ایست کرونا به اقتصاد
کرونا بد زمانی به اقتصاد سرایت کرده و این‌روزها نفس کسبوکارها را به شماره انداخته است.
به گزارش اقتصادآنلاین، مهفام سلیمان‌بیگی در شرق نوشت: روزهای پایانی سال و بازار شب عید قرار بود بهترین زمان برای رونق کسب‌وکارهایی باشد که 11 ماه را با رکود و زیان سر کرده‌اند، اما حالا همه فعالیت‌ها در کشور با این بیماری گره خورده و شبح کرونا به اشکال مختلف بر همه نقاط سایه افکنده است. بنابراین صاحبان کسب‌وکار در ماه‌های پیش رو نه تنها رونقی را تجربه نخواهند کرد، بلکه پیش‌بینی می‌شود دچار وقفه عظیم درآمدی هم خواهند شد. کارشناسان رقم کاهش عایدی را برای کسبوکارها در اسفندماه 80 تا صد هزارمیلیارد تومان برآورد می‌کنند. اگرچه بانک مرکزی برای حمایت از این افراد اقدام کرده و در حال بررسی نحوه مساعدت بانک‌ها در شورای پول و اعتبار است اما ظاهرا زیان‌ها به قدری است که به این‌راحتی حل نخواهد شد. وحید شقاقی‌شهری بر این باور است که برای گذر از بحران در اسفند و فروردین نیاز به کمک بانک مرکزی و سازمان مالیات است، در حالی که حسین راغفر کرونا را محدود به این دو ماه نمی‌داند و با محکوم‌کردن شیوه مدیریت این بحران پیشنهاد می‌دهد دولت در این فرصت یارانه را محدود کند و آن را به جای 70 میلیون نفر به نیازمندان حقیقی بپردازد تا با بقیه آن خسارات ناشی از کرونا پوشش داده شود. او تأکید می‌کند: نقش سران سه قوه فقط بالابردن قیمت بنزین نیست، بلکه باید در این شرایط به دنبال راهی برای برون‌رفت از این بحران باشند.
بحران بانک‌ها بیشتر از واحدهای اقتصادی است
بهاءالدین حسینی‌هاشمی، کارشناس امور بانکی، معتقد است بانک مرکزی با برخی دستورات و سیاست‌ها در حدی که مساعدت به مشتریان در توان بانک‌ها باشد، می‌تواند به کسبوکارها کمک کند. او می‌گوید: تعویق دوماهه اقساط تسهیلات بی‌تأثیر نیست. در شرایط بحرانی پیشین هم که داشتیم، قانون رفع موانع تولید که از سوی مجلس تصویب شد، توانست در شرایط غیرعادی کمک‌کننده باشد. این کارشناس به محدودیت بانک مرکزی در مساعدت‌هایش اشاره کرده و می‌افزاید: بانک مرکزی در بخش اعتبارات و خدمات بانکی می‌تواند کمک کند و ایفای تعهدات را به تأخیر بیندازد. اما از نظر سود بخش‌های مختلف اقتصادی نمی‌تواند بانک‌ها را مکلف کند که تخفیفی دهند یا از چیزی صرف نظر کنند چرا که موجب زیان بانک‌ها می‌شود. بانک‌های ما اکنون اصلا در شرایط خوبی نیستند. مهم‌ترین عامل موفقیت هر بانکی وصول مطالبات همراه با منفعتی است که بانک پیش‌بینی کرده است و اگر اینها به وصول منتهی نشوند برای بانک‌ها بحران می‌سازند. در حال حاضر شاید بحران بانک‌ها حتی بیشتر از واحدهای اقتصادی در شرایط فعلی باشد. بانک مرکزی فقط می‌تواند قدری دست بانک‌ها را باز بگذارد بی‌آنکه آسیبی ببینند؛ مثلا می‌تواند خطوط اعتباری به بانک‌ها بدهد و اجازه دهد حالا که تسهیلات بانک‌ها دیرتر قرار است وصول شود منابعی را جایگزین کنند. عملیات بازار باز اینجا می‌تواند اوراق قرضه، خزانه یا مشارکت بانک‌ها را بازخرید کند تا نقدینگی در اختیار بانک‌ها قرار بگیرد هرچند اینها سیاست انبساطی محسوب می‌شوند و می‌توانند تورم‌زا باشند اما به هرحال تا زمانی که بانک‌ها منابعی را در اختیار نداشته باشند قطعا کمکی هم نمی‌توانند بکنند. استمهال، وام مجدد، تأخیر در اقساط و بخشودگی جرایم از جمله مواردی است که بانک‌ها خودشان برای همراهی با مشتری انجام می‌دهند. بانک مرکزی نمی‌تواند سیاستی را بر بانک‌ها تحمیل کند که موجب زیان آنان شود مگر اینکه قانونی برای آن وضع شود. رفع موانع تولید هم با اینکه بانک‌ها را متضرر کرد اما چون قانون بود بانک‌ها به آن تمکین کردند.
کرونا بد زمانی به کشور وارد شد
«کرونا بد زمانی به کشور وارد شد». این اولین واکنش وحید شقاقی‌شهری، کارشناس اقتصاد کلان، در مواجهه با سؤالی مبنی بر آسیب‌‌دیدگی کسبوکارها بر اثر کروناست. آن‌طور که شقاقی‌شهری می‌گوید حدود 75 درصد تولید ناخالص داخلی ما به تقاضای مصرف در داخل کشور اختصاص داده می‌شود؛ یعنی در طول سال حدود 75 درصد تولید ایران مصرف داخلی است. از آنجا که تولید ما چیزی حدود دوهزار و 500 هزار میلیارد تومان است، 75 درصد آن می‌شود بیش از حدود هزار و 700 هزار میلیارد تومان (رقم تقاضای مصرفی جامعه در بخش خصوصی). اگر این هزار و 700 هزار میلیارد تومان را برای تمام سال در نظر بگیریم میانگین ماهانه آن چیزی دوروبر 120 تا 130 هزار میلیارد تومان است. او می‌گوید: توجه کنید که اسفندماه با سایر ماه‌ها فرق دارد آن‌قدری که می‌شود عدد تقاضای مصرفی را برای این ماه دو برابر یعنی حدود 250 هزار میلیارد تومان در نظر گرفت. مردم در این ماه دست به خرید میزنند، هتل رزرو می‌کنند و اقدامات لازم برای سفرهایشان را انجام می‌دهند و... به طور کلی عمده صنوف اسفندماه شلوغ‌تر از همیشه هستند. هر سال اسفند مردم کالای مختلف می‌خرند از ساده‌ترین کالاهای خانگی گرفته تا سایر. اما الان اگر از خانه بیرون بروید کمتر مردم را در حال خرید می‌بینید؛ رستوران‌ها خالی و مغازه‌ها برای خرید پوشاک تقریبا نیمه‌تعطیل هستند. مشکل این است که برخی مشاغل کالاهایشان را اسفندماه نمی‌خرند آنها خرید را از دی و بهمن شروع کرده و انبار کرده‌اند. فقط عرضه می‌ماند برای اسفندماه. عملا بحران زمانی گریبان‌گیر شده که خریدها انبار شده است.صنوف خرید انجام داده و انبار کردند و حالا کالا روی دستشان مانده و ضررشان هم زیاد است. اگر تقاضای مصرفی ما حدود 250 هزار تومان در اسفندماه در نظر گرفته شود، حدود 40 درصد آن درحال‌حاضر آسیب می‌بیند. طبق محاسبات این کارشناس در اسفندماه حدودا 80 تا 100 هزار میلیارد تومان کاهش تقاضای مصرفی در اقتصاد را خواهیم داشت.او می‌افزاید: این وضع در اسفندماه است و قطعا در فروردین‌ماه هم ادامه می‌یابد. دو ماه متوالی اقتصاد ما آسیب می‌بیند.
نیاز به کمک سازمان مالیات و بانک مرکزی
شقاقی‌شهری معتقد است برخی صنوف کالاهایی را ارائه می‌دهند که زمان خاصی دارد و از این زمان که بگذرد، دیگر به فروش نمی‌رسد و زیان آنها کلان خواهد بود، بنابراین در این شرایط دولت نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند و حتما باید حمایت کند تا بخشی از زیان این مشاغل را پوشش دهد. او برای این حمایت دو راه را پیشنهاد می‌کند؛ یکی به‌تعویق‌انداختن مالیات برای برخی از صنوف و دیگری تعویق اقساط تسهیلات بانکی به کمک بانک مرکزی.این کارشناس توضیح می‌دهد: باید مشخص شود که کدام صنوف بیشترین زیان را دیده و نیاز به حمایت بیشتری دارند. لازم است یک برآورد از زیان‌ها صورت بگیرد و بعد مشخص شود که اگر لازم است اقساط به تعویق بیفتند، به چه میزان باید به تعویق بیفتند. تقسیط مالیات می‌تواند کمک کند تا به اصناف فرصتی داده شود که بعد از گردش مالی اقساطشان را برای تسهیلات نظام بانکی یا مالیات بپردازند. او تأکید می‌کند: قرار نیست مالیات حذف شود، فقط در زمان‌بندی آن وقفه ایجاد می‌شود، پس زیانی برای دولت به دنبال نخواهد داشت.
نقش سران 3 قوه فقط بالابردن قیمت بنزین نیست
حسین راغفر، کارشناس اقتصادی، هم درباره مقدار تأثیرگذاری کرونا بر بازارها صراحتا می‌گوید: آسیب کرونا بر اقتصاد بستگی به شیوه حکمرانی و مدیریت کشور دارد. بر اساس آنچه تاکنون شاهد بودیم، به نظر نمی‌رسد موفقیتی حاصل شود. با این شیوه مدیریت، بیماری گسترش پیدا می‌کند و به اسفند و فروردین محدود نخواهد شد، بلکه به ماه‌های بعد از آن هم کشیده می‌شود. شیوه تولید ماسک یا کالاهای کشاورزی که اکنون برای مردم داروست، قیمت وحشتناکی پیدا کرده که تماما ثمره مدیریت فرومانده بخش اجرائی، سیاست‌گذاری و نظارتی سه قوه است. اگر به این شکل ادامه پیدا کند، وضع بسیار بدتر خواهد شد.این کارشناس ادامه می‌دهد: اسفند ماه حساسی برای فعالان اقتصادی است؛ فعالیت طیف گسترده‌ای از افراد و گروه‌ها را تشکیل می‌دهد؛ از کارخانه‌داران بزرگ گرفته تا کارگر روزمزدی که در میادین می‌نشیند تا کسی او را برای کار ببرد. عمده حمایت‌ها متوجه کسانی است که صدای بلندتری دارند و اقداماتی که انجام می‌شود متوجه آنهاست. کسی به فکر بی‌صداهایی که قدرت ندارند خواسته‌هایشان را به گوش سیاست‌مداران برسانند، نیست. این افراد روزمزد هستند و قدرت چانه‌زنی پایینی دارند. در کشور ما عرضه نیروی کار بی‌کار هم زیاد است و این موجب می‌شود دستمزدشان نازل باشد. کسی فکر نمی‌کند روزمزدها در این شرایط به کجا مراجعه و حداقل‌های زندگی‌شان را تأمین کنند. راغفر تأکید می‌کند: نقش سران سه قوه فقط بالابردن قیمت بنزین نیست، بلکه باید در این شرایط به دنبال راهی برای برون‌رفت از این بحران باشند. در کشور این پدیده‌ای نوظهور است و باید دولت با کمک از این فرصت به‌جای اینکه به 70 میلیون نفر یارانه بپردازد، بخش قابل‌توجهی را حذف کند و فقط به گروه‌های پایین درآمدی یارانه بدهد و مابقی را به صنوفی کمک کند که در این شرایط آسیب می‌بینند. اگر سرمایه اجتماعی بیشتر بود، می‌شد از مردمی هم که می‌توانند کمک بخواهد. یکی از کارهایی که دولت می‌تواند بکند، فراخوان سازمان‌های مردم‌نهاد در کنار نیروهای مسلح و بسیج است تا خدمات عمومی ارائه کنند.
