مظنه درآمد مهدکودک در ایران؟
اگرچه سپردن فرزندان به مهدکودک‌ها موضوع تازه‌ای نیست، اما از یک‌سو نیاز نوباوگان به آموختن پیش از دبستان و ازسوی دیگر شاغل بودن والدین، موضوع تاسیس مهدکودک را اگرنه با رنگ و لعاب اقتصادی صرف، اما مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری می‌توان فعالیت فرهنگی- اقتصادی به شمار آورد.
راز ماندگاری بعضی از مهدکودک‌ها و موفقیت‌شان در چیست و چرا بعضی از آنها نیامده تعطیل می‌شوند؟ اینکه چگونه می‌توان با وجود هزینه‌های اجاره یا خرید مکان، هزینه‌های جاری و آب و برق و… مهدکودکی تاسیس کنیم که هم به لحاظ فرهنگی مفید باشد و هم جوابگوی هزینه‌های اجاره و حقوق پرسنل، موضوعی است که باید بررسی کرد. این سوالی است که شاید این نوشتار پاسخ گوشه‌ای از آنها را بدهد. مراحل اخذ مجوز ابتدایی تا پروانه فعالیت دریک آنلاین، متولی امر مهدکودک‌ها سازمان بهزیستی است. علاقه‌مندان به راه‌اندازی این‌گونه مراکز با مراجعه به این سازمان تقاضا‌های‌شان را تسلیم می‌کنند و طبق ضوابط مندرج در جزوه مخصوص عمل خواهند کرد، اما پس از طی مراحل اولیه موافقت‌نامه‌ای که در دستورالعمل عمومی توسط کمیسیون ماده ۲۶ پیش‌بینی شده به مدت یک سال برای متقاضیان صادر می‌شود تا نسبت به آماده کردن ساختمان، تجهیز و تامین نیروی انسانی مورد نیاز و کسب تاییدیه‌های لازم اقدام کنند، این موافقت‌نامه با پیش‌بینی‌های انجام شده تنها یک بار به مدت شش ماه قابل تمدید است. با تهیه و تجهیز ساختمان مناسب و تامین نیروی انسانی پروانه فعالیت اصلی برای متقاضیان صادر خواهد شد. این پروانه که مجوز فعالیت رسمی مهدهاست، در پایان سه سال قابل تمدید خواهد بود. امکانات اولیه بدیهی‌ترین نیاز برای راه‌اندازی کوچک‌ترین مهدکودک، ابتدا حداقل سه اتاق ۱۲ متری به‌عنوان کلاس است و امکاناتی نظیر موکت، قفسه، صندلی‌های کوچک، صندلی بزرگ، میز کوچک، جاکفشی، چوب لباسی، وایت برد و… دیگر موضوع، حیاطی است برای بازی کودکان که باید متناسب با تعداد بچه‌ها باشد و از مقداری فوم، چرخ فلک، تاب، سطل زباله، کپسول آتش نشانی و…. برخوردار باشد. نیاز مهدها به سرویس بهداشتی شامل (توالت، روشویی، مایع بهداشتی، دستمال توالت و…) متناسب با تعداد بچه‌هاست. آبدارخانه‌ای با ملزومات کامل که بتواند جوابگوی پرسنل و کودکان حاضر باشد چهارمین نیاز است و در انتها اتاق مدیریت و ثبت‌نام شامل: میزهای اداری، صندلی برای مراجعان، فایل و نوشت‌افزار کافی از دیگر ملزوماتی است که هر کدام هزینه‌ها و برنامه‌ریزی خاص خود را می‌طلبد. نیروی انسانی براساس استانداردهای اعلام شده برای راه‌اندازی مهدکودک؛ غیر‌از مدیر مهدکودک، معاون مهد کودک با مدرک تحصیلی کارشناسی یا بالاتر برای مهدهای کودک با ظرفیت بیش از ۱۰۰نفر، مربی مهد کودک با مدرک تحصیلات حداقل دیپلم یا بالاتر (مطابق با بند ۶ ماده ۷) یک نفر به ازای هر ۱۰ کودک شیرخوار، ۱۵ کودک نوپا، یا ۱۵ کودک نوباوه، کمک مربی مهد کودک با تحصیلات کمتر از دیپلم، یک نفر به ازای هر ۱۰ کودک شیرخوار، ۱۵ کودک نوپا، ۱۵ کودک نوباوه، مراقب با تحصیلات پایان دوره راهنمایی یا بالاتر یک نفر به ازای هر ۱۰ کودک شیرخوار، خدمتگزار یک نفر به ازای هر ۵۰نفر، آشپز (یک نفر) برای مهدهای کودک تمام وقت، شبانه، شبانه‌روزی و… کمک آشپز (یک نفر) برای مهدهای کودک تمام وقت و شبانه‌روزی با ظرفیت بیش از ۱۰۰ کودک، پزشک به‌صورت پاره‌وقت یک بار در ماه، کارشناس بهداشت و تغذیه به‌صورت پاره‌وقت یک بار در هفته، روان‌شناس به‌صورت پاره‌وقت یک بار در هفته نیاز است. کلاس‌های فوق برنامه هرمهدکودک می‌تواند با به‌کارگیری مربیان دارای مهارت و کارت مربیگری، حداکثر پنج فعالیت فوق برنامه را در قالب یکی از فعالیت‌های ورزشی، هنری (نمایش خلاق، نقاشی و سفالگری)، فرهنگی (دینی و زبان خارجی) را در مهدکودک اجرا کند. مدیر یکی از مهدها می‌گوید: «در تابستان با برگزاری کلاس‌های ویژه تمام سنین، از تعداد مربیان کاسته خواهد شد. با شروع فصل گرما ثبت‌نام در کلاس‌های فوق برنامه افزوده شده که سودآوری خوبی برای مهدکودک خواهد داشت.» نرخ شهریه براساس آخرین دستورالعمل صادر شده در تهران شهریه‌ها در گروه‌های سنی مختلف و با رتبه‌بندی‌های گوناگون از ۳۸۶۰۰۰تومان تا ۱۱۶۰۰۰تومان در نوسان است و البته این در سه گروه سنی «شیر خوار» که تا دو سال را در برمی‌گیرد، «نوپا» دو تا سه سال و «نوباوه» ۳ تا شش سال تقسیم‌بندی شده‌اند. همین دستورالعمل حاکی است چنانچه والدین تمایل داشته باشند کودکان‌شان از ناهار استفاده کنند، مبلغ ۵۰۰۰۰ تومان نیز به مبالغ فوق افزوده خواهد شد؛ اما در سایر موارد نظیر استفاده از لوازم بهداشتی و نوشت‌افزار هزینه‌ها در شهریه در نظر گرفته شده است و البته فعالیت‌های فوق برنامه جزو این نرخ محسوب نمی‌شود. تجربه آینده در مهد کارشناسان معتقدند: «اسباب بازی و فعالیت‌های کودک نیز در ماهیت بازی و تبادل اجتماعی در میان کودکان تاثیر می‌گذارد. مکعب‌های چوبی باعث بروز پرخاشگری و در ضمن باعث افزایش بازی سازنده می‌شود. کارهای هنری و فعالیت‌های حرکتی ظریف تبادل اجتماعی را کاهش می‌دهد. کودکان معمولا به تنهایی سرگرم این‌گونه بازی‌ها می‌شوند و کمتر تمایل می‌یابند که با همسالان خود وارد بازی گروهی شوند. از طرف دیگرخانه‌داری و بازی‌های نمایشی همکاری بین کودکان را افزایش می‌دهد. از این رو همواره باید به‌جز منافع اقتصادی کار الزامات آموزشی را در نظر داشته باشید و سعی در استخدام مربیان کارکشته و با تجربه کنید. هرگز نباید در هزینه‌های این بخش صرفه‌جویی کنید. هزینه‌ها و درآمد هزینه‌ها اجاره ساختمان، برق، آب، گاز و تلفن، لوازم مصرفی و هزینه‌های متفرقه. حقوق دستمزد: مدیر، معاون، مربی دائم، کمک مربی دائم، مربی فوق برنامه و مستخدم درآمدها شهریه کلاس‌های ثابت و شهریه کلاس‌های فوق برنامه تنوع قیمت در مناطق گفتنی است هزینه‌هایی که ذکر شد در مناطق مختلف اختلاف فاحشی دارد. به‌عنوان مثال هزینه اجاره (یا خرید) مکانی مناسب جهت مهد در شمال شهر با جنوب تهران بسیار متفاوت است؛ اما به همین میزان نیز در درآمدها فاصله وجود دارد. مادر شاغلی در «مرکز تهران» با اشاره به اینکه ناچاراست بیرون از خانه کار کند درباره هزینه‌های مهد فرزندش می‌گوید: «۳۷۵هزار تومان برای نگهداری فرزندم ماهانه می‌پردازم، علاوه بر آن ماهانه بابت یکی از کلاس‌های آموزشی فرزندم که در همان مهدکودک برگزار می‌شود، به همراه پول کتاب‌ها تا حدود ۱۲۰ هزار تومان دیگر می‌پردازم. « مادر دیگری البته در شمال تهران می‌گوید: «ماهانه ۷۰۰ الی ۸۰۰ هزار تومان به مهدکودک می‌پردازم، این در حالی است که یکی از دوستانم تا سقف ۹۰۰ و گاهی بیشتر نیز در مهدکودک دیگری پرداخت می‌کند.» که البته این مبلغ شامل هزینه‌های فوق‌برنامه نیز می‌شود. اگرچه می‌گویند مربی‌ها در مهد کودک حقوق چندانی دریافت نمی‌کنند، اما این شامل همه مهدکودک‌ها نمی‌شود و هستند مهدهایی که مربیان کارآزموده را با مبالغ معین به استخدام درمی‌آورند. پیشنهاد کسب و کار تاسیس مهدکودکی پویا و از نظر اقتصادی سودده مانند هر سرمایه‌گذاری دیگری نیاز به خلاقیت، بهره‌وری از نیرو و امکانات و جذب جامعه هدف که اینجا کودکان هستند، دارد. اینکه فکر کنیم با راه‌اندازی مکانی با نام مهد کودک کار تمام شده است، سخت اشتباه کرده‌ایم. اغلب خانواده‌هایی که فرزندان‌شان را به مهد می‌سپارند به دلیل برخورداری از تحصیلات، روزانه بازخورد حضور فرزندان‌شان را بررسی کرده و براساس آن تصمیم به ادامه یا قطع حضور فرزندشان در یک مهد کودک می‌گیرند. مدیر و موسسی موفق خواهد شد که همه ابزار موفقیت را به کار گیرد و کیفیت کار آموزش را جدی بگیرد. استفاده از مربیان و کمک‌مربیان با دانش، ایجاد فضای شاد و دلخواه برای سنین مختلف و رابطه مناسب با والدین موجب افزایش اعتماد نزد خانواده‌ها خواهد شد و بسیار دیده شده اصلا نیاز به تبلیغات محیطی و گونه‌های دیگر تبلیغ نیست. آنچه از اعداد و ارقام در این گزارش آمده اغلب روال معمول دریافتی مهدهاست، برخی خبرها از دریافت شهریه‌های یک‌میلیون و ۲۰۰هزار تومانی در شمال شهر، ۷۰۰هزارتومانی در غرب تهران و ۴۰۰هزارتومانی در شرق تهران حکایت می‌کند. با این همه با مدیریت کارآمد -حتی با رعایت کلیه تعرفه ها- نیز می‌باید از تاسیس مهدکودک به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری مطمئن یاد کرد.
