چرا تهاجم روسیه به اوکراین، جنایت جنگی است؟

اقتصادآنلاین - عاطفه حسینی؛ به گزارش اکونومیست، جنایات روسیه در اوکراین که هر روز ابعاد تازه‌ای از آن روشن می‌شود سبب شده است رییس جمهوری اوکراین و نخست وزیر لهستان اتهام "نسل کشی" را به روسیه وارد کنند. جو بایدن، رییس‌ جمهوری آمریکا نیز گفت آنچه در بوچا رخ داده یک جنایت جنگی است و ولادیمیر پوتین، رییس‌ جمهوری روسیه باید به خاطر آن در یک دادگاه بین‌المللی محاکمه شود. دبیرکل سازمان ملل متحد هم خواستار انجام تحقیقات بیشتری در این باره شد و مقامات اوکراین تاکید کردند که با اتحادیه اروپا تحقیقاتی را آغاز خواهند کرد تا ثابت کنند در اوکراین "نسل کشی" رخ داده است.

در مقابل روسیه مدعی شده است که تمام شواهد و مدارک اوکراین و کشورهای غربی در این باره جعلی است و درخصوص جنایات رخ داده در بوچا، این اوکراین بوده که نیروهای روسیه را تحریک کرده است. روسیه همچنین خواستار تشکیل جلسه شورای امنیت سازمان ملل در این باره شده است. 

مطابق با قوانین بین‌المللی منظور از جنایات جنگی همه فعالیت‌هایی است که به گونه‌ای نقض قوانین جنگ محسوب می‌شود؛ چراکه به قول کمیته بین‌المللی صلیب سرخ «حتی جنگ نیز قوانینی دارد». این مقررات در معاهدات بین‌المللی مختلف از جمله کنوانسیون ژنو درج شده است.

بر اساس کنوانسیون ژنو که روسیه نیز آن را امضا کرده است از جمله اقداماتی که جنایات جنگی محسوب می‌شوند می‌توان به هدف قرار دادن «عمدی» غیرنظامیان یا انجام حملاتی اشاره کرد که اگرچه با هدف کسب امتیازات نظامی انجام می‌شود اما در میان غیرنظامیان تلفات بسیار زیادی برجای می گذارد؛ مانند حمله به بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها، مدارس، بناهای تاریخی و سایر مکان‌های مهم غیرنظامی و یا حمله یا بمباران شهرها، روستاها یا خانه‌ها و در مجموع همه مکان‌هایی که بی‌دفاع هستند و اهداف نظامی محسوب نمی‌شوند.

همچنین بر اساس همین قوانین، نمی‌توان زیرساخت‌هایی را هدف قرار داد که وجود آن‌ها برای بقای غیرنظامیان حیاتی است. استفاده از برخی سلاح‌ها به دلیل رنج وحشتناکی که بوجود می‌آورند یا موجب کشتار انبوه می‌شوند نیز ممنوع است؛ مانند سلاح‌های شیمیایی، بیولوژیکی یا بمب‌های خوشه‌ای.

حتی در میانه جنگ نیز باید مراقبل بیماران و مجروحان بود و اسرای جنگ نیز دارای حقوق تعریف شده‌ای هستند. قوانین جنگ شکنجه، نسل‌کشی و تلاش عمدی برای از بین بردن یک گروه مشخص از مردم را ممنوع می‌کنند. جرایمی همچون قتل، تجاوز جنسی نیز «جنایت علیه بشریت» محسوب می‌شوند.

درباره تهاجم روسیه به اوکراین حتی اگر اعدام‌های متعدد در بوچا، بمباران تئاتر ماریوپل که بزرگترین پناهگاه غیر نظامیان بوده است و ... را در نظر نگیریم، تهاجم روسیه، صرف نظر از روشی که در این جنگ توسط این کشور به کار گرفته شده، خود یک جنایت است. این موضوع در اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) که افراد را به دلیل اقداماتی که طبق قوانین بین‌المللی انجام می‌دهند، محاکمه می‌کند، تصریح شده است. 

اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) همچنین تجاوز را شامل تهاجم، اشغال نظامی، الحاق زمین، بمباران و محاصره بنادر و جنایت جنگی را مشارکت و آگاهی از "حمله گسترده یا سیستماتیک علیه هر جمعیت غیرنظامی" تعریف می‌کند.

بنابراین اقدامات انجام شده توسط روسیه در کیف و سایر مناطق اوکراین، که تاکنون سبب شده است هزاران اوکراینی جان خود را از دست بدهند و بیش از 4 میلیون اوکراینی از کشور خود به کشورهای دیگر رانده شوند، قویاً نشان می‌دهد که روسیه در اوکراین مرتکب جنایات علیه بشریت شده است.