قاچاق ۲هزار میلیاردی لوازم خانگی چگونه صورت می گیرد؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فارس، هرچند صنعت لوازم خانگی ایران به گفته کارشناسان طی سال‌های اخیر رشد چشم‌گیری داشته، اما هنوز هم قاچاق محصولات خارجی به کشور تهدیدی برای ادامه روند رو به رشد این صنعت محسوب می‌شود. قاچاقی که به گفته فعالان صنعت و بازار لوازم خانگی، گردش مالی آن سالانه تا 6 میلیارد دلار نیز می‌رسد.

در این میان، اگرچه دولت‌ها قوانین و طرح های مختلفی را جهت کاهش حجم قاچاق کالا و کنترل مرزها اجرایی کرده‌اند، اما همچنان یکی از دغدغه های اصلی صنعتگران کشور، حجم بالای قاچاق و گاهی دمپینگ لوازم خانگی خارجی در ایران است به طوری که گفته می‌شود، کالاهای قاچاق سهم 30 تا 40 درصدی در بازار لوازم خانگی ایران به خود اختصاص داده است.

رفع این نگرانی علاوه بر وضع قوانین اثرگذار و اجرای آن نیازمند افزایش سطح کیفیت و کاهش قیمت تمام شده تولیدات در کشور است تا دیگر قاچاق لوازم خانگی صرفه‌ای برای قاچاقچیان نداشته باشد و پس از آن شاهد معکوس شدن سیر قاچاق و صادرات کالاهای داخلی باشیم.

 اهمیت مبارزه جدی با قاچاق لوازم خانگی

عباس هاشمی، دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی ایران در این مورد نامه رهبر معظم انقلاب مبنی بر ممنوعیت واردات لوازم‌خانگی خارجی را فرصتی ارزشمند برای تولیدکنندگان دانست و گفت: در این راستا تولیدکنندگان نیز وظایفی همچون ارتقای تحقیق و توسعه، بهبود کیفیت و فناوری، تعدیل و کاهش هزینه‌ها، منطقی کردن قیمت‌ها، تامین مستمر کالا در بازار، همکاری گسترده با شرکت‌ها و مراکز دانش‌بنیان، مراکز نوآوری و دانشگاه‌ها و تعمیق ساخت داخل محصولات را بر عهده دارند.

وی افزود: اگر واحدهای تولیدکننده بخواهند حداکثر استفاده را از این حمایت ببرند و به نفع خود و کشور عمل کنند، باید به این موارد عمق ببخشند.

هاشمی تصریح‌ کرد: تقویت صنعت لوازم خانگی نیازمند نظارت مستمر حاکمیت است، به‌ طوری که محدودیت‌ برای واردات اعمال شده و مواد اولیه داخلی و وارداتی به‌ طور پایدار تامین شود.

وی ادامه‌ داد: مبارزه جدی با قاچاق لوازم‌خانگی به داخل کشور که موجب آسیب‌های جدی به پیکره تولید شده باید در دستور کار باشد که در غیر این‌ صورت می‌تواند به مستمسکی برای قاچاقچیان به‌ منظور توسعه شبکه‌هایشان تبدیل شود.

وی با انتقاد از اینکه در حال حاضر سقف واردات لوازم‌خانگی از طریق ته‌لنجی، پیله‌وری، مرزنشینی و همچنین در بخشی از مناطق آزاد رعایت نمی‌شود، ابراز امیدواری‌کرد در دولت سیزدهم مجوزهای مربوطه شفاف‌سازی و سقف واردات از این شیوه‌ها تجدیدنظر شود تا آب به آسیاب قاچاقچیان ریخته نشود.

 تقویت تولیدات برای مقابله با سیل قاچاق

در شرایطی که قاچاق کالا در حجم قابل توجهی به یک کشور صورت می‌گیرد، کیفیت بالای تولیدات داخلی می‌تواند مانعی برای عقب ماندن این تولیدات در رقابت با اجناس قاچاق باشد. در این میان باید به هزینه پایین تولید کالاهای وارداتی به دور از شرایط تحریم و همچنین دامپینگ برخی شرکت‌های خارجی توجه کرد.

علاوه بر لوازم خانگی بزرگ که به صورت قاچاق به کشور وارد می‌شوند، قاچاق لوازم خانگی کوچک نیز راحتتر امکان پذیر است و به همین دلیل، تقویت تولید محصولات کوچک می‌تواند سدی در برابر سیل قاچاق باشد.

ابوالقاسم شانه‌ساز ، دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان لوازم‌خانگی کوچک در مورد معتقد است: در حال حاضر به‌ لحاظ کیفی پیشرفت‌های خوبی در تولید لوازم‌خانگی کوچک حاصل شده و فقط نگران از دست رفتن بازار بودیم، اما با حمایت دولت مطمئن شدیم که از پشتیبانی لازم برخوردار هستیم.

وی افزود: تاکنون عمده واردات لوازم‌خانگی مربوط به 4 قلم بزرگ یعنی یخچال و فریزر، تلویزیون، لباس‌شویی و ظرف‌شویی و در لوازم‌خانگی کوچک مربوط به جاروبرقی از ۲ برند مطرح کره‌ای بود و در تامین سایر لوازم‌خانگی کوچک مشکل خاصی برای تامین از محصولات داخلی وجود ندارد.

وی تاکید کرد: لوازم‌خانگی کوچک از فناوری یا آپشن‌های خاصی برخوردار نیست، بنابراین فاصله محصولات ایرانی با مشابه خارجی بسیار اندک است.

شانه ساز ادامه‌داد: همچنین بیش از ۷۰ درصد قطعات لوازم‌خانگی کوچک از داخل تامین می‌شود و فقط آن دسته از قطعاتی که تولید آنها صرفه اقتصادی ندارد را از خارج وارد می‌کنیم.

وی تصریح‌کرد: حمایت از تولیدات داخلی به هیچ‌ عنوان خطر انحصار را برای این صنعت به دنبال ندارد و مقایسه آن با صنعتی مانند خودروسازی اشتباه است، زیرا واحدهای زیادی در کشور در عرصه تولید لوازم‌خانگی فعالیت می‌کنند.

دبیر انجمن صنفی کارفرمایی تولیدکنندگان لوازم‌خانگی کوچک تاکید کرد: با وجود حمایت رهبر معظم انقلاب، اما تولیدکنندگان نیز موظف به ارتقای کمی و کیفی تولیدات هستند به‌ طوری که امسال در لوازم‌خانگی کوچک افزایش ۲۰ تا ۲۵ درصدی تولید برنامه‌ریزی شده است.

وی با اشاره به خطر همیشگی قاچاق محصولات به‌ ویژه در لوازم‌خانگی کوچک، گفت: به دلیل ارزان تمام شدن کالاهایی مانند مواد غذایی شاهد رد و بدل شدن آنها با لوازم‌خانگی کوچک و البسه در مناطق مرزی هستیم که باید از این پدیده جلوگیری شود.

 دغدغه‌های تولیدکنندگان لوازم خانگی

سعید رضوانی، یک تولیدکننده لوازم خانگی نیز در این مورد گفت: در سال‌های گذشته تولیدات داخلی از حمایت‌های مطلوبی برخوردار نبود و عملا پس از شروع تحریم‌های ظالمانه و از سال 97 کره جنوبی با هماهنگی آمریکا از واردات لوازم خانگی به ایران ممانعت کرد و نکته قابل توجه در آن زمان وابستگی ۵۰ درصدی تامین نیازهای کشور از طریق واردات بود.

وی ادامه داد: در آن زمان ۲ برند کشور کره جنوبی سهم بزرگی در تامین نیاز بازار داخلی ایران داشتند و تصور آنها بر این بود که در صورت همسویی با تحریم‌های آمریکا چالش بزرگی در صنعت تولید لوازم خانگی ایران ایجاد می‌شود و مصرف کنندگان ما هم با کمبود مواجه خواهند شد.

رضوانی گفت: اما نکته‌ای که می‌توان گفت از سوی وزارت صمت مورد غفلت واقع شد این بود که واحدهای تولیدی لوازم خانگی داخل کشور با ۵۰ درصد از ظرفیت خود فعالیت داشتند و ظرفیت بالقوه زیادی در کارخانه های کشور نهفته بود که شرایط تحریم سبب شد به تدریج این ظرفیت ها پویا و به کار گرفته شوند و توانستند خلأ برندهای وارداتی را در بازار داخل به خودشان اختصاص دهند.

وی اظهار داشت: واحدهای تولید لوازم خانگی داخلی در فاصله سال های ۹۷ به بعد موفق شدند تقاضای داخلی را تامین کنند و به نقطه ای برسند که امروز از نظر لوازم خانگی با اتکا به توان تولید داخلی بی نیاز شده‌ایم.

وی افزود: با توسعه ای که در سه سال اخیر در زمینه توسعه و رشد واحدهای تولیدی داخلی ایجاد شد، قطعا ایران در سال‌های آینده حتی شاهد افزایش تولیدات و در دست گرفتن بازارهای هدف در کشورهای همسایه خواهد بود.

این تولیدکننده در مورد مهمترین مشکلاتی که تولیدکنندگان لوازم خانگی کشور با آن مواجه هستند، نیز گفت: بالا بودن هزینه‌های تولید، مشکل در انتقال پول و هزینه‌های بالای واردات برخی مواد اولیه و حتی حمل و نقل با هزینه‌های سنگین از جمله مشکلاتی است که با آن مواجه هستیم.

وی همچنین برخی مشکلات و نابسامانی‌ها در بورس به خصوص در زمینه قیمت گذاری صنایع مادر را از دیگر مشکلات بیان کرد و اصلاح ساختاری این موارد برای دستیابی به یک قیمت تمام شده، منطقی و رقابت پذیر را برای تولیدکنندگان داخلی حائز اهمیت دانست.

رضوانی افزود: دستیابی به کیفیت مطلوب و رقابت پذیر در صنعت لوازم خانگی مستلزم دستیابی به تکنولوژی مدرن است و امیدواریم که وزارت صمت و دولت کمک کنند تا بتوانیم کار انتقال تکنولوژی و تامین ماشین آلات و ابزارهای پیشرفته در کارخانه‌ها را محقق کنیم و در نهایت با منابع انسانی خبره‌ای که در اختیار داریم به خروجی موثری به نام کیفیت رقابت پذیر و با راندمان بالا دست یابیم.

وی تاکید کرد: لازمه یک تولید با کیفیت و رقابتی، داشتن ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته، امکان خرید مواد اولیه با قیمت ارزان و مناسب، نیروی کار بامهارت و توانمند و همچنین انرژی ارزان است اما متاسفانه تولیدکنندگان داخلی در این زمینه ها دغدغه های زیادی دارند به خصوص که نرخ انرژی و نیروی کار هم با افزایش فزاینده مواجه است و تامین مواد اولیه از کارخانه‌های داخلی با توجه به اینکه معاملات را در بورس بدون لحاظ کردن قیمت‌های منطقی انجام می‌دهند و بر اساس شرایط رقابتی نیست.

 قاچاق 2 هزار میلیاردی مناطق مرزی چطور صورت می‌گیرد؟

رضوانی اظهار کرد: در دوران تحریم شاهد صدور برخی دستورالعمل ها و قوانین و مقررات خلق الساعه بودیم که به یکی از بزرگترین مشکلات تولیدکنندگان لوازم خانگی تبدیل شد، اما اکنون می بینم که دولت در تلاش است تا این وضعیت را تعدیل کند و برخی مقررات که دست و پای تولیدکننده را بسته بود را از پیش رو بر دارد و همین اراده سبب شده که بستر تولید نسبت به گذشته فراهم تر شود.

وی، قاچاق کالا به خصوص در زمینه لوازم خانگی را یکی از زیان‌بارترین عوامل در ایجاد مشکلات برای واحدهای تولیدی داخل دانست و افزود: حجم بالایی از لوازم خانگی و حتی بسیاری از کالاهای دیگر به صورت قاچاق و به شیوه ته لنجی وارد کشور می‌شود و سپس توسط شوتی‌ها (خودروهای مورد استفاده قاچاقچیان) به صورت خرد به مرکز کشور منتقل می‌شود.

وی اظهار داشت: دلیل این پدیده، وضع قانونی بود که بر اساس آن برای بهبود وضعیت معیشت مردم مناطق مرزی، مجوز واردات برای هر فرد به مبلغ ۱۵ میلیون تومان داده شد، اما متاسفانه همین موضوع، خود به یک قاچاق در مقیاس بزرگتر تبدیل شد، زیرا اگر هر خودروی شوتی با استفاده از این مجوز تنها ۵۰ میلیون تومان کالا وارد کند، در روز حدود هزار دستگاه از این خودروها از جنوب کشور مانند بنادر بوشهر و چابهار و بندرعباس به سمت مرکز کشور کالا منتقل می‌کنند .

وی توضیح داد: یعنی از این طریق رقمی حدود ۵۰ میلیارد تومان کالا منتقل می‌کنند و حاصل جمع سالانه کالاهای انتقالی به این شیوه چیزی حدود ۲ هزار میلیارد دلار است.

این تولیدکننده ادامه داد: نکته مهم اینجاست که این کالاها که با شیوه انتقال از ته لنجی و شوتی وارد می‌شوند تا زمانی عنوان قاچاق دارند که به شهرهای بزرگ و به خصوص پایتخت نرسند، اما وقتی به این شهرها وارد شوند، دیگر به آنها عنوان قاچاقی اطلاق نمی‌شود و در فروشگاه‌ها به راحتی عرضه می‌شوند.

به گفته وی، راه حل رفع این معضل تداوم طرح شناسه دار کردن کالاهای موجود در بازار از سوی دولت است.

با این تفاسیر، باید دید دستگاه های نظارتی چگونه و تا چه حد بر بازار لوازم خانگی و محصولاتی که در آن عرضه می‌شود، نظارت دارند و آیا کالاهای قاچاق مورد رصد قرار می‌گیرند یا خیر؟