امارات، مصر و بحرین طی دو روز گذشته با صدور بیانیه‌ای مشترک یک فهرست گروه و افراد مرتبط با سازمان‌های تروریستی منتشر کرده‌اند. ٥٩ شخصیت عربی و ١٢ موسسه در این فهرست قرار دارند که نام یوسف القرضاوی، رییس اتحاد علمای مسلمان و از حامیان اصلی گروه‌های معارض سوری در این فهرست قرار داده شده است. قرضاوی یک مبلغ مصری است اما در قطر زندگی می‌کند و به دایره قدرت در این کشور نزدیک است، در بیانیه مشترک چهار کشور عربی، قرضاوی به حمایت از گروه‌های تروریستی و افراط‌گرا و صدور فتوا برای انجام عملیات‌های انتحاری متهم شده است، گرچه اتهاماتی که به قرضاوی وارد شده است دست‌کمی از اقداماتی که مفتی‌ها و مبلغ‌های سعودی انجام داده‌اند، ندارند.

مصر پرونده قطر را به شورای امنیت می‌برد

ائتلاف ضد قطری تاکنون ٨ عضو گرفته و بعد از عربستان، امارات، بحرین و مصر کشورهایی چون موریتانی، مالدیو، جزایر کومور و دولت مستعفی یمن هم روابط خود را با دوحه قطع کرده و اردن و جیبوتی سطح روابط خود را کاهش داده‌اند. حمد بن عیسی آل خلیفه، پادشاه بحرین که پیش‌تر به عربستان سفر کرده بود برای گفت‌وگو درباره اقدام مشترک علیه قطر راهی مصر شد و با عبدالفتاح سیسی، رییس‌جمهور این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد. بر اساس این خبر سیسی و شاه بحرین توافق کردند که با تلاش قاهره پرونده بحران قطر را به شورای امنیت سازمان ملل بکشانند. در همین راستا مصر از شورای امنیت خواسته تحقیق درباره پرونده آزادی شماری از شهروندان قطری و امیرزاده‌های این کشور در عراق را مورد بررسی قرار دهد. برخی رسانه‌های وابسته به عربستان و امارات، قطر را متهم می‌کنند که در جریان آزادی گروهی از شهروندان و امیرزاده‌های قطری که در عراق به اسارت گرفته شده بودند به ایران و برخی گروه‌های مسلح شیعه غرامت پرداخت کرده است.

بعد از ترکیه، پاکستان هم نیروی نظامی به قطر می‌فرستد

بعد از تصویب قانونی در ترکیه برای اعزام نیروی نظامی به پایگاه‌های نظامی این کشور در قطر، یک روزنامه ترکیه نزدیک به دولت این کشور از تصمیم پاکستان برای اعزام ٢٠ هزار نظامی به قطر خبر داد. روزنامه ینی شفق ترکیه گزارش داد که با توجه به اعزام نیروهای ترکیه به قطر و وجود توافقی نظامی میان آنکارا و اسلام‌آباد، ٢٠ هزار نظامی پاکستانی نیز به قطر اعزام خواهند شد. با توجه به اینکه اعزام نیروی نظامی به خاک قطر و فرمان آتش ارتش این کشور به نیروهای دریایی خود در صورت ورود شناورها و کشتی‌های سعودی و اماراتی به آب‌های قطر به نظر می‌رسد مقابله و بحران ایجاد شده در خلیج‌فارس ابعاد تازه‌ای به خود گرفته است. در این راستا بورهان کوزو، نماینده حزب عدالت و توسعه در پارلمان ترکیه در صفحه توییتر خود نوشته که شاید به ظاهر هدف جناح‌بندی ایجاد شده در منطقه قطر باشد اما در واقع این ترکیه است که هدف مورد نظر این بحران است اما آنکارا با سیاست خود این بحران را حل خواهد کرد.

پیش‌تر یک مسوول ترکیه به رویترز گفته بود با توجه به تشدید بحران کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس مساله اعزام نیروی نظامی ترکیه به قطر در اسرع وقت اجرا خواهد شد. در مقابل نیز آلمان که تا حدی در این بحران از قطر جانبداری کرده است و برخی اتهامات وارد شده به این کشور را رد کرده است، نظامیان خود را از یک پایگاه نظامی در اردن خارج کرده است. شبکه خبری سی‌ان‌ان گزارش داد که قطر با تشدید تنش و نگرانی از احتمال حمله نظامی عربستان از مرزهای جنوبی خود، نیروهای مسلح خود را به حالت آماده باش کامل در آورده است و ١٦ تانک لئوپارد را از انبارهای نظامی دوحه خارج کرده‌اند. نشریه فارین پالیسی نیز گزارشی با عنوان آیا انزوای دیپلماتیک قطر جنگ بزرگ دیگری را رقم می‌زند تاکید کرده که کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس مدت‌هاست که به دنبال آغاز جنگ علیه ایران هستند و حالا شاید از وضعیت ایجاد شده علیه قطر برای محقق کردن هدف خود استفاده کنند. نویسنده این گزارش تاکید کرده که ممکن است بتوان این لحظه در تاریخ را با لحظه‌ای که آرشیدوک فرانتس فردیناند، ولیعهد امپراتوری اتریش - مجارستان در سال ١٩١٤ در سارایوو ترور شد و شعله‌های جنگ جهانی اول زبانه کشید، مقایسه کرد زیرا تمام اقداماتی که کشورهای عربی علیه قطر اتخاذ کرده‌اند حاکی از بهانه‌تراشی برای به راه انداختن جنگ در منطقه است. با توجه به تاکید‌های پیشین مبنی بر اینکه کشورهای عربی تلاش می‌کنند قطر را حامی ایران نشان دهند و مدعی می‌شوند که روابط ویژه دوحه و تهران دلیل «خیانت» قطر به کشورهای عربی است، نویسنده فارین پالیسی معتقد است که ریاض و ابوظبی از همکاری تهران با دوحه برای استفاده از بنادر ایران برای انتقال مواد غذایی به قطر هم بهانه‌ای خواهند ساخت تا دوحه را به خیانت به کشورهای عربی متهم کنند.