گام‌های سریع پتروشیمی در مسیر استراتژیک شدن
تغییرات در صنعت پتروشیمی به قدری سریع است که بعضا حتی رسانه‌های تخصصی نیز از مخابره خبرهای آن عقب می‌مانند.
مهندس محمدی روز گذشته، در نشست خبری که در محل شرکت ملی صنایع پتروشیمی برگزار شد، سال‌جاری را سالی طلایی برای این صنعت خواند و با تبریک روز صنعت پتروشیمی به مهندسان، تلاش‌گران و همه فعالان، این صنعت را به‌عنوان صنعت اول کشور معرفی کرد که روز به روز جایگاه خود را در اقتصاد کلان کشور مستحکم‌تر می‌کند. بنابراین قطار توسعه صنعت پتروشیمی با شتاب مناسب درحال حرکت است که ثمره آن بهره‌برداری تدریجی طرح‌های برنامه ریزی شده در این صنعت است.
خداحافظ خام‌فروشی
محمدی با اشاره به اینکه از ابتدای سال‌جاری تاکنون، ۹ طرح توسط رئیس‌جمهور به بهره‌برداری رسید، بیان کرد: گذر از خام‌فروشی در صنعت پتروشیمی آغاز شده است، درحالی‌که رشد تقاضا برای نفت خام و فرآورده‌های نفتی کمتر از یک درصد است، تقاضا در بخش محصولات پتروشیمی ۴ تا ۵ درصد است.منابع غنی و در دسترس نفت و گاز به‌عنوان خوراک، نیاز متنوع صنایع داخلی و بازارهای جذاب بین‌المللی ایجاب می‌کند که توسعه صنعت پتروشیمی همواره یکی از محورهای اصلی توسعه کشور باشد.
وی با اشاره به اینکه در سال ۹۸ حدود ۳۵ میلیون تن خوراک شامل گاز طبیعی، اتان، میعانات گازی، نفتا و نفت سفید از صنعت نفت و گاز کشور دریافت شد، گفت: این حجم از خوراک معادل ۸۰۰ هزار بشکه نفت‌خام در روز است. این عدد در سال ۱۴۰۴ به ۲ میلیون بشکه در روز می‌رسد و تا سال ۱۴۰۶ با توجه به طرح‌های در دست اجرا معادل ۲ میلیون‌و۲۰۰ هزار بشکه نفت خام خواهد بود که مصداق عینی گذر از خام فروشی است.
در پایان سال ۹۸ در کشور ۵۶ مجتمع پتروشیمی وجود داشت که درحال‌حاضر به ۶۴ مجتمع رسیده و تا پایان سال‌جاری با طرح‌های جدید که به مدار می‌آیند به ۷۰ مجتمع افزایش پیدا می‌کند.
متنوع‌سازی سبد محصولات پتروشیمی با سکانداری پلیمرها
محمدی با بیان اینکه حدود ۳۰ درصد از محصولات پتروشیمی در داخل مصرف شده و ۷۰ درصد صادر می‌شود، افزود: در بخش تنوع محصولات درحال‌حاضر ۹۰ محصول که ۱۸ نوع آن پلیمر است در قالب ۳۳۳ گرید متنوع تولید می‌شود. این عدد در سال ۱۴۰۴ به ۱۰۴ نوع محصول می‌رسد و در سال ۱۴۰۶ با اجرای طرح‌های در دست اجرا به ۱۲۴ نوع محصول خواهد رسید که حاکی از تنوع سبد، همگام با توسعه است. صنعت پتروشیمی طی سال گذشته به میزان ۸ میلیون تن محصول در بازارهای داخلی عرضه کرده است که از این مسیر حدود ۱۵ هزار بنگاه متوسط و کوچک در اشتغال و رونق قرار گرفته‌اند.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: از سال ۹۸ تاکنون، میزان عرضه ارز این صنعت به سامانه نیما فراتر از برنامه هماهنگ شده با بانک‌مرکزی بوده و این امر به وضوح نقش پررنگ صنعت پتروشیمی در اقتصاد کلان کشور را ترسیم می‌کند.
حرکت توسعه صنعت پتروشیمی بر ریلی هدفمند
محمدی افزود: تا پایان سال آینده، ۲۷ طرح در قالب طرح‌های جهش دوم صنعت پتروشیمی به بهره‌برداری می‌رسد که ظرفیت تولید از ۶۶ میلیون تن در پایان سال ۹۸ به ۱۰۰ میلیون تن در سال ۱۴۰۰ افزایش خواهد یافت. این مطلب به معنی رشد ۵۰ درصدی تولید در این مدت و در سایه برنامه جهش دوم خواهد بود.
همچنین میزان درآمد نیز از ۱۵ میلیارد دلار در پایان سال ۹۸ به ۲۵ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰ می‌رسد.
سال ۹۹ سالی طلایی برای صنعت پتروشیمی به‌شمار می‌رود، زیرا طی این سال ۱۷ طرح با حجم سرمایه‌گذاری ۱۱ میلیارد دلاری به بهره‌برداری می‌رسد که تاکنون ۹ طرح آن به بهره‌برداری رسیده و ۸ طرح دیگر تا پایان سال‌جاری بهره‌برداری خواهد شد. با بهره‌برداری از این طرح‌ها، ۲۵ میلیون تن در یک سال به ظرفیت تولید در صنعت پتروشیمی اضافه می‌شود و به ظرفیت ۹۰ میلیون تن خواهیم رسید.
دستیابی صنعت پتروشیمی به جایگاه اول در خاورمیانه
محمدی با اشاره به اینکه در جهش سوم صنعت پتروشیمی که تا پایان سال ۱۴۰۴ است، ۲۸ طرح فعال داریم، ادامه داد: با بهره‌برداری از این طرح‌ها ظرفیت تولید این صنعت تا ۱۳۳ میلیون تن افزایش پیدا می‌کند و درآمد به ۳۵ میلیارد دلار در سال خواهد رسید. از این‌رو با تحقق طرح‌های جهش سوم، رتبه ایران در تولید محصولات پایه در خاورمیانه به جایگاه اول صعود خواهد کرد. برای گام چهارم توسعه صنعت پتروشیمی با هدف تقویت پایداری صنعت در همه ابعاد با تعریف طرح‌های راهبردی برنامه‌ریزی‌های زیادی انجام شده است.
با بررسی خوراک‌های قابل دریافت از صنعت نفت در سال‌های آتی و استفاده از محصولات پایه به‌عنوان خوراک و همین‌طور بررسی میزان واردات محصولات پتروشیمی و نیاز صنایع پایین‌دستی، ۳۰ طرح راهبردی برای تحقق توسعه پایدار تعریف شده است.
پروپیلن؛ خاویارصنعت پتروشیمی
معاون وزیر نفت افزود: طرح‌های راهبردی در ۳ دسته شامل طرح‌های خوراک ترکیبی برای محصولات آروماتیک، طرح‌های تولید پروپیلن به‌عنوان خاویار صنعت پتروشیمی و سومین دسته از این طرح‌ها نیز طرح‌های پیشران با هدف تنوع در محصولات و قطع واردات و ایجاد اشتغال و آمایش سرزمینی را در ۲۱ طرح تعریف کردیم و ظرفیت پروپیلن به ۵/ ۴ میلیون تن افزایش پیدا خواهد کرد.
طرح‌های پیشران در ۴ زنجیره پروپیلن، متانول، اتیلن و بنزن با هدف ایجاد تنوع در سبد محصولات، توسعه زنجیره ارز، کاهش واردات، تامین خوراک صنایع پایین‌دستی، افزایش ارزش محصولات و آمایش سرزمینی تعریف شده است.
با توجه به درخشندگی بازار سرمایه کشور طی یک سال گذشته، مشارکت ما در بورس کشور به میزان ۲۸ درصد ارزیابی می‌شود و به همین میزان نیز در سودآوری آن همکاری داشته‌ایم. بنابراین نقش شرکت‌های پتروشیمی در بورس ایران نزدیک به ۳۰ درصد است که میزانی قابل توجه است. محمدی به ارتقای محصولات پایه تولیدی صنعت پتروشیمی کشور در سال‌های آینده اشاره کرد و گفت: در محصولات پایه تناسب درستی وجود ندارد زیرا نسبت محصولی نظیر پروپیلن در ۸ محصول پایه (متانول، اوره، اتیلن، پروپیلن، بوتادین و بنزن و...) به میزان ۵ درصد ارزیابی می‌شود. درحالی‌که در دنیا ۱۷ درصد، چین ۱۷ درصد و عربستان نیز ۱۷ درصد ارزیابی می‌شود. بنابراین در این بخش عدم تناسب وجود داردکه لازم است آن را اصلاح کنیم. طرح‌های پروپیلن به همین دلیل است که از ۵ درصد به میزان ۱۲ تا ۱۳ درصدی در سال ۱۴۰۴ دست یابیم و به استانداردهای جهانی نزدیک شویم. بنابراین در دو سال گذشته طرح‌هایی تعریف شده تا فضای این صنعت تغییر کرده و به متنوع‌سازی متوازن محصولات تولیدی این صنعت بپردازیم.
مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی اظهار کرد: امیدواریم با تلاش مستمر و هوشمندانه، صنعت پتروشیمی کشورمان نقش خود در خلق ثروت و رونق برای مردم در این سرزمین را روزبه‌روز برجسته سازیم.
رشد ۲۰ درصدی معاملات محصولات پتروشیمیایی
در این نشست اما مرضیه طهماسبی، رئیس دفتر توسعه صنایع تکمیلی شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز حضور داشت که در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درخصوص میزان اثرگذاری فعالیت‌های کمیته تخصصی پتروشیمی در تنظیم بازار محصولات پتروشیمی و برنامه این کمیته برای آینده این صنعت گفت: درخصوص تنظیم بازار می‌توان بیان کرد که در بازه ۷ ماهه سال‌جاری به‌طور دقیق ۲۹ درصد معاملات محصولات پتروشیمیایی نسبت به سال ۹۸ با افزایش همراه بوده است. اگر در هر بازاری رشدی حدود ۵ درصدی اتفاق افتد، میزان قابل قبولی برای آن بازار تلقی می‌شود. به‌دنبال انتخابات آمریکا و نوسان کاهشی بهای ارز رقم ۲۹ درصد به ۲۰ درصد کاهش یافت آن هم به‌دلیل انتظار کاهشی نرخ ارز تا حدودی چهره بازار کاهشی شد. اما در هر صورت براساس مقرراتی که وجود دارد بر مبنای آن شرکت‌های پتروشیمی موظف به رعایت کف عرضه‌ای مشخص هستند و دستورالعمل‌هایی که در کمیته تخصصی مصوب می‌شود، می‌تواند به مدیریت صحیح بازار کمک شایانی کند. همین رشد ۲۰ درصدی نیز برای این صنعت افزایش چشمگیری به‌شمار می‌رود و در شرایط فعلی بازار که به‌نظر می‌رسد در بخش‌های مختلف حالت رکودی به خود گرفته است عددی قابل دفاع و خوب تلقی می‌شود.
