احتمال سخت‌تر شدن شرایط صادرات با حضور ترامپ/نیاز ۹۵ همتی برای احیای معادن هماتیت و تیتانومگنت
یک تحلیلگر بازار بین‌الملل آهن و فولاد انتخابات آمریکا را در بازارهای صادراتی فولاد ایران موثر دانست و از احتمال سخت‌تر شدن شرایط صادرات بعد از انتخاب ترامپ و تشدید تحریم‌ها خبر داد.
اقتصاد آنلاین- لیلا مرگن: صنعت فولاد ایران در سال گذشته وضعیت مطلوبی داشت. بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده از سوی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران که مربوط به ۱۰ ماهه ابتدای سال ۱۴۰۲ است، صادرات زنجیره فولاد کشور رشد ۲۱ درصدی داشته است. ارزش دلاری صادرات زنجیره فولاد کشور در این مدت از ۶.۲ میلیارد دلار فراتر رفته و دستاوردهای این صنعت شامل صادرات بیش از ۲۴ میلیون تن از محصولات زنجیره فولاد و رشد ۷۷ درصدی حجم صادرات محصولات زنجیره فولاد (افزایش حدود ۱۰ میلیون تنی) گزارش شده است.
همچنین بر اساس این گزارش صادرات کنسانتره سنگ آهن طی سال گذشته ۱۰ برابر شده و کمترین نرخ رشد صادرات برای شمش و میلگرد با افزایش ۲ درصدی رقم خورده است. با توجه به شرایط مثبت این صنعت در سال گذشته چه افقی پیش روی فعالان این حوزه در سال جاری قرار دارد؟
کیوان جعفری طهرانی تحلیلگر بازار بین‌الملل آهن و فولاد در گفتگو با خبرنگار اقتصاد آنلاین درباره چشم‌انداز صنعت فولاد در سال پیش رو بیان کرد: همه می‌دانند چشم‌انداز صنعت فولاد در بخش تولید مثبت است. به جز بحران کمبود انرژی که در تابستان کمبود برق و در زمستان با کمبود گاز نمود پیدا می‌کند، مسئله خاصی پیش روی صنعت نیست.
وی ادامه داد: سال گذشته دولت توانست نسبت به سال‌های قبل مسئله انرژی را بهتر مدیریت کند. کلا در بخش تولید صنعت فولاد مشکل خاصی غیر از مسئله بحران انرژی کشور نداریم. کشور در زمینه تولید تا حد زیادی خودکفا است. حتی در زمینه دانش، فناوری و تکنولوژی روز هم تا حد زیادی به خودکفایی رسیده‌ایم.
به گفته این تحلیلگر بازار بین‌الملل آهن و فولاد، مهمترین موانع تولید فولاد در سال پیش رو بحران انرژی است که باعث می‌شود در چند ماه سال فولادسازها با مشکل کمبود انرژی و اختلال در تولید مواجه شوند. اگر ایران بحران کمبود انرژی نداشت، امکان اینکه جایگاه تولید فولاد کشور از رتبه دهم جهان ترقی یابد، بسیار زیاد بود.
احتمال بروز کمبود ماده اولیه
جعفری طهرانی افزایش ظرفیت‌های بیش از حد را یکی دیگر از مشکلات و موانع پیش روی صنعت فولاد ایران دانست و افزود: فراموش نکنید افزایش ظرفیت‌هایی که در کل چرخه زنجیره فولاد بیش از پیش‌بینی‌های افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ انجام شده است، بالغ بر ۵۵ میلیون تن بوده است.
وی اضافه کرد: این افزایش ظرفیت‌ها یکی از مسایلی است که باعث می‌شود خیلی از پروژه‌ها پیشرفت فیزیکی خوبی داشته باشند اما هرچه به پایان پروژه نزدیک می‌شویم، بحران کمبود سنگ آهن، کنستانتره، کمبود برق و گاز بیشتر خودش را نشان می‌دهد.
این تحلیلگر بازار بین‌الملل آهن و فولاد یادآور شد: همه در رابطه با کمبود سنگ آهن در ۱۴ سال آینده صحبت می‌کنند و این صحبت جدیدی نیست. جالب است برخی از کارشناسان فکر می کنند اگر جلوی صادرات سنگ آهن و کنسانتره را بگیرند و یا عوارض صادراتی وضع کنند، مشکل حل می‌شود! خیر چنین نیست و حداکثر با این روش‌های خود تحریمی این زمان را ممکن است به یکسال عقب بیندازیم.
وی ادامه داد: مشکل کشور با جلوگیری از صادرات چند میلیون تنی سنگ آهن، کنسانتره و گندله مرتفع نمی‌شود. به نظر من از اکنون باید پیش‌بینی‌های لازم برای استفاده از تکنولوژی روز دنیا به‌منظور فرآوری معادن هماتیت و تیتانو مگنتی که با ذخایر بالا در ایران وجود دارند، انجام شود.
جعفری طهرانی گفت: باید تلاش کنیم با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا مشکل تامین سنگ آهن را مرتفع کنیم و ظرف مدت هفت سال می‌توانیم به این مهم دست یابیم. تاخیر در این مورد جایز نیست و از امروز باید به فکر فردا باشیم.
وی یادآور شد: کل سرمایه مورد نیاز برای خودکفایی کشور در رابطه با احیای معادن هماتیت و تیتانومگنت حدود یک و نیم میلیارد دلار برآورد می‌شود که امکان اجرای آن در صورت تامین مالی ظرف مدت ۷ سال امکان پذیر است.
این تحلیلگر بین‌المللی بازار آهن و فولاد افزود: مبلغ یک و نیم میلیارد دلار با نرخ تسعیر فعلی (نرخ بازار آزاد) بالغ بر ۹۵ همت (هزار میلیارد تومان) می‌شود ولی در مقایسه با صادرات زنجیره فولاد کشور از محصول بالادستی تا نهایی عدد خیلی بزرگی نیست و دولت در کنار بخش خصوصی باید تمهیدات لازم برای اختصاص بودجه از صندوق توسعه ملی به‌منظور اجرای شعار سال مقام معظم رهبری را به عمل آورد.
وی ادامه داد: طبیعتا حضور شرکت‌های پیمانکاری بخش خصوصی قدرتمند ایران در این پروژه حیاتی است و قطعا در طول ۷ سال امکان انتقال کامل تکنولوژی به داخل کشور و خودکفایی کامل وجود دارد.
این کارشناس درباره اثر افزایش قیمت دلار و روند صعودی بازار ارز بر صادرات فولاد بیان کرد: طبیعی است واحد پول هر کشوری که تضعیف شود، برای صادرات بهتر است. وقتی نرخ دلار افزایش می‌یابد، خودبه‌خود باعث تقویت صادرات می‌شود اما این اثر مثبت یک حدی دارد.
وی افزود: مسئله‌ای که در حال حاضر در چرخه زنجیره فولاد وجود دارد، آن است که قیمت محصولات کل زنجیره از بالادستی، میانی و پایین دستی در ایران بالاتر از نرخ‌های جهانی است. این یکی از مسایلی است که تعادل را به هم می‌زند و به صادرات فشار معکوس وارد می‌کند.
جعفری طهرانی بیان کرد: اما به‌طور کلی افزایش نرخ دلار یا ارز باعث توسعه صادرات می‌شود؛ به شرطی که دولت محدودیت‌های صادراتی از جمله اجبار صادرکنندگان بر برگشت کامل ارز با نرخ نیمایی یا هر نرخی بیشتر از پنج الی ۱۰ درصد پایین‌تر از نرخ بازار آزاد وضع نکند در غیر اینصورت کل صادرات زنجیره متوقف می‌شود.
دشواری دستیابی به بازارهای جدید
این تحلیلگر بازار بین‌الملل آهن و فولاد درباره احتمال دستیابی به بازارهای جدید در سال ۱۴۰۳ گفت: احتمال افزایش و دستیابی به بازارهای جدید برای محصولات ایران در سال پیش رو یک مقدار سخت است. زیرا امسال انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در آبان ماه برگزار می‌شود و اگر ترامپ رئیس جمهور شود، طبیعتا تحریم‌ها علیه ایران شدت می‌یابد.
وی ادامه داد: به نظر من تا قبل از روشن شدن وضعیت انتخابات آمریکا یعنی ۶ ماهه اول امسال، باید تمامی تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشور در هر زمینه تلاششان را برای توسعه صادرات بکنند زیرا ممکن است در نیمه دوم سال با حضور جممهوری خواهان و ترامپ شرایط سخت‌تر شود.
