برق کشور های توسعه‌ یافته از کجا تأمین می‌ شود؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از فارس، یکی از مهمترین مولفه‌های مهم در حکمرانی صنعت برق تنوع سبد حامل‌های انرژی به منظور استفاده واحدهای نیروگاهی و تولید برق است. این مفهوم در قالب تعداد حامل‌های انرژی که در یک کشور که برای تولید برق مورد استفاده قرار می‌گیرد، معرفی می‌شود.

طبیعتا حامل‌های انرژی مورد استفاده برای راه‌اندازی نیروگاه‌ها در هر کشور متناسب با منابعی است که در اقلیم جغرافیایی آن کشور یافت می‌شود. در همین رابطه بررسی تنوع سبد حامل‌های انرژی به منظور استفاده واحدهای نیروگاهی در کشورهای مختلف می‌تواند اطلاعات قابل توجهی در این حوزه مشخص کند.

*بررسی سبد حامل‌های انرژی کشورهای توسعه یافته دنیا

بر این اساس بررسی سبد حامل‌های انرژی به منظور تولید برق کشورهای مختلف را به کشور چین آغاز می‌کنیم. در این خصوص 51.8 درصد از ظرفیت اسمی نصب شده 2 میلیون مگاواتی چین با استفاده از ذغال‎سنگ تامین می‌شود، 16.3 درصد از سبد انرژی مورد نیاز تولید برق چین از نیروگاه‌های برق‌آبی مستقر در سدهای این کشور تامین می‌شود. نیروگاه‌های بادی و نیروگاه‌های خورشیدی به ترتیب 10.4 درصد و 10.2 درصد در تولید برق نقش دارند. 4.5 درصد از تولید برق چینی‌ها از گاز طبیعی تامین شده و 1.7 درصد نیز از انرژی اتمی استحصال می‌شود. 2.7 درصد ظرفیت نصب شده نیروگاهی باقی‌مانده نیز از منابع زیست توده و همچنین پمپ‌های هیدرولیکی تامین می‌شود.

با توجه به اینکه کشور چین با دارا بودن 12.6 درصد از معادن ذغال‌سنگ دنیا دارای رتبه سوم دنیا در این حوزه‌ است، بیشترین ظرفیت تولید برق در این کشور نیز بر مبنای ذغال‌سنگ طراحی شده است.

*منابع تجدیدناپذیر چه سهمی در تولید برق ژاپن دارد

یکی دیگر از کشورهایی که بررسی تنوع سبد حامل‌های انرژی به منظور تولید برق آن جذاب به نظر می‌رسد کشور ژاپن است، زیرا در تصور همگان ژاپن کشوری است که از همه‌چیز برق تولید می‌کند.

در همین ارتباط بر مبنای به روزترین آمار تولید برق کشور ژاپن، 82.2 درصد از برق تولید شده ژاپن از منابع تجدیدناپذیر ذغال‌سنگ، گاز طبیعی و نفت تامین می‌شود. 8.4 درصد از نیروگاه‌های این کشور از انرژی آبی واقع در سد استفاده می‌کنند. نزدیک به 1 درصد تولید برق با استفاده از انرژی اتمی تامین شده و 4.32 درصد باقی‌مانده نیز از منابع تجدیدپذیر مشتمل بر انرژی خورشیدی، بادی و ژئوترمال تامین می‌شود.

*برق آمریکایی‌های چگونه تامین می‌شود؟

آخرین کشور مورد بررسی برای مشخص کردن سبد حامل‌های انرژی به منظور تولید برق ایالات متحده آمریکاست، آمریکایی‌ها که روزگاری منتقد تولید برق از سوخت‌های تجدیدناپذیر بودند و سازوکار محیط زیستی بین‌المللی را در این حوزه بنا کردند در حال حاضر، 60.5 درصد از برق خود را با استفاده از انرژی‌های تجدیدناپذیر نظیر، گاز طبیعی، ذغال‌سنگ و نفت، تامین می‌کنند، 19.7 درصد از برق این کشور در نیروگاه‌های اتمی تشکیل شده و 8.4 درصد نیز از طریق نیروی باد تامین می‌شود.

سهم نیروگاه‌های خورشیدی در تولید برق آمریکایی‌ها 2.3 درصد است و 1.8 درصد از برق نیز نیز با استفاده از انرژی زیست توده‌های و ژئوترمال تامین می‌شود.

*تنوع سبد حامل‌های انرژی تولید برق از نان شب واجب تر است

نکته قابل توجه در بررسی سبد انرژی مورد استفاده برای تولید برق آن است که بخش عمده تولید برق کشورهای توسعه یافته دنیا بر مبنای انرژی بادی و انرژی خورشیدی بنا نمی‌شود. البته این مسئله دلایل فنی از جمله پایداری شبکه دارد. به عبارت دیگر با توجه به اینکه منابع انرژی و تجهیزات مبدل در حوزه انرژی بادی و خورشیدی به صورت مداوم نمی‌تواند نسبت به تولید برق بپردازد لذا این منابع سهم قابل توجهی در شبکه ندارد.

البته توسعه فناوری به خصوص در حوزه انرژی خورشیدی سبب شده تا این محدودیت‌ها در آستانه رفع قرار گرفته و زمینه استفاده گسترده از این انرژی‌ها برای تولید برق مهیا شود.

علاوه بر مسئله تجدیدپذیر در تمامی سبدهای انرژی مورد بررسی، شاهد طیف گسترده‌ای از حامل‌های انرژی مورد استفاده در نیروگاه هستیم که زمینه تنوع مطلوب در این حوزه را مهیا کرده‌ است.

تنوع سبد حامل‌های انرژی برای تولید برق به منزله توسعه ابزاری صنعت برق در مواجه با این چالش‌های متفاوت است. بر این مبنا در شرایطی که هر یک از منابع برای تولید برق با مشکل مواجه شود، ابزارهای دیگر شامل سایر منابع به حدی است که زمینه حل مسئله انرژی وجود پیدا کند. در این شرایط وابستگی بیش از اندازه به یک حامل انرژی برای تولید برق سبب می‌شود تا امنیت تامین برق کشور با مخاطره جدی مواجه شود.

*وابستگی شدید صنعت برق ایران به گاز طبیعی

با توجه به موارد ذکر شده نگاهی به سبد تولید برق کشور بیانگر تنوع نامناسب حامل‌های انرژی مورد استفاده است. در این راستا، 83.6 درصد از نیروگاه‌های کشور وابسته به گاز طبیعی است، 14.1 درصد برق کشور نیز در نیروگاه‌های برق‌آبی تامین می‌شود. از سوی دیگر مجموع تامین برق از انرژی‌های تجدیدپذیر کمتر از 1 درصد ظرفیت نصب شده تولید برق را شامل شده و 1 نیروگاه اتمی بوشهر نیز مسئولیت تامین 1.2 درصد از برق کشور را بر عهده دارد.

وابستگی 83.6 درصدی تولید برق کشور به گاز طبیعی می‌تواند زنگ خطر بسیار بزرگی در این حوزه تلقی شود، زیرا محدودیت در تامین منابع گازی تاب‌آوری صنعت برق کشور با به طور محسوسی کاهش  داده و عملا با قطعی گاز در کشور باید منتظر قطع برق نیز باشیم.

در همین راستا، عسگر سرمست، کارشناسی انرژی در بیان خطر عدم تنوع سبد انرژی لازم برای تولید برق کشور، گفت:« این نحوه چینش سبد تولید برق در کشور می‌تواند، امنیت انرژی ما را به خطر بیندازد. به این معنا که وابستگی بخش عمده تولید برق کشور به یک منبع، می‌تواند خطری بزرگ را در پشت گوش ما پنهان کند.»

*چگونه سبد انرژی لازم برای تولید برق کشور را متنوع کنیم؟

روند طی شده در سال‌های اخیر سبب شده تا مشکلات عدیده‌ای در عرصه انرژی کشور ایجاد شود، در همین راستا، توجه به متنوع سازی سبد انرژی مورد استفاده در تولید برق کشور باید به دقت مورد توجه قرار گرفته و وابستگی صنعت برق به گاز طبیعی با توسعه نیروگاه‌های اتمی و انرژی‌های تجدیدپذیر تعدیل شود.

نگاهی به ظرفیت‌های کشور در حوزه تجدیدپذیر بیانگر آن است که خوشبختانه این منابع در کشور ما دست کمی از منابع فسیلی انرژی ندارد. برای مثال در حوزه انرژی بادی، منطقه مرز ایران-افغانستان، بزرگ‌ترین محدودۀ بادخیز جهان است. در این منطقه باد هرات که تحت تاثیر پدیده‌ای جوی به نام مونسون از شبه‌قارۀ هند رشد می‌کند، در تابستان به مدت 120 روز در این محدوده وجود دارد. این باد 120 روزه در کانال بین کوه هرات و دیوارۀ سمت شرقی ایران قرار می‌گیرد و آن‌جا را به منطقۀ خاصی بدل می‌کند.

از سوی دیگر پهنای گسترده کشور و تابش آفتاب 300 روزه در اکثر مناطق کشور می‌تواند زمینه توسعه انرژی خورشیدی را مهیا کند. بر این اساس به استناد گزارشات نهادهای متولی توسعه انرژی تجدیدپذیر در کشور، ایران ظرفیت بالای 60 هزار مگاوات در حوزه تجدید پذیر دارد که می‌توان از 10 هزار مگاوات آن برای پیک‌زایی استفاده کرد و 20 تا 30 هزار مگاوات دیگر توسعه داد و برای صادرات مهیا نمود.

علاوه بر ظرفیت تجدیدپذیر توسعه انرژی اتمی نیز می‌تواند گزینه مناسبی برای متنوع‌سازی سبد انرژی کشور تلقی شود. بر این مبنا استفاده از ظرفیت تجدیدپذیر در کشور می‌تواند میزان وابستگی 83 درصد تولید برق به گاز را نزدیک 50 درصد کاهش داده و از این طریق امنیت انرژی کشور تضمین شود.