جنگ رسانه ای؛ زمین جدید تقابل روسیه و آمریکا
تحریمها و فشار بر روسیه همچنان ادامه دارد. در این میان نقشی که رسانهها در به انزوا کشیده شدن روسیه بازی کردهاند، بینظیر است. قدرت رسانهای آمریکا و کشورهای غربی حسابی برای روسیه دردسرساز شده و حالا این کشور در یک اقدام جدید و البته غیر متعارف اقدام به اجرای قانون جدید برای رسانهها کرده که البته این هم بدون حاشیه نبوده است.
اقتصادآنلاین-موسی حسنوند؛ آخرین قانون مربوط به رسانه، در روسیه در سال ۹۳ تصویب شد. قانونی که سرمایهگذاری خارجی در بخش رسانه و مطبوعات را به ۲۰ درصد محدود میکرد. پیش از آن مطابق قانون ۵۰ درصد مالکیت بنگاههای رسانهای روسیه میتوانست به شرکتها و دولتهای خارجی تعلق گیرد. قانونی که همان زمان تداعیکننده اقدامی اقتدارگرایانه، یا حداقل خلاف ضوابط آزادی اقتصادی-رسانهای بود. در آن زمان «سرگئی میرونوف» رهبر حزب «جاست راشا» معتقد بود یک جنگ اطلاعاتی- خبری علیه روسیه بهطور علنی شکل گرفته و در نتیجه نقش و سهم بنگاههای خارجی در بازار رسانهای روسیه نیازمند نظارت قانونی بیشتری است. قانونی که حالا به نظر میرسد دچار بازنگری هم شده است.
در پی حمله روسیه به اوکراین و فشار همه جانبه سیاسی، اقتصادی و البته رسانهای، دولت روسیه در اقدامی فوری تلاش کرده که رسانههای خارجی و آزاد را در این کشور محدود و یا حداقل آنها را اخراج کند. برای همین پارلمان روسیه روز جمعه قانونی را تصویب کرد که براساس آن انتشار اطلاعات نادرست در مورد اقدامات نیروهای مسلح این کشور در عملیات نظامی اوکراین را جرمانگاری کرده و مجازات های مختلفی تا ۱۵ سال زندان پیشبینی کرده است. بر اساس این قانون، روزنامهنگاران روسی و بینالمللی که خبرهای رسمی را انتقال نمی دهند به عنوان فرستنده «اخبار جعلی» در نظر گرفته میشوند.
در پی تصویب این قانون، شبکه های تلویزیونی ای.بی سی، سی.بی.اس، سی.ان.ان آمریکا و بی.بی.سی فعالیتها و پخش برنامه های خود از روسیه را متوقف کردند. مقامات روسیه گفته اند که اطلاعات نادرستی از سوی دشمنان روسیه مانند ایالات متحده و متحدانش در اروپای غربی در تلاش برای ایجاد اختلاف بین مردم روسیه منتشر شده است. سخنگوی سی.ان.ان گفته تا زمانی که ما به ارزیابی وضعیت و گامهای بعدی خود ادامه میدهیم، پخش خود را در روسیه متوقف خواهیم کرد.
در پی این اقدام اتحادیه اروپا از تصویب قانون "عامل خارجی" در روسیه انتقاد کرد؛ اما مقامات روسی این قانون را پاسخ مقابلی به فشار دولت آمریکا بر رسانههای روسیه نامیدند. دو هفته پیش کانال تلوزیونی "آرتی" که رسانه دولتی روسیه به حساب میآید، تحت قانون "نامنویسی عوامل بیگانه" در امریکا ثبت شد. اتهام این رسانه انتشار اخبار جعلی برای تحت تاثیر قرار دادن نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶ بوده است. کاخ سفید دیروز، قانون رسانه ای جدید در روسیه را محکوم کرد و خواستار ادامه اقدامات در بخشهای مختلف برای ترویج حقوق بشر و آزادیهای پایهای شد.
روسیه از روز چهارشنبه و با حمله نظامی به اوکراین باب جدیدی از تقابل با غرب را گشود. حرکتهایی شطرنجوار که از اقدامات سیاسی آغاز و با تحریمهای اقتصادی و تظاهرات ضدجنگ در اقسا نقاط جهان پیگیری شد. در همه این مراحل رسانهها حضور داشتند و به دلیل اینکه جریان اصلی رسانه در اختیار غرب است، تاثیرگذاری بسیار بیشتری از رسانههای روسیه و کشورهای همسو بر افکار عمومی و شبکههای اجتماعی خواهد داشت. حالا روسیه در حرکتی جدید تلاش میکند که مهره رسانه غربی را از صفحه شطرنج مقابله با غرب حذف کند. باید دید این حرکت تا چه حد با موفقیت همراه خواهد شد و چه تاثیری بر جبهه جنگ با اوکراین خواهد داشت.