5 عامل دراحیای سهم ایران در بازار نفت
«ایران دونده‌ای است که در نزدیکی خط پایان مسابقه نفس زنان راه را ادامه می‌دهد اما از حرکت نمی‌ایستد.»
این تصویری است که مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت از شرایط کنونی کشور در مسیر بازپس‌گیری بازار نفت ارائه می‌دهد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از ایران ، سید محسن قمصری در گفت‌و‌گویی با بیان اینکه بعد از اجرای برجام در مدت کوتاهی ایران توانست 80 درصد از سهم از دست رفته خود در بازار جهانی نفت خام را احیا کند اظهار کرد: «این فرآیند خیلی سریع‌تر از آنچه تصور می‌شد رخ داد اما اکنون به پوسته سخت ورود به بازار رسیده‌ایم و بازیابی 20 درصد بازار باقی مانده، کمی دشوار است.» وی افزود: «با وجود این دشواری ما تلاش خود را ادامه می‌دهیم و مطمئن هستیم که در چند ماه آینده این مهم محقق خواهد شد.»
اما سؤال اینجاست که ایران چگونه توانست در بازار جهانی نفت خام که مدام به دلیل فزونی عرضه بر تقاضا با کاهش قیمت مواجه است سهم از دست رفته خود را احیا کند و این افزایش سهم هیچ تأثیری بر بازار نگذارد؟
در پس گرفتن بازار از دست رفته نفت خام کشور عوامل مختلفی تأثیر گذار بودند. اما برخی از این عوامل را در شرایط کنونی کشور که هنوز تحریم‌ها به طور کامل رفع نشده نمی‌توان به وضوح بیان کرد. به طوری که قمصری در این باره می‌گوید: به نظر ما هنوز جنگ تحریم‌ها برقرار است و دشمنان به دنبال بستن راه‌های ما هستند. لذا اکنون نمی‌توانیم به طور کامل شرح دهیم که چرا ایران توانست در کمتر از 3 ماه بخش اعظمی از بازار از دست رفته خود را احیا کند اما 3 دهه مراودات و عملکرد خوب ایران اعتماد متقابلی را میان ما و خریداران نفت خام کشور ایجاد کرده است که اعتقاد داریم این موضوع در کنار بازاریابی قوی ما توانست سهم زیادی از بازار را احیا کند.
گفتنی است، در نتیجه تحریم‌های ایالات متحده امریکا و اتحادیه اروپا، صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران از حدود 2/6 میلیون بشکه در روز در سال ٢٠١١ تقریباً به ١/١ میلیون بشکه در سال ٢٠١٥ رسید. اما با اجرای برجام در دی ماه سال 1394 دوباره روند افزایشی در پیش گرفت و در اردیبهشت ماه سال جاری از مرز 2 میلیون بشکه در روز نیز عبور کرد. ناگفته نماند که این دستاورد چندان ساده و معمولی نبود حتی این افزایش صادرات نفت خام ایران در این مدت کوتاه جهان را نیز بهت زده کرد. به حدی که امیرحسین زمانی نیا، معاون امور بین‌الملل وزیر نفت، از آن با عنوان «مایه شگفتی جهان» یاد می‌کند. به هر حال پیکان تحریم‌های ایران از همان ابتدا صادرات نفت کشور را به عنوان یکی از مهمترین منابع درآمدی هدف گرفته بود و کسی فکر نمی‌کرد که به این زودی ایران بتواند حجم عرضه نفت خام خود را افزایش دهد. در ادامه نگاهی به مهمترین عواملی که باعث شد ایران بتواند در بازاری رو به رو با مازاد عرضه سهم خود را افزایش دهد می‌اندازیم.
تیم بازاریاب توانمند شرکت ملی نفت
همان‌طور که اشاره شد ابتدا احیای بازار نفت خام کشور کار سختی به نظر می‌رسید اما خوشبختانه بازاریاب‌های نفتی کشور قوی‌تر از آنچه فکر می‌کردیم عمل کردند. آنها به دنبال این بودند که خریداران سنتی نفت خام کشور را بازگردانند و حفظ کنند و بر همین اساس نیز توانستیم برای یک میلیون شبکه نفت خام کشور مشتری ایجاد کنیم. در این زمینه مذاکرات و پیگیری‌هایی قبل از برداشته شدن تحریم‌ها آغاز شد. البته کشورهای دیگری نظیر آفریقای جنوبی هم هستند که می‌توانند از ایران نفت بخرند و مجوزهای لازم را نیز دارند اما هنوز این کار را نکرده‌اند.
در این باره قمصری اظهار کرد: «یکی از بخش‌هایی که ما به دنبال دستیابی به بازار آن هستیم آفریقای جنوبی است. این کشور در حال حاضر به دلایلی فعلاً تمایلی به خرید نفت خام از ایران ندارد اما امیدواریم که بزودی با تلاش بازاریاب‌های نفتی کشور مجدداً به این بازار دست یابیم.» مدیرامور بین‌الملل شرکت ملی نفت با اشاره به اینکه مشکلات بانکی مانع جدی در زمینه فروش نفت خام کشور به شمار نمی‌روند گفت: «اما یکی از موانع ،همین مشکلات بانکی است.»
ایران فروشنده‌ای خوش سابقه
ایران در بازار جهانی نفت خام بیش از 3 دهه عملکرد مثبت از خود به یادگار گذاشته است. این سابقه درخشان ایران و مراوداتی که با شرکت‌های نفتی داشته است باعث شده تا اعتماد متقابلی بین ما و کشورهای خریدار نفت خام کشور ایجاد شود و با کمرنگ شدن فشارهای خارجی مجدداً این کشورها به فکر برقراری ارتباط با ایران بیفتند. در این خصوص سید محسن قمصری تأکید کرد: «ایران در دوران سخت جنگ ثابت کرده که شریک قابل اعتمادی است و در سخت‌ترین شرایط از تعهدات خود دست نمی‌کشد این موضوع برای خریداران بسیار اهمیت دارد.»
علاقه‌مندی خریداران به تنوع بازار
علاقه خریداران به تنوع بخشی سبد انرژی و عدم وابستگی به یک فروشنده نیز در موفقیت ما بی‌تأثیر نبوده است. به اصطلاح آنها خواسته‌اند که همه تخم مرغ‌ها را در یک سبد نگذارند.
مطابقت پالایشگاه‌ها با نفت ایران
پیش از تحریم بازار نفت خام ایران در دو بخش تعریف می‌شدند؛ یک بخش مشتریانی سنتی بودند که به قصد تنوع بخشی به سبد انرژی خود از ما نفت می‌خریدند و بخش دیگر اساساً پالایشگاه‌هایشان براساس مشخصات نفت تولیدی ما تعریف و ساخته شده بود که به ناچار بعد از تحریم ایران مجبور شدند با سرمایه‌گذاری مجدد مشخصات پالایشگاه‌هایشان را تغییر دهند و نفت مصرفی خود را از کشورهای دیگر تأمین کنند. عراق بعد از دوران جنگ با سرمایه گذاری‌هایی که انجام داد و همچنان ادامه دارد تولید نفت خود را افزایش داد و این نفت به‌دلیل مشابهت زیادی که با انواع نفت ایران دارد در دوران تحریم توانست بخشی از بازار ایران را تصاحب کند. اما با لغو تحریم‌ها ورق برگشت و این مشتریان مجدداً خرید نفت خام از ایران را شروع کردند. قمصری با اشاره به اینکه مشخصات نفت خام عراق نزدیک به نفت خام ایران است اما تفاوت‌های زیادی دارد تصریح کرد: «پالایشگاه‌هایی که از نفت ایران مصرف می‌کردند قطعاً ترجیح می‌دهند که از نفت ایران که متناسب با مشخصات پالایشگاه‌شان است استفاده کنند تا به نتیجه مطلوب‌تری دست یابند.»
خرید نفت به امید سرمایه‌گذاری
دلیل دیگری که خرید نفت از ایران را جذاب کرده این است که ایران بازار بکر و بزرگی برای سرمایه‌گذاری است و خریداران دوست دارند در این بازار حضور پیدا کنند بنابراین برای آنکه حضورشان رونق داشته باشد و مورد توجه قرار گیرند به شکل مشتری به ما نزدیک می‌شوند.
به هیچ وجه تخفیف نمی‌دهیم
مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران با تأکید بر این که پس از برجام هیچ تخفیفی در فروش نفت خام به خریداران داده نشده است اظهار کرد: ما به دنبال بازار هستیم و خریداران با دیدن این وضع همه به دنبال تخفیف هستند. فکر می‌کنند که ما چون به دنبال بازار هستیم حاضریم به آنها تخفیف بدهیم. اما این طور نیست و ما حاضر نیستیم نفت ایران را به هر قیمتی بفروشیم و بازار را از اینکه هست خراب‌تر کنیم.
حفظ همه خریداران نفت بعد از برجام
همچنین قمصری گفت: همه خریداران نفت خام ایران پس از اجرای برجام هنوز با ما در تعامل هستند و از نظر آنها همچنان شرایط ایران برای همکاری مطلوب است.
