کلکسیون نیم میلیاردی اسکناس در منوچهری

چرا در بازار منوچهری تهران ارزش یک واحد اسکناس با امضای مهدی سمیعی یا محمد یگانه با همان واحد اسکناس با امضای عبدالعلی جهانشاهی، حسنعلی مهران و یوسف خوش کیش تفاوت قیمت دارد؟ این پرسش را از معامله گران اسکناس در بازار منوچهری پرسید یم و به نتایج جالبی رس یدیم. سال ها پس از اشتباه شاه در تزریق درآمدهای نفتی به اقتصاد که باعث کاهش ارزش پول ملی وافزایش تورم شد، هنوز آثار آن در در بازار اسکناس خیابان منوچهری مشاهده می شود.معمولا اسکناس های چاپ شده پیش از سال های 52 و 53 ارزش بیشتری از اسکناس های پس از آن دوره دارند.چرا؟ معامله گران بازار منوچهری دلایل زیادی برمی شمرند اما در نهایت می توان این گونه عنوان کرد که این سیاست پولی حاکم بر دوره های مختلف است که امروز هم ارزش اسکناس های 40 سال قبل را تعیین می کند. بازار داغ اسکناس در خیابان منوچهری در کنار بازار ارز و سکه در خیابان منوچهری خرید و فروش اسکناس نیز برای خود بازار خاصی دست و پا کرده و هستند افرادی که برای به دست آوردن و حفظ اسکناس‌های سال‌های دور، اسکناس‌های امروزی را هزینه می‌کنند.

در این بازار، اسکناس هرچه نو و تمیزتر باشد باید پول بیشتری برای به دست آوردن آن هزینه کرد، در کنار این مؤلفه اصلی، مولفه‌های دیگری نیز تاثیرگذار است، از این مولفه‌ها می‌توان به قدمت و زمان چاپ اسکناس، شکل ظاهری، امضای رئیس کل بانک مرکزی و وزیر اقتصاد‌و‌دارائی، شماره سریال درج شده روی اسکناس و حجم اسکناس چاپ شده در دوران گذشته اشاره کرد. تمام این مولفه‌ها در تعیین قیمت اسکناس بسیار تاثیرگذار است اما معمولا اسکناس هایی که در دوره عقلانیت پولی حکومت پهلوی منتشر شده اند، از ارزش بیشتری برخوردارند. به گزارش اقتصاد نیوز، به این معنی که اسکناس های دوره پهلوی بسته به این که متعلق به کدام دوره و چه سیاست پولی هستند،ارزش گذاری می شوند. در بازار اسکناس‌های قدیمی قیمت هر اسکناس از 10 هزار تومان تا 45 میلیون تومان متغیر است. رقم 45 میلیون تومانی مختص اسکناس ناصری است، اسکناسی که در دوران ناصرالدین شاه قاجار به چاپ رسیده و تا به امروز صحیح و سالم مانده است. اسکناس های دوره رضا شاه نیز به دلیل قدمتی که دارند، با ارزش محسوب می شوند اما عجیب آن است که اسکناس های دوره محمدرضا پهلوی قیمت های متعددی دارد که احتمالا ناشی از سیاست گذاری پولی در دوران خاص است. مثلا اسکناس های دهه 40 به چند دلیل گران تر از اسکناس های دهه 50 است.صرف نظر از قدیمی تر بودن این اسکناس ها،به نظر می رسد این که در این دهه،سیاست های پولی معقول تر بوده و دولت ها برای تأمین منابع دست به انتشار اسکناس نزده اند،در قیمت فعلی این اسکناس ها اثر گذار بوده است.در مقابل،در دهه 50 که شاه درآمدهای نفتی را به شکل بی رویه به اقتصاد تزریق کرد،به نظر می رسد پول،ارزش خود را از دست داده و تا امروز این رویه حفظ شده است.

در بازار اسکناس های قدیمی خیابان منوچهری، میزان عرضه پول در دوره های خاص، حائز اهمیت است و به همین دلیل یکی از فعالان بازار اشاره می کند که یکی از موئلفه‌های تاثیرگذار در این بازار مقدار چاپ اسکناس در دوره های خاص است. به گفته او در تعیین قیمت،اسکناس هایی که در گذشته نیز به دلیل سیاست پولی خاص،عرضه بیشتری داشته اند،امروز هم در بازار با فراوانی مواجهند. به گفته او،فعالان خیابان منوچهری اگر چه سیاست پولی نمی دانند اما حداقل این را متوجه می شوند که کدام اسکناس کمیاب تر و کدام اسکناس فراوانی بیشتری دارد.در نتیجه قیمت ها بر اساس این فراوانی و کم یابی اسکناس ها تعیین می شود. برخی فعالان بازار اسکناس در بازار منوچهری تهران بر این عقیده هستند که مدل و سایز امضای رئیس کل بانک مرکزی نیز در تعیین قیمت اسکناس تاثیرگذار است، که در این رابطه یک فروشنده اسکناس در خیابان منوچهری گفت: در خرید و فروش‌های کلکسیونی، مدل و سایز امضای مقامات مهم است اما آنچنان تاثیرگذار نیست زیرا امضا یک فاکتور سلیقه‌ای از سوی خریدار به حساب می‌آید.یعنی ممکن است فردی به امضای حسنعلی مهران علاقه بیشتری نشان دهد تا به امضای محمد یگانه اما مهم ترین نکته این است که اسکناس دوره محمدیگانه کم یاب تر از اسکناس دوره حسنعلی مهران است در نتیجه قیمت آن هم بیشتر خواهد بود. او تاکید کرد: میزان چاپ اسکناس و سیاست توزیع آن در زمان انتشار، به مراتب تاثیرگذارتر از موارد دیگر است زیرا این موضوع عاملی می‌شود تاعرضه یک اسکناس خاص در بازار کم یا زیاد باشد. وی تصریح کرد: از این رو گفته می‌شود که امضا مهم است زیرا امضا نشان‌دهنده آن است که اسکناس در زمان چه فردی و با چه سیاست پولی چاپ و انتشار یافته است. هزارتومانی دلاری در جست‌و‌جو برای یافتن بیشترین ارزش قیمتی اسکناس در زمان پادشاهی پهلوی، یکی از فعالان بازار گفت: بیشترین ارزش قیمتی اسکناس 1000 تومانی برای اواخر دوران پادشاهی پهلوی پسر بوده که تعداد محدودی از آن به چاپ رسیده است.

او ادامه داد: تعداد محدودی از این اسکناس در بازار وجود دارد و توانسته قیمت قابل توجهی را از آن خود کند، تعداد کم این اسکناس به دلیل آن است که در اوخر دوران پهلوی سبک طراحی اسکناس 1000 تومانی تغییر کرد. وی گفت: در اواخر دوره پهلوی، بانک مرکزی طراحی 1000تومانی را به طراحی دلار بسیار نزدیک کرد و عکس شاه در مرکز اسکناس با رنگ زمینه سبز قرار گرفت. این فعال بازار ارز خاطرنشان کرد: این اسکناس در بازار به 1000 تومانی دلاری معروف شده است. او در پاسخ به این سوال که در زمان کدام رئیس کل بانک مرکزی این اسکناس به چاپ رسیده گفت: به دلیل آن که اسکناس 1000تومانی دلاری بسیار خاص است و تمام دلالان آن را با نام پسوند دلاری می‌شناسند، فردی آن چنان به دنبال نام و امضای رئیس کل بانک مرکزی وقت نیست. فعال دیگری در رابطه با قیمت اسکناس 1000 تومانی دلاری گفت: تک این اسکناس اگر بدون تا خوردگی و تمیز باشد از 4.5 میلیون تومان تا 5.5 میلیون تومان قیمت خواهد داشت. آلبوم های نیم میلیارد ی فروشندگان اسکناس در خیابان منوچهری، کلکسیون های با ارزشی از انواع اسکناس ها دارند که گاهی قیمت برخی از این کلکسیون ها تا 500 میلیون تومان نیز می رسد.یکی از کلکسیون داران این بازار گفت: آلبومی متشکل از 122 قطعه اسکناس در اختیار دارد که حاضر است آن را به قیمت 500 میلیون تومان بفروشد.

وی افزود: در این آلبوم بی نظیر،اسکناس ها کاملا سالمند و شماره سریال آنها نیز به شکل بی سابقه ای دارای نظم و ترتیب است. وی گفت: سال ها طول کشیده تا این مجموعه گردآوری شده اما آلبوم های دیگری نیز وجود دارد که ارزش پایین تری نسبت به این مجموعه دارند. با این حال یکی دیگر از فعالان بازار اسکناس در پاسخ به این سوال که آلبوم‌های به نمایش درآمده در بازار منوچهری و فردوسی به طور میانگین چقدر ارزش دارد، گفت: به طور میانگین آلبوم‌های به نمایش درآمده برای جلب مشتری در حدود 100 میلیون تومان ارزش دارد.البته او نیز تأکید کرد که برخی آلبوم ها به دلیل شرایط خاصی که دارند،تا نیم میلیارد تومان ارزش گذاری شده اند.