روزهای خوب آقای پوتین

«سرگئی سوبیانین»، شهردار مسکو اعلام کرد که بریتانیا به‌عنوان منبع اصلی احساسات ضد روسی تلقی می‌شود و «اروپای بدون بریتانیا یعنی واحدی که کسی در آن مشتاق تحریم علیه روسیه نیست». به گزارش واشنگتن پست، برخی دیگر نیز از زاویه‌ای دیگر به ماجرا می‌نگریستند. «بوریس تیتوف» از تاجران حلقه کرملین، در فیس‌بوک خود نوشت: «به نظر من مهم‌ترین پیامد بلندمدت این مساله این است که این خروج باعث می‌شود اروپا از محور انگلوساکسون جدا شود. این استقلال بریتانیا از اروپا نیست بلکه استقلال از آمریکا است.»

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه که روزهای شلوغی را در تاشکند در اجلاس شانگهای می‌گذراند اظهارنظری در این رابطه نکرد. اما سرگئی لاوروف، وزیر خارجه این کشور به خبرنگاران گفت که این رای «مساله داخلی بریتانیا است.» دیمیتری پسکوف، سخنگوی پوتین نیز افزود: «مسکو بی‌تردید علاقه‌مند به اروپا است.» به نظر می‌رسد فضای بی‌اعتمادی میان مسکو- لندن باعث شده نظرات رهبران هر دو کشور با طعن و کنایه همراه باشد. به گزارش دنیای اقتصاد ، دیوید کامرون (نخست‌وزیر) و فیلیپ هاموند (وزیر خارجه) بریتانیا پیش از همه‌پرسی بارها از مردم بریتانیا خواسته بودند رای به ماندن بدهند چرا که خروج مساله‌ای است که مطلوب روسیه و داعش است. با مرور اظهارنظرهای طرفین می‌توان به این برداشت رسید که سایه «روسیه فریبکار» بر این همه‌پرسی دیده می‌شد. با این حال، مسکو هیچ سخنی در این باره مطرح نکرد و هیچ تاثیرگذاری بر افکار عمومی بریتانیا هم نداشت. به گزارش پایگاه روسی «Russia-Direct»، این همه‌پرسی نتیجه وعده‌ای بود که کامرون به هم حزبی‌های خود داده بود که در نهایت باعث شکاف داخلی در این کشور شد. اکنون جامعه بریتانیا دو قطبی شده؛ این فضای دو قطبی بر احزاب سیاسی و کشورهای تشکیل‌دهنده بریتانیا نیز تاثیر گذاشته است. حقیقت این است که برخی اعضای حزب محافظه کار همواره حامی استقلال پارلمانی در برابر دیکته‌های فراملی بروکسل بودند. با این وضعیت اکنون یک حزب منشعب شده و دچار شکاف نمی‌تواند در انتخابات پیروز شود. هدف دوم در وعده رفراندوم از سوی کامرون همانا جلوگیری از سرازیر شدن رای‌دهندگان حزب توری به حزب استقلال بریتانیا (UKIP) به رهبری نایجل فاراج بود. نخست‌وزیری که سعی در حل مشکلات داشت و تصور جدایی در مخیله‌اش نمی‌گنجید، عملا منافع استراتژیک کشور را در خطر قرار داد. از نظر سیاسی، اکنون کامرون و برخی همفکرانش با حمله به روسیه می‌خواهند وجود «تهدید یک دشمن خارجی» را برجسته سازند و به رای‌دهندگان بگویند «رای به خروج کار اشتباهی بود». پایگاه روسی«Russia- Direct» می‌افزاید؛ اکنون روسیه در سیبل حملات لندن‌نشینان قرار گرفته است. واقعیت این است که مردم بریتانیا عمدتا نگران مهاجرت غیرقابل کنترل به کشورهای اروپایی هستند به گونه‌ای که میزان واردشدگان به بریتانیا دو برابر برخی کشورهای دیگر است. با این حال، روس‌ها به یک دلیل خوشحالند: اینکه دشمن سرسخت‌شان از قالب اتحادیه اروپا خارج شد. با این خروج، تیرهای زهرآگینی که از سوی بریتانیا در فضای اتحادیه پرتاب می‌شد شاید کمتر شود و از مسمومیت فضا تا حدودی کاسته شود. کشورهای بریتانیا، لهستان و کشورهای بالتیک مروجان ضدروس در فضای اتحادیه اروپا هستند. از سوی دیگر، بریتانیا بر روابط ویژه خود با آمریکا تمرکز خواهد کرد و آمریکا نیز اهرم نفوذ بر اروپا را از دست خواهد داد. در این صورت، راه برای روسیه برای نفوذ در شرق و قلب اروپا هموارتر می‌شود. تغییر ترکیب و توازن قدرت در اروپا چه تاثیری بر روسیه خواهد گذاشت. آیا آلمان کاملا بر آینده اروپا مسلط می‌شود؟ آیا خروج بریتانیا تاثیری دومینویی خواهد داشت که منجر به تنش در کشورهای اروپایی همجوار با روسیه خواهد شد؟ به نظر می‌رسد لحن ضد روسی در میان بریتانیایی‌ها دست کم تا پاییز سال جاری همچنان بالا خواهد بود. از نظر اقتصادی، بریگزیت تاثیر چندانی بر تجارت دوجانبه روسیه- بریتانیا ندارد زیرا حجم روابط اقتصادی به دلیل تحریم‌های مرتبط با اوکراین آن قدر نیست که تاثیرگذار باشد. زنجیره عرضه و تولید که این دو کشور را به هم ربط می‌دهد محدود است.

با این حال، ضررهای اقتصادی غیرمستقیم برای روسیه چشمگیر است. به‌طور مثال، روسیه نسبت به موقعیت شهر لندن بی‌توجه نیست زیرا این شهر یک «شهر مالی» است که سهام شرکت‌های روسی مانند گازپروم، لوک اویل، روسنفت، تاتنفت، مگافون و ... به‌صورت روزانه معامله می‌شود. تاثیر اقتصادی دیگر بریگزیت می‌تواند تاثیر مخربی بر طلا و ذخایر خارجی روسیه داشته باشد زیرا در صورت کاهش ارزش یورو ضررهای آن متوجه روسیه خواهد شد. روس‌ها بی‌صبرانه انتظار روزی را می‌کشند که جایگاه و اعتبار جهانی بریتانیا کاهش یابد. روس‌ها اروپای بدون بریتانیا را بسیار می‌پسندند. «پاول کانویسکی»، استادیار علوم سیاسی در دانشگاه دولتی مسکو می‌گوید: روس‌ها همچنین خواهان اروپایی ضعیف شده هستند. آنها خواهان روزی هستند که خروج بریتانیا به لحاظ اقتصادی و ژئوپلیتیک باعث تضعیف قاره سبز شود. اگرچه او انکار نمی‌کند که ممکن است فضایی سرد در روابط روسیه- اروپا و روسیه- بریتانیا به وجود آید زیرا کشورهای شرق اروپا و کشورهای بالتیک همچنان در اتحادیه هستند و ممکن است بیش از پیش زیر چتر آمریکا قرار بگیرند. «ولادیمیر چیژوف»، سفیر روسیه در اتحادیه اروپا می‌گوید: روسیه به هیچ روی خواهان بی‌ثباتی در اروپا نیست. این اروپا است که باید مشکلاتش را حل کند. کانویسکی معتقد است که بسیاری از سیاستمداران بریتانیایی می‌گویند خروج بریتانیا باعث نفوذ فزاینده و خطرناک روسیه در برخی مناطق اروپا می‌شود اما رهبران اروپایی هم بیکار نمی‌نشینند. آنها با پاتک به روسیه و بزرگ کردن خطر این کشور شرایط را برای انسجام بیشتر اروپا فراهم می‌کنند. چنین است که برخی به جنگ سرد جدید مسکو در فضای اروپا اشاره می‌کنند. کانویسکی همچنین می‌گوید: خروج بریتانیا از اتحادیه می‌تواند آزادی ژئواستراتژیک به روسیه داده و روابط نزدیک‌تری با ستون‌های بازمانده قدرت در برلین و پاریس برقرار کند و از طرف دیگر خروج بریتانیا ممکن است باعث تضعیف کشورهای شرق اروپا (به‌ویژه لهستان و کشورهای بالتیک) شود. آنها زیر چتر حمایتی لندن احساسات ضد روسی در بروکسل را دامن می‌زدند. اکنون برای روسیه لازم است در محیط متغیر جهانی به دنبال جایگاه خود باشد.