بازارها پس از توافق

نخستین واکنش‌ها، به افزایش شدید قیمت ارزهای خارجی و طلا انجامید. به‌طوری که قیمت ارز طی دو سال تقریبا 3برابر شد. قیمت طلا نیز تقریبا همین روند را طی کرد. مسکن با کمی تاخیر، واکنش نشان داد اما با رشد بالای 50درصد در دو سال متوالی در سال‌های 90 و 91، آثار تحریم‌ها در این بازار نیز پدیدار شد. پس از پیروزی حسن روحانی و تغییر فضای سیاسی و بین‌المللی، نخستین بازاری که واکنشی شدید به این اتفاق نشان داد بازار بورس بود که افزایشی هیجانی را تجربه کرد. بازار مسکن نیز خیلی زود به این انتخاب واکنش نشان داد. بنوعی انتخابات ریاست‌جمهوری، آبی بر آتش هیجانات در بازار مسکن بود. معاملات مسکن پس از پیروزی روحانی به کمتر از 20درصد قبل از آن رسید و قیمت‌ها روی شیب کاهشی قرار گرفتند. بازار ارز نیز به مرور خود را هماهنگ کرد و نرخ ارز از 3800 تومان در روندی نزولی در کانال 3300 ثابت شد. طلا نیز با کاهش روبه‌رو شد ولی مقاومت بیشتری نشان داد. پس از روحانی مذاکرات هسته‌یی با طرف‌های 1+5 بیش از پیش شدت گرفت و جدی شد. این مذاکرات در ابتدا جوی از خوش‌بینی ایجاد کرد و این سبب کاهش بیشتر نرخ ارز و طلا شد. اما با طولانی شدن مذاکرات و تمدید مداوم آنها، کم‌کم جو خوش‌بینی کمرنگ‌تر شد و به‌نوعی مردم و سرمایه‌گذاران هم مصرف خود را کنترل کردند و هم خرید در بازارهای سرمایه‌گذاری را متوقف کردند تا نشانه‌های قوی‌تری پیدا کنند. این سبب به ایجاد سندرم تعلیق سرمایه‌گذاری و تعلیق خرید در اقتصاد ایران شد. نتیجه آن هم مشخص بود، شوکی که از جانب عرضه به واسطه تحریم‌ها به اقتصاد ایران وارد شده بود، کم‌کم به شوک تقاضا هم تبدیل شد و تقاضا در اقتصاد ایران کاهش یافت. افزایش موجودی انبار، کاهش شدید معاملات مسکن، کاهش معاملات طلا و ارز و ورشکستگی بسیاری از طلافروشان همه و همه ناشی از این وضعیت تعلیق در اقتصاد ایران بود. اما بالاخره پس از سال‌ها ورق برگشت و توافق جامع حاصل شد. به نظر می‌رسد نخستین اثر این توافق بر نقدشونده‌ترین بازارهای اقتصاد کشور باشد. در نتیجه بازار بورس بیشترین رشد را خواهد داشت و پیش‌بینی می‌شود که بورس بتواند تا پایان هفته آینده به بالاتر از نیمه 70هزار واحد صعود کند، هرچند رسیدن بورس به 80هزار واحد بعید است اما غیرممکن نیست. در مورد بازار مسکن قبل از نوسان قیمتی، این میزان معاملات مسکن است که افزایش قابل ملاحظه‌یی را تجربه خواهد کرد. همانطور که پیش‌تر هم پیش‌بینی کرده بودم، معاملات مسکن در شهرهای بزرگ رکورد یک‌سال‌و‌نیم اخیر را خواهد شکست و به آمارهای سال91 باز خواهد گشت. مدل‌های اقتصادی نشان می‌دهند که با وضعیت جدید، با فرض ثبات شرایط، تا پایان سال94 مسکن بازدهی حدود 15درصدی را خواهد داشت. به نظر می‌رسد دلار برای مدت کوتاهی قیمت‌های زیر 2900 تومان را هم تجربه کند اما در عرض چند هفته دوباره به کانال 3100 تومانی باز خواهد گشت. وضعیت برای طلا چندان مطلوب نیست. علاوه بر کاهش شدید معاملات طلا، قیمت هر گرم طلا به نسبت کاهش نسبت ارز خود را تطبیق داده و کاهش خواهد یافت. به نظر می‌رسد هر گرم طلا در کانال 85 الی 87هزار تومان در کوتاه‌مدت تثبیت شود. در کل به نظر می‌رسد که اقتصاد ایران دوره جدیدی را شروع خواهد کرد که نخستین برنده این دوره، صنعت بانکداری کشور خواهد بود که در وضعیت بسیار ناگواری به‌سرمی‌برد. همچنین صنایع مرتبط با نفت و پتروشیمی بیشترین میزان سرمایه‌گذاری خارجی را جذب خواهند کرد. خودروسازها نیز روزهای بهتری خواهند داشت. صنایع مرتبط با حمل‌ونقل از کشتیرانی تا صنایع هوایی و جاده‌یی از دیگر صنایع پیشرو پس از توافق خواهند بود. صنایع معدنی، سیمانی‌ها، فولاد و فلزات اساسی که همگی شرایط بحرانی دارند نیز وضعیت جدیدی را تجربه خواهند کرد.