شبکه سازی قاچاقچیان در فضای مجازی برای فروش پوشاک قاچاق / زیرپوست بازار چه می گذرد؟
واردات پوشاک ممنوع است، اما قاچاقچیان هر روز یک برگ آس دیگری رو میکنند تا بتوانند سود حداکثری خود را از بازاری چند میلیارد دلاری داشته باشند؛ به خصوص اینکه واردات ممنوع است و عوامل کلان اقتصادی نیز به یاری آنها آمده تا بتوانند با حاشیه سود بیشتر و بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی نسبت به ادامه کسب و کار خود مبادرت ورزند.
اقتصادآنلاین - محبوبه فکوری؛ واردات ممنوع است، اما قاچاق نه. ماههای متمادی است که دولت به بهانه حمایت از تولید داخلی، واردات را ممنوع کرده و بدون توجه به مشخصات بازار پوشاک، بر این باور است که نباید منابع ارزی محدود کشور را برای واردات برخی کالاها هزینه کرد، غافل از اینکه بازار پوشاک چنان قاچاقپذیر است که با روشهای نخنمایی همچون ممنوعیت واردات نمیتوان جلوی خروج ارز از کشور و واردات آن را گرفت؛ بلکه چنین فضایی صرفا عرصه برای تولیدکنندگان داخلی را تنگ کرده و منابع ارزی را بدون بازگشت حقوق و عوارض گمرکی برای دولت از کشور خارج میکند.
واقعیت آن است که دولتها طی سالهای متمادی به بهانه حمایت از تولید داخلی و بدون توجه به فاکتورها و عوامل اصلی اقتصادی، اقدام به تعیین سیاستهایی میکنند که در نتیجه آنها، نه تنها اوضاع تولیدکنندگان داخلی بهتر نمیشود و حمایتی از آنها صورت نمیگیرد، بلکه فضا برای یک رقابت نابرابر هم شکل میگیرد که بازی برد- باخت را به نفع رقیب شکل میدهد.
نتیجه چنین رفتارهایی، واقعیتهایی است که در بازار هر کالایی از جمله پوشاک یا لوازم خانگی به وقوع میپیوندد و در پایان خود تولیدکنندگان را راضی به آزادسازی واردات میکند تا بتوانند در یک رقابت با شرایط برابرتر مقابل رقیب به میدان بروند؛ هر چند در شرایط کنونی، اعمال برخی محدودیتها بر سر واردات شاید قابل توجیه باشد تا منابع ارزی محدود برای واردات کالاهای ساختهشده دارای مشابه داخلی هزینه نشود، بلکه اگر قرار باشد ارزی از کشور خارج شود، صرف واردات تجهیزات و ماشینآلات گردد؛ اما در میان مدت حتی یک سیاست شکستخورده است.
حالا گشت و گذاری ساده در شبکههای اجتماعی و آن دسته از اپلیکیشنهایی که اقدام به عرضه کالاها نموده و صفحاتی را برای عرضه مستقیم کالا به مصرفکنندگان اختصاص دادهاند به خوبی نشان میدهد که زیر پوست بازار پوشاک، خبری از ممنوعیت و محدودیت به منظور جلوگیری از خروج ارز یا حمایت از تولیدکنندگان نیست؛ بلکه جریانی شکل گرفته است که اکنون شاید توقف آن امکانپذیر نباشد؛ اما شاید بتوان با برخی از روشها آن را ساماندهی کرد.
کافی است سری به پیجهای عرضهکننده برندهای خارجی پوشاک در شبکههای اجتماعی و برخی پیامرسانها زد تا به خوبی متوجه شد که جریان عرضه کالاهای خارجی کاملا روان است و هیچ محدودیتی در آن معنا ندارد.
در این میان بسیاری از صفحات در این پیامرسانها یا شبکههای اجتماعی که مرتبط با فروش و خریدهای آنلاین از کشورهای دیگر دنیا و برندهای مطرح هستند، مملو از آگهیهایی است که درخواست جذب همکار برای فروش هر چه بیشتر هستند؛ به نحوی که برای گرداندن یک صفحه و معرفی محصولات و ساماندهی مشتریان و کالاهای مورد درخواست آنها که عمدتا برندهای خارجی را تقاضا میکنند، حاضر هستند که به فرد متقاضی برای همکاری، ماهانه ۵ تا ۷ میلیون تومان بپردازند و در قبال آن اگر فروش آنها از حد مشخصی هم بالاتر رود، به آنها پورسانت ۱۰ تا ۲۰ درصدی را هم اختصاص دهند.
اینجا است که مشخص میشود که عرضه مویرگی کالاهای قاچاق هیچ محدودیتی ندارد، حتی اگر تعرفه سنگین باشد و مبادی ورودی رسمی کالاها به صورت کامل کنترل شود و اجازه هم داده نشود که در مناطق آزاد پوشاک وارد شود و مردم راهی برای خرید رسمی این کالای ممنوعه داشته باشند، در حالیکه به راحتی پست این خلاء را پر کرده و این ماموریت را به صورت موفق برای قاچاقچیان به ثمر می رساند؛ پس دیوار تعرفه و ممنوعیت هر چقدر هم که بلند باشد، باز هم افرادی هستند که پرش از این موانع را به بهترین شکل انجام میدهند.
اینگونه است که بسیاری از تولیدکنندگان حتی خودشان به این موضوع اذعان دارند که این نوع برخوردهای دولتی در ممنوعیت ها و محدودیتها هیچ سودی به حال آنها ندارد و اگر دولت اجازه دهد که واردات صورت گیرد، آنها در یک شرایط برابرتر اقدام به رقابت خواهند کرد؛ پس استفاده از ابزارها و ترفندهایی همچون تعرفهگذاری، ممنوعیت و قیمتگذاری سیاستهای شکستخورده ای هستند که بارها و بارها امتحان خود را پس دادهاند.
حالا چین و ترکیه به خوبی سهم خود را از بازار ده میلیارد دلاری پوشاک ایران برمیدارند و واردکنندگان از آنها، حتی حقوق و عوارض گمرکی را هم در مقابل دور زدن قانون و ممنوعیتها پرداخت نمیکنند؛ اما بخشی از این بازار هم مطابق با بررسیها در دست برخی برندهای اروپایی است که عمدتا کالاهای استوک آنها روانه بازار ایران میشود و واردات هم به صورت کیلویی صورت گرفته و در قالبهای مختلف از جمله ته لنجی و واردات چتربازی و نظایر آن صورت میگیرد.
در این میان اگر قرار بر این باشد که به صورت اینترنتی از کشورهای اروپایی به مقصد ایران، پوشاکی خریداری شود، به دلیل شرایط تحریم و مواردی از این دست، کار پرداخت به راحتی انجام نمیگیرد و باز هم باید پای کشوری ثالث در میان باشد تا این نقل و انتقال پول و کالا و حمل بار را انجام دهد؛ اما به طور قطع کالا آنقدر گران تمام میشود که در مقابل کالاهای استوک و درجه چندم همان برندها که از سایر مناطق تولیدی آنها، روانه بازار ایران میشود، جذابیتی برای واردکنندگان ندارد.
نکته حائز اهمیت در این میان، بالا رفتن قیمت مواد اولیه تولید داخلی است که باز هم مانع دیگری در جهت تولید و کالارسانی به بازار است و در مقابل، تولید داخلی را در مقابل نمونههای مشابه خارجی خود گرانتر تمام میکند و این موضوع هم عاملی برای جسارت هر چه بیشتر واردکنندگان و قاچاقچیان شده است تا حتی در دورانی هم که نرخ ارز بالا رفته، باز هم بتوانند با حاشیه سود قابل قبول، واردات را انجام دهند و کالاهای خود را در بازار ایران به طرق مختلف عرضه نمایند.
نکته دیگر آن است که پوشاک از جمله کالاهایی است که تقاضا برای خرید آن بسیار زیاد است و بازار خرید و فروش آن نیز در تمام طول سال فعال است؛ هر چند یکی از بزرگترین معضلات واردات پوشاک، هزینهها و تعرفه های گمرکی می باشد که در نهایت سبب میشود قیمت پوشاک خریداری شده و وارد شده به بازار با تفاوت چشمگیری همراه باشد. متاسفانه در سالهای اخیر شاهد آن هستیم که تنها چند برند خارجی اجازه واردات پوشاک به ایران را دارند.
بسیاری از افراد در نگاه اول فکر می کنند که واردات پوشاک می تواند بازار رقابت را برای تولید کنندگان داخلی کشور تنگ کند، زیرا همان طور که می دانیم برندهای داخلی قابل رقابت با برندهای مشهور خارجی نیستند، اما اصولا این عقیده اشتباه است، در واقع با واردات پوشاک به ایران یک فضای کاملا رقابتی ایجاد می شود و در نهایت باعث افزایش کیفیت محصولات داخلی خواهد شد. زیرا زمانی که این محصولات وارد کشور ایران می شوند، مردم بیشتر جذب این برندها می شوند و همین مساله، تولید کننده داخلی را به این فکر وا می دارد که کیفیت تولید خود را افزایش دهد. تمامی این موارد نشان می دهد که واردات پوشاک به ایران، می تواند کیفیت اجناس داخلی کشور را به شدت افزایش دهد و این بالا رفتن رقابت در این حوزه در نهایت به سود تامین کنندگان داخلی این کالا است؛ هر چند تنها مزیت مربوط به واردات پوشاک به ایران این قضیه نیست که کیفیت محصولات داخلی به مرور افزایش پیدا می کند. زمانی که برندهای خارجی وارد کشور ایران می شود، تولید کنندگان داخلی می توانند از این برندها الگو گرفته و طرح داخلی خود را بر اساس این برندها پیش ببرند. هم چنین در صنعت واردات پوشاک به ایران افراد زیادی سر کار می روند و همین مساله چرخه اقتصادی این حوزه را به شدت افزایش می بخشد.
به هر حال در سال های اخیر صنعت پوشاک ایران بسیار مهم شده و فعالان اقتصادی بسیاری در این حوزه مشغول به فعالیت هستند و حتی افرادی در این زمینه قصد دارند که پوشاک ایرانی را به سایر کشورهای منطقه معرفی کنند. تمامی این مسائل نشان می دهد که مسئولان دولتی باید به تیزبینی بیشتری سیاست های خود را در زمینه صنعت پوشاک ادامه دهند.