ایران و کشورهای عربی پس از رفع تحریم ها

به گزارش خبرگزاری فرانسه " جاسم سعدون" رییس مجمع مشاوران اقتصادی " الشعل" کویت درباره بازگشت دوباره ایران به بازار جهانی نفت پس از رفع احتمالی تحریم های این کشور می گوید:" پس از رفع تحریم ها همه تولیدات اضافی ایران راهی بازار خواهد شد اما این تولید مازاد، وضعیت بازار را تشدید نخواهد کرد چون به گمان ما ظرفیت اضافی ایران به طور تدریجی وارد بازار خواهد شد." این کارشناس اقتصادی کویتی می افزاید:" به نظر من سال ها طول خواهد کشید تا ایران به هدف افزایش 1 میلیون بشکه ای صادرات نفت خود و رساندن صادرات نفت خود به سطح قبل از تحریم باز گردد." این اظهارات در حالی است که مسئولان شرکت نفت ایران از جمله بیژن زنگنه وزیر نفت ایران تاکید کرده است پس از رفع تحریم ها ایران خواهد توانست ظرف مدت کوتاه چند ماهه سطح تولید خود را به سطح پیش از تحریم (بیش از4 میلیون بشکه در روز) برساند. ایران پس از تحریم های نفتی و بانکی آمریکا و اتحادیه اروپا 1 میلیون بشکه در صادرات نفت خود کاهش داشته است و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از جمله عربستان، کویت و امارات متحده عربی در 3 سال گذشته جای ایران را با افزایش تولید نفت در بازار گرفته اند. شرکت سرمایه گذاری "جودا" یکی از شرکت های بزرگ بورسی عربستان اخیرا در گزارشی پیش بینی کرده است ایران در صورت رفع تحریم ها احتمالا تنها قادر به افزایش 150 هزار بشکه ای صادرات نفت خود در سه ماهه چهارم سال جاری میلادی خواهد بود. این شرکت سعودی در گزارش خود تاکید کرده است:" ما فکر نمی کنیم رفع تحریم های ایران در آینده ای نزدیک منجر به سرازیر شدن سریع ظرفیت تولید نفت ایران به بازار شود." خبرگزاری فرانسه می نویسد از نظر غالب تحلیلگران بازار نفت افزایش ظرفیت تولید و صادارت نفت ایران به بازارهای جهانی به کاهش سطح تولید کشورهای عربی صادر کننده نفت نخواهد انجامید. این کشورها از جمله عربستان تلاش خواهند کرد سهمیه فعلی خود در اوپک را حفظ کنند و این مساله بالقوه می تواند داخل این کارتل بزرگ صادرات نفتی تنش ایجاد کند. کشورهای فقیرتر عضو اوپک هم اکنون نیز با کشورهایی چون عربستان و کویت و امارات بر سر سهمیه تنش دارند. کشورهای آنگولا، ونزوئلا، لیبی و الجزایر که سهمیه تولید ناچیزی دارند یا به دلیل تنش ها و جنگ های داخلی قادر به تولید و صادرات نفت زیاد نیستند و در عین حال نگران کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی هستند. این کشورها ظرفیت تولیدو صادرات ثابتی دارند و با کمترین نوسان در قیمت نفت آسیب پذیر تر از کشورهایی مثل عربستان هستند که 10 میلیون بشکه تولید نفت دارد و برای رقابت با نقت "شیل" آمریکا حاضر نشد حتی یک بشکه از نفت صادراتی خود بکاهد. جاسم سعدون در این باره می گوید:" مشکل اصلی در اوپک زمانی تشدید خواهد شد که کشورهای عضو بدون کاهش تولید و صادرات به جنگ بر سر سهمیه شان در بازار نفت با وجود روند نزولی قیمت نفت ادامه دهند. اگر کشورهایی چون ایران، ونزوئلا ، الجزایر و لیبی که اصرار به افزایش صادرات نفت دارند با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بر سر سهمیه وارد جدال شوند آن وقت ممکن است سازمان اوپک به پایان راه خود برسد." با وجود پیش بینی ها درباره جدال نفتی احتمالی ایران با کشورهای عربی نفت خیز پس از رفع تحریم ها، اما از جنبه روابط اقتصادی رفع تحریم ها می تواند باعث گسترش هر چه بیشتر روابط اقتصادی ایران در دیگر حوزه ها با برخی کشورهای عربی خلیج فارس شود. امارات عربی متحده مهم ترین شریک تجاری ایران در بین این کشورها است . وزیر اقتصاد امارات متحده عربی در ماه ژوئن اعلام کرد حجم روابط تجاری ایران و امارات در سال 2014 به بیش از 17 میلیارد دلار افزایش یافت. این در حالی است که حجم روابط تجاری دو کشور در سال 2011 و قبل از تحریم ها 23 میلیارد دلار بود. ایران چهارمین شریک تجاری امارات متحده عربی محسوب می شود. حسین حقیقی نایب رییس "شورای تجاری ایرانیان" در دوبی به خبرگزاری فرانسه می گوید در نخستین سال پس از رفع تحریم ها پیش بینی می شود شاهد افزایش بین 15 تا 20 درصدی حجم روابط تجاری ایران و امارات باشیم. پیش بینی می شود روابط تجاری و اقتصادی ایران و عمان نیز پس از رفع تحریم ها ارتقا یابد چون دو کشور هم اکنون نیز دارای روابط حسنه ای هستند. جاسم سعدون اما می گوید: به جز امارات پیش بینی نمی کنم روابط اقتصادی ایران و دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس تکانی بخورد. او می گوید:" روابط اقتصادی ایران با امارات بیشتر خواهد شد اما در مورد کشورهایی چون عربستان یا کویت پیش بینی نمی کنم بدون بهبود روابط سیاسی شاهد این تغییر باشیم.