نشانههای بازاری میراث اوباما
امروز نخستین روز ریاستجمهوری دونالد ترامپ در بزرگترین اقتصاد جهان است و هنوز سیاستهای اقتصادی او برای بسیاری مبهم است؛ درحالیکه اصول سیاستگذاری بسیاری از نامزدهای انتخاباتی در همان دوره کارزارهای انتخاباتی روشن شده بود، سیاستهای ترامپ و گروه کاری او هنوز با ابهامات زیادی مواجه است.
کاهش این ابهامها حیاتی است، اما تا آن زمان، نگاهی به میراثی که میلیاردر نیویورکی تحویل گرفته، قضاوت درباره اثرگذاری سیاستهای آینده او را ساده تر خواهد کرد. باراک اوباما چه اقتصادی را تحویل ترامپ داده است؟
کارشناسان معتقدند ترامپ اقتصادی را تحویل میگیرد که بهتر از هر اقتصاد تحویل گرفته شدهای در آمریکای معاصر است. تحلیل معیارهای اقتصادی، تصویری از اقتصاد آمریکا را ترسیم میکند که نشان میدهد این اقتصاد پس از بحران مالی به ثبات نسبی رسیده است. نامزد متمول جمهوریخواهان در حالی بزرگترین اقتصاد جهان را از باراک اوبامای دموکرات تحویل میگیرد که نرخ بیکاری به کف 9 ساله رسیده، شاخص بورسی اساندپی 500 همچنان به رکوردزنی ادامه میدهد و فروش خانه بالاترین میزان از سال 2007 را تجربه میکند. به گزارش دنیای اقتصاد ، روزنامه فایننشال تایمز اخیرا در مطلبی با مقایسه میزان رشد اقتصادی، روند شاخص معیار بورس و نرخ بیکاری نوشت که اقتصادی که ترامپ تحویل میگیرد در وضعیتی بهتر از اکثر اقتصادهایی است که روسای جمهوری ایالاتمتحده در دوره معاصر تحویل گرفتهاند. وقتی اوباما در سال 2009 به قدرت رسید، اقتصاد آمریکا هنوز درگیر بحران سال 2007 بود. اقتصاد در فصل ورود او بیش از 8 درصد منقبض شده بود و هر ماه حدود 800 هزار شغل از دست میرفت. اما آخرین دادهها نشان میدهد که اوباما اقتصادی را برای ترامپ به ارث میگذارد که آخرین رشد فصلی اش 5/ 3 درصد اعلام شده و نرخ بیکاری آن هم به سطح پیش از بحران بازگشته است. بلومبرگ در گزارشی نوشته که نرخ بیکاری که دولت آمریکا رقم زده، کمتر از نرخهای دولتهای فورد، کارتر، ریگان و بوش است. در دوره اوباما، تورم نیز که مدتها نزدیک صفر بود به نرخ هدف 2 درصد رسید.
البته ایرادهایی نیز وجود دارد. احیای اقتصاد آمریکا همچنان آنقدر قوی نیست که احتمال بروز یک بحران دیگر اندک باشد. همین طور نرخ بیکاری در شرایطی کاهش یافته که نرخ مشارکت نیز کاهش داشته است. همچنین رشد حداقل دستمزد در دوره او کم بوده و نابرابری درآمدی افزایش داشته است. با همه اینها، یک مساله روشن است و آن اینکه احیای اقتصاد آمریکا آنقدر قوی بوده که فدرال رزرو دست به تشدید انقباض پولی در این کشور بزند. کمیته بازار آزاد فدرال رزرو در دسامبر 2016 برای دومین بار در یک سال پیش از آن دست به افزایش نرخ بهره وجوه فدرال زد. مهم تر اینکه بانک مرکزی آمریکا گفته که احتمال 8 یا 9 بار افزایش نرخهای بهره در 3 سال آینده وجود دارد. به این ترتیب، ترامپ اقتصادی به نسبت خوب را تحویل میگیرد که باید دید سیاستهای بلندپروازانه او با آن چه خواهد کرد.
لاورنس سامرز، وزیر خزانه داری ایالاتمتحده بین سالهای 1999 تا 2001 اخیرا با این تصور که سیاستهای حامی کسب و کار ترامپ همراه با جمهوریخواه بودن اکثریت کنگره به رشد بیشتر اقتصادی منجر خواهد شد، مخالفت کرده است. او میگوید تاریخ نشان داده که سیاستهای پوپولیستی حتی اگر در کوتاهمدت جواب بدهند، در درازمدت ضعیف و ناکارآمد از کار درخواهند آمد. در جریان رقابتهای انتخاباتی سال 2016، هرگاه جایگاه دونالد ترامپ در نظرسنجیها بالا میرفت، بازارهای سهام و شاخص دلار واکنش منفی نشان میدادند که ترس معاملهگران از ابهامهای پیرامون ترامپ را آشکار میکرد. پس از انتخاب او، بازارها بر برنامههای بلندپروازانه او برای کاهش مالیات، افزایش هزینه زیرساختها و مقرراتزدایی متمرکز و خوش بین شدند. با این همه از ابتدای سال 2017 که موضعگیریهای جنجالی او علیه چین، ناتو و... تجدید شد، بازارها دوباره محتاط شدند. آیا این نامزد پرسروصدا همان طور که وزیر پیشین دولت آمریکا میگوید شکست خواهد خورد؟