تحلیل آثار دامنه نوسان و حجم مبنا در بازار سهام

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از سنا، در گزارش «بررسی دامنه نوسان و حجم مبنا در بورس تهران و فرابورس ایران» به مطالعه تطبیقی و مدل‌سازی ریزساختارهای بازار سهام پرداخته شده‌است. در این گزارش، با انجام مطالعات تطبیقی و بررسی سازوکارهای متعارف کنترل نوسانات بازار در بورس های کشورهای مختلف، اثر کهربایی (Magnet Effect) دامنه نوسان و تغییرات حجم مبنا در بورس تهران و فرابورس ایران مورد ارزیابی قرار گرفته‌است.

بر اساس نتایج این گزارش، اثر کهربایی در بسیاری از صنایع بورسی و فرابورسی کشور و به ویژه در کف محدوده قیمتی مشاهده می شود. این موضوع در بازار پایه فرابورس ایران به دلیل دامنه نوسان محدودتر، به مراتب بیشتر از بازارهای بورس و فرابورس دیده می شود. همچنین در این گزارش تاکید شده است که افزایش حجم مبنا در واقع به معنای افزایش نظارت و کنترل دامنه نوسان نبوده و تغییر در حجم مبنا تاثیری در کنترل نوسانات قیمت سهام ندارد. به همین دلیل بهتر است، حجم مبنا که در واقع با هدف جلوگیری از دستکاری قیمت است مد نظر قرار گیرد و نه کنترل نوسانات در بازار.

همچنین گروه آمار و تحلیل ریسک سازمان بورس و اوراق بهادار در گزارش «ارزیابی اثرگذاری احتمالی تغییر محدوده قیمت (دامنه نوسان) بر نوسانات بازار سرمایه» به بررسی تاثیر کاهش دامنه نوسان بر «بازدهی»، «ریسک» و «نقدشوندگی نمادها» در دوره زمانی اسفند ۱۳۹۸ تا دی ۱۳۹۹ پرداخته است.

نتایج این تحقیق نشان می دهد کاهش دامنه نوسان در ماههای گذشته، نمی توانست مانع از وقوع نوسانات رخ داده طی ماه‌های گذشته در بازار شود. بنابراین گزارش، بر اساس مفروضات و دسته بندی های صورت گرفته برای نمادها، محدودتر بودن دامنه نوسان برای گروه نمادهای بازار پایه فرابورس ایران، تفاوت محسوسی در روند رشد ارزش بازار این گروه ایجاد نکرده و میزان کاهش و افزایش ارزش بازار این گروه را تحت‌الشعاع قرار نداده است. همچنین محدودتر بودن دامنه نوسان برای این گروه از نمادها نتوانسته است در میزان زیان وارده به سرمایه‌ گذاران جدیدالورود (به طور مشخص خریداران سهام در اوج قیمت) در بازار تغییر محسوسی ایجاد کند. از دیگر نتایج این گزارش می توان به عدم تأثیر محدود‌تر بودن دامنه نوسان بر روند نوسانات بازدهی ماهانه اشاره کرد. یافته های این گزارش در قالب بررسی ریسک گروه های مورد بررسی همچنین نشان می دهد،  محدودتر بودن دامنه نوسان تأثیر معناداری بر سطح ریسک گروه های مختلف سرمایه‌ گذاری مورد بررسی نداشته ‌است. از طرفی در این گزارش بیشتر بودن نسبت «حجم مبنا» به «تعداد کل سهام شرکت» مورد بررسی قرار گرفته که بر اساس یافته ها، این مورد نیز تاثیر قابل توجهی در تغییر روند بازدهی در دوره‌های صعودی و نزولی بازار نداشته است.

در نهایت تاکید شده است که اعمال کنترل‌ ها و تغییرات ریزساختارها نیازمند آسیب‌ شناسی و پایش ریسک‌ های مترتب و حصول اطمینان از اثربخشی مثبت آنها ست. از طرفی بازار سرمایه ایران که یک بازار نوظهور و در حال توسعه محسوب می ‌شود در برخی ابعاد به بلوغ رسیده است و در برخی ابعاد دیگر در مراحل اولیه رشد قرار دارد. بنابراین کنترل نوسانات بازار از طریق هر یک از ابزارهای ممکن از جمله تغییر دامنه نوسان مستلزم تقویت و توسعه ابعاد مختلف بازار سهام است.​