آمارهای پشت‌پرده تولید و توزیع مواد مخدر

این یعنی معتادان رسمی روزانه حدود 150میلیارد تومان به شکل مستقیم به جیب مافیای مواد‌مخدر واریز می‌کنند. اگر جمعیت معتادان غیررسمی و تفننی را هم درنظر بگیریم، این رقم به‌مراتب بیشتر خواهد شد. اما هزینه‌های مواد‌مخدر برای کشور به همین‌جا ختم نمی‌شود. هزینه‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، نظامی، انتظامی و... آن‌قدر بالاست که رقم این هزینه‌ها را سالانه به 167هزار میلیارد تومان می‌رساند.

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از همشهری؛ مواد‌مخدر یکی از بزرگ‌ترین و پرسودترین مافیای اقتصادی در دنیا و ایران است. سردار ناصر اصلانی، معاون مقابله با ورود، عرضه و امور بین‌الملل ستاد مبارزه با مواد‌مخدر درباره گردش مالی مافیای مواد‌مخدر در ایران، چرخه پولشویی و چگونگی فعالیت این باندها و شناسایی آنها گفت‌وگو کرده است. او می‌گوید که هزینه مواد‌مخدر معادل 11درصد تولید ناخالص ملی است و اثرات مخرب آن به‌مراتب بیشتر از ویروس کشنده کروناست. این در حالی است که هیچ اتحاد و اهتمامی در سطح بین‌المللی برای از بین‌بردن این مافیا وجود ندارد.

 آقای اصلانی درباره چگونگی شناسایی باندهای مواد‌مخدر و سیاست‌های مبارزه با آنها توضیح می‌دهید؟

2هدف تعریف شده است؛ پیشگیری و مقابله. نخستین اقدام در این زمینه، بسیج همه امکانات لجستیکی، تجهیزاتی و نیروی انسانی در شرق کشور بوده است. به جای اینکه اجازه دهیم مواد‌مخدر به استان‌های مرکزی و عمقی برسد، در نقاط صفر مرزی جلوی آن را می‌گیریم. بعد از نقاط صفر مرزی و در مرحله بعد، شرق کشور و استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی و هرمزگان محل مقابله با باندهای مواد‌مخدر است. اگر در این مرحله هم نشد یک قدم جلوتر یعنی حاشیه شرق در استان‌های یزد، کرمان و اصفهان جلوی حمل و توزیع مواد‌مخدر را می‌گیریم.

 تمرکز بر فعالیت‌های اطلاعاتی یکی از رویکردهای مهم ستاد مبارزه با مواد‌مخدر است که در اول سال98 ابلاغ شده و هم‌اکنون ادامه دارد. بهترین و اصولی‌ترین نوع مقابله، اشراف اطلاعاتی و عملیات اطلاعاتی است. 76درصد عملیاتی که در سال98 منجر به کشف 950تن مواد‌مخدر شد، از نوع اطلاعاتی و در نقاط صفر مرزی، شرق، استان‌های حاشیه شرق و استان‌های عمقی کشور بوده است. رویکرد بعدی پاکسازی نقاط آلوده است. حاشیه شهرها نقاط امنی برای فعالیت قاچاقچیان خرده‌فروش است که مواد‌مخدر را به‌دست معتادان می‌رسانند. در طول سال طرح‌های متعددی برای پاکسازی نقاط آلوده اجرا می‌شود.

 چه تعداد از باندهای مواد‌مخدر دستگیر و شناسایی شده‌اند؟

کشفیات مواد‌مخدر در سال1398 معادل 950تن بوده که رکورد کشفیات بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است. این میزان کشفیات نسبت به سال97 معادل 20درصد افزایش یافته است. 168باند تهیه و توزیع مواد‌مخدر در سال98 منهدم شد که نسبت به سال97 ، 5درصد افزایش یافته است. بیش از 73نفر عناصر اصلی و مسلح قاچاق مواد‌مخدر در درگیری‌ با نیروهای نظامی و انتظامی کشته شده‌اند. بیش از 18هزار خودروهای سبک  و سنگین از قاچاقچیان توقیف شد. 17درصد هم افزایش کشف سلاح‌های جنگی را داشته‌ایم. مجموعا در سال98 تعداد 452هزار نفر دستگیر شده‌اند که 239هزار نفر قاچاقچی عمده و توزیع‌کننده جزء بوده‌اند. 75درصد کشفیات در شرق کشور و 25درصد در استان‌های عمقی بوده است. در 3ماه اول امسال نیز بیش از 350تن کشفیات مواد‌مخدر داشته‌ایم؛ یعنی 38درصد افزایش کشفیات نسبت به 3‌ماه اول سال98.

 اقدامات اطلاعاتی در بحث مواد‌مخدر و مبارزه با باندهای قاچاق شامل چه فعالیت‌هایی می‌شود؟

اقدامات اطلاعاتی یعنی اشرافیت نیروهای نظامی و انتظامی و اطلاعاتی بر تحرکات عناصر اصلی قاچاقچیان و تحت نظر قرار دادن همه فعالیت‌های آنان و اجرای برنامه های عملیاتی و اطلاعاتی به منظور غافلگیری و ضربه زدن به آنها با کمترین خسارات مادی و معنوی به نیروهای خودی و ایجاد محیط ناامن برای آنان.  در سال 1398 با وجود 20درصد افزایش کشف و دستگیری عناصر اصلی قاچاق مواد مخدر و ضربه زدن به بنیان های مالی قاچاقچیان و افزایش 6 درصدی عملیات ها و درگیری ها شاهد کاهش 56 درصدی شهدا و سایر خسارت های معنوی و مادی در کشور بوده ایم.

قاچاقچیان برای دستیابی به اهداف پلید خود از همه امکانات و روش های پیچیده برای قاچاق مواد مخدر استفاده می کنند که تشکیل شبکه و باند، از اهداف اصلی آنهاست که به تناسب جغرافیا و زمان از این فعالیت سازمان یافته به منظور کسب درآمد نامشروع استفاده می کنند. در تعاریف، از 3 نفر به بالا یک باند را شکل می دهند و از چند باند، شبکه تشکیل می شود.

 در این اقدامات اطلاعاتی، اموال و درآمدهای قاچاقچیان نیز شناسایی می‌شود؟

ضربه‌زدن به بنیان‌های مالی قاچاقچیان مواد‌مخدر یکی دیگر از اهداف تعریف‌شده در مبارزه با مواد‌مخدر است. اگر می‌خواهیم قاچاقچی را از بین ببریم باید اموال او را شناسایی کنیم. در سال98 کمیته‌ای تشکیل شد با عنوان کمیته شناسایی اموال و مبارزه با بنیان‌های مالی قاچاقچیان که باعث شد سال گذشته در شناسایی اموال قاچاقچیان 138درصد افزایش داشته باشیم. در این‌باره بیش از 64درصد حکم صادر و اموال مصادره شده است. این اموال برابر با مقررات و روش‌های ابلاغی توسط کمیسیون فروش به‌صورت مزایده به فروش رسیده یا برای استفاده نیروهای مقابله‌ای به عنوان سازمان کاشف واگذار می‌شود. اموال قاچاقچیان منقول و غیرمنقول است. منقول بیشتر به شکل وسایل نقلیه، وجوه نقد، طلا، جواهرات و سهام نگهداری می‌شود. اموال غیرمنقول نیز شامل املاک و زمین‌های مسکونی، تجاری وکشاورزی می‌شود.

 چرخه پولشویی قاچاقچیان چگونه است؟

قاچاقچیان از ترفندهای مختلف برای سامان‌دهی درآمدهای نامشروع خود استفاده می‌کنند و به دو صورت انجام می پذیرد: در صورت توفیق در ترانزیت مواد مخدر و فروش آن وجوهات حاصله را به صورت ارزی و غیرقانونی با استفاده از حساب‌های بانکی افراد متخلف حواله می کنند. گاهی نیز این وجوه را به طلا و جواهرات تبدیل می‌کنند و در پوشش بارهای تجاری با استفاده از رانندگان اجیر شده با جاسازی های پیجیده وارد کشور می کنند. در داخل کشور وجوه حاصله از مواد مخدر (پولشویی) خرید را به ملک، وسایل نقلیه، طلا وجواهرات تبدیل می‌کند  و استفاده از حساب‌های بانکی افراد اجیر شده، سهام و اوراق بهادار به نام‌بستگان سببی ونسبی می‌خرند. آنها بیشتر از پوشش های نمایشگاه های خودرو و املاک بهره می گیرند.

 به‌عنوان مثال رد 2 شبکه مواد‌مخدر در استان هرمزگان زده شد که یکی را ناجا و یکی را وزارت اطلاعات شناسایی کرد. بیش از هزار میلیارد تومان اموال از هر یک از این شبکه‌ها توقیف شده است. بیش از 60کیلوگرم طلا از یکی از این شبکه‌ها کشف شد. آنها طلاها را زیر زمین مخفی می‌کنند یا اینکه در خانه‌های امن که در اختیار خودشان یا افراد مرتبط با آنهاست، نگهداری می‌کنند. هیچ وقت از صندوق امانات استفاده نمی‌کنند. طلاها پنهان می‌شوند و به مرور زمان به پول و ملک تبدیل می‌شوند. هیچ‌کدام از اموال و املاک نیز به نام خودشان نیست. آنها املاک را به نام خویشاوندان سببی و نسبی می‌کنند. البته در چند سال اخیر به این نتیجه رسیده‌اند که سند اموال را به نام اقوام درجه یک هم نزنند. این اموال را به نام افراد عادی و غریبه که اصلاً هیچ نسبتی با آنها ندارند، می‌زنند. افراد ضعیف و مستضعف را شناسایی می‌کنند، ماهانه به آنها پول می‌دهند و اموال خود را به نام آنها می‌کنندتا به اهداف شوم خود برسند. پولشویی اینگونه اتفاق می‌افتد. آنها از این طریق پول‌های کلانی به‌دست می‌آورند.

 تاکنون حمایت افراد صاحب منصب از باندهای مواد‌مخدر وجود داشته است؟

همه نهادها در حوزه‌های قضایی، انتظامی، اطلاعاتی و نیروهای صیانتی تلاش می‌کنند اگر افرادی ضعیف النفس در نیروهای مقابله‌ای و سایر دستگاه‌ها به موضوع قاچاق مواد‌مخدر آلوده شده باشند، با آنها برخورد کنند. در کشور ما پشت‌پرده و رانت درباره مواد‌مخدر وجود ندارد. هیچ‌یک از مسئولان و افراد صاحب منصب از مواد‌مخدر در ایران حمایت نمی‌کنند.

 گردش مالی مواد‌مخدر چقدر است؟

گردش مالی مواد‌مخدر در جهان 600میلیارد دلار است. اقتصاد مواد‌مخدر با صنایع خودروسازی و داروسازی برابری می‌کند. بعد از نفت و قاچاق سلاح و مهمات، مواد‌مخدر قرار دارد. در داخل نیز گردش مالی مواد‌مخدر برابر با 11درصد تولید ناخالص ملی است. این یک جنگ کاملا مشهود مانند هشت سال دفاع‌مقدس است. تهدیدات اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی این ماده باعث شده در چندین جبهه با مواد‌مخدر بجنگیم. گردش مالی مواد‌مخدر 167هزار میلیاردتومان است.

 قاچاقچیان از چه شیوه‌هایی برای توزیع مواد استفاده می‌کنند؟

قاچاقچی از همه شیوه‌ها استفاده می‌کند. برای حمل مواد از بچه‌های خردسال و زنان استفاده می‌کنند. برای توزیع از پیک‌های موتوری، محمولات پستی، جاسازی در خودروها و... بهره می‌برند. آدم‌هایی را اجیر می‌کنند که در مشاغل دیگری مثل اغذیه‌فروشی یا هر نوع شغل دیگری به‌عنوان پیک و... کار  و برای توزیع مواد از آنها استفاده می‌کنند. امکان دارد از خانواده استفاده کنند. مثلاً یک خانواده را به سیستان و بلوچستان می‌برند و یک دفعه 10کیلوگرم مواد‌مخدر را به واسطه زنان منتقل می‌کنند. امروز پیچیده‌ترین جاسازی‌های مواد‌مخدر در وسایل نقلیه انجام می‌شود. در این‌باره بسیار تحقیق و مطالعه می‌کنند تا نقطه‌ای از یک خودرو را بیابند که از دید مأموران مخفی باشد. شیوه‌های حمل و توزیع بسیار متنوع است.

 آمار همه مصرف‌کنندگان مواد‌مخدر در کشور چقدر است؟

در کشور بر اساس آخرین سرشماری2میلیون و 800هزار نفررسمی و یک میلیون و 600هزار نفر هم معتاد تفننی داریم. اعتیاد تفننی به این معناست که ممکن است فرد در‌ماه یک‌بار یا در سال یک‌بار مواد‌مخدر مصرف کند. معتاد رسمی به‌معنای فردی است که اگر یک روز مواد‌مخدر مصرف نکند، دچار مشکل می‌شود.

 درآمد روزانه تشکیلات مافیایی از معتادان چقدر است؟

سردار اصلانی: معتاد، غالبا درآمدی ندارد. در کمترین حالت15 تا 20هزار تومان هزینه مواد‌مخدر یک معتاد در یک روز می‌شود. معتادانی داریم که تا 50 یا 100هزار تومان و در موارد پرخطر مثل شیشه‌ و کوکائین بیشتر  نیز در روز هزینه مواد‌مخدر می‌کنند. بیشتر آنها سرقت  یا خانواده را تهدید می‌کنند و از آنها پول می‌گیرند. در فروردین 98قیمت هر کیلو تریاک معادل 3میلیون و 500هزار تومان بوده است. در فروردین99 این قیمت به 6میلیون تومان رسیده؛ یعنی 71درصد افزایش یافته است. افزایش قیمت مواد نیز دلایل و تحلیل‌هایی دارد. کنترل در شرق ، حاشیه شرق ، نقاط مرزی  و کنترل محورهای مواصلاتی و تمرکز در اقدامات اطلاعاتی بیشتر شده، شیوع ویروس کرونا و محدودیت‌های به‌وجودآمده  در حمل و نقل داخلی و خارجی موجب کاهش ورود شده است. طرح‌های عملیاتی پاکسازی نقاط آلوده و برخورد جدی با خرده فروشان و ایجاد محیط ناامن  برای توزیع کنندگان و معتادین موجب افزایش قیمت شده و دسترسی به مواد مخدر را سخت‌تر کرده است.در زمان‌هایی که مبارزه قاطعانه باشد و مقام قضایی برخورد شدید کند، مواد‌مخدر قیمتش بالا می‌رود. یا وقتی پاتوق معتادان متجاهر جمع می‌شود، دسترسی به مواد‌مخدر سخت‌تر می‌شود و هزینه بیشتری باید بپردازند. قاچاقچی می‌خواهد سود کند. حالا که مواد کمتری وارد کرده، پس آن را گران‌تر می‌فروشد تا به سود خود برسد. هروئین 50درصد، مورفین 35درصد و حشیش 150درصد افزایش قیمت داشته است.