ایران آنقدر ضعیف نیست که به زانو درآید

روزنامه نیویورک تایمز در اینترنت امروز در گزارشی به قلم راجر کوهن نوشت: این روزها جمهوریخواهان حتی با صدایی رساتر می گویند باید از توافق هسته ای با ایران صرف نظر کرد. البته همین گروه توافق موقت با ایران در نوامبر دو هزار و سیزده را نیز به سخره گرفتند. در آن زمان باب کورکر رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در انتقاد از آن توافق گفت که مستلزم «هیچ گذشتی از طرف آنها » نیست. اکنون کورکر جمهوری‌خواه ظاهرا معتقد است وجود این توافق بسیار خوب است و از انتقاد از آن خودداری می کند ضمن آنکه از اوباما می خواهد از «توافق بد» اجتناب ورزد چون به «آمریکا،‌ منطقه و جهان» لطمه خواهد زد. این تغییر لحن غیرمترقبه نیست. توافقنامه موقت که ایران به آن پایبند بوده است، به یک نقطه عطف تبدیل شده است. آن توافق برنامه هسته ای این کشور را به شکلی بی سابقه طی چند سال اخیر محدود کرده است. ایران بجای افزایش پیوسته تعداد سانتریفیوژهای خود، الگویی که قبل از دیپلماسی اوباما وجود داشت، نصب این دستگاهها را متوقف کرده است، اورانیوم با غنای بیست درصد خود را برچیده یا رقیق سازی کرده است و ازجمله دیگر اقدامات، اجازه بازرسی های شدید بین المللی را داده است. بدین ترتیب پیش بینی کورکر درباره «عدم لزوم گذشت» اشتباه از آب درآمد. این مسئله ای آموزنده است و گرچه به معنای قابل اعتماد بودن ایران نیست، حاکی از آن است که امکان توافقات سخت گیرانه با ایران وجود دارد و ابراز آمادگی تهران برای رسیدن به یک توافق منصفانه با آمریکا و شرکای آنرا باید جدی گرفت. بدین ترتیب این سخن مارکو روبیو نامزد جمهوریخواه ریاست جمهوری آمریکا مبنی بر اینکه مذاکرات وین یک «سیاه بازی دیپلماتیک‌‌» است ، بی معنی می شود. هر انتقادی از توافق نهایی آسان است چون توافق احتمالی بدون نقص نیست- دیپلماسی بدون نقص نیست- و جمهوری اسلامی یک قدرت متخاصم با سابقه فریبکاری است. این تلاش سخت اما ارزشمند مانع از تبدیل شدن ایران به یک قدرت مجهز به سلاح هسته ای می شود و این امر از طریق یک توافقنامه قوی، روشن و قابل اجرا میسر می گردد که همچنین یک ملت جوان، امیدوار و بسیار فرهیخته را به جهان نزدیکتر خواهد کرد. مسئله اصلی این است که هیچیک از منتقدان توافق ایران، از نخست وزیر اسرائیل تا همه نامزدهای جمهوریخواه ریاست جمهوری آمریکا، یک گزینه معتبر واحد ارائه نداده اند که حتی دستاوردهایی را که از سال دو هزار و سه حاصل شده است، ممکن سازد. بدون چنین توافقی، ایران آنچه را که بیست ماه قبل کنار گذاشت، به موقع از سر خواهد گرفت. آمریکا تحت ریاست جمهوری اوباما یا جانشین وی، قصد ندارد با ایران وارد جنگ شود، چنین چیزی را فراموش کن. یک استعاره بی معنی دیگر در این سخن نتانیاهو است که تهدید یک ایران هسته ای به « تئاتری در نزدیکی شما» می رسد. هدف از این لفاظی ها سرپوش گذاشتن بر تاسف شان درباره از دست رفتن فرصت برای محصور کردن یا محدود کردن برنامه هسته ای ایران تحت بازرسی های شدید است. یک فرصت تحول ساز وجود دارد که مدت زمان طولانی دوام نخواهد داشت. ایران آسیب پذیر است، به لحاظ اقتصادی تحت فشار است و تعادل غیرمعمول و ظریفی بین نیروهای تندرو و اصلاح طلب آن وجود دارد. ایران آنقدر ضعیف نیست و نخواهد بود که بتوان آنرا در مورد مسئله ای که به غرور و اعتبار ملی آن مربوط می شود، به زانو در آورد. برخورداری از تخصص هسته ای (که با بمباران قابل نابودی نیست) برای ایرانیان به اندازه مسئله مالکیت بر ذخایر نفت شان در اوایل دهه هزار و نهصد و پنجاه، قبل از کودتایی که با تحریک آمریکا صورت گرفت، اهمیت دارد. شایان ذکر است ژوئیه امسال بیست و هفتمین سالگرد ساقط شدن یک فروند هواپیمای غیرنظامی ایران با تقریبا سیصد سرنشین توسط یک فروند کشتی جنگی آمریکا است. اینکه هر توافقی شامل یک مانع روانشناختی بزرگ است، مختص آمریکایی ها نیست. باید به یک توافق خوب رسید. نباید فرصت را از دست داد. توافق هنوز بدست نیامده است اما قبلا از زمان شروع مذاکرات سری آمریکا و ایران بر موانع بیشماری غلبه شده و برای اولین بار از سال هزار و نهصد و هفتاد و نه رابطه ای سازنده بین واشنگتن و تهران ایجاد شده است. ازجمله مسائل معوقه عبارت است از،‌ دسترسی بی قید و بند بازرسان تسلیحاتی سازمان ملل به همه مراکز ایران شامل مراکز نظامی،‌ ترتیب لغو تحریم ها، دامنه مجاز تحقیقات هسته ای ایران و سرنوشت تحریم تسلیحاتی ایران. در این میان اولین مسئله دشوارتر از بقیه است. اوباما نمی تواند به کمتر از موافقت صریح ایرانیان با دسترسی کامل به مراکز آن راضی شود. در طرف ایرانی، فقط آیت الله علی خامنه ای رهبر معظم می تواند چنین مجوزی بدهد. او گفته است چنین اجازه ای نخواهد داد. مجددا او صحبتهای زیادی کرده و مذاکرات پیش رفته است. (آیت الله) خامنه ای می داند اکثریت وسیع ایرانیان تا چه حد خواهان چنین توافقی اند که درهای این کشور را خواهد گشود و این توافق چه اهمیتی برای یک اقتصاد نابسامان دارد. قدرت مطلق وی به او مصونیت سیاسی نمی بخشد. طرفین احتمالا چند هفته فرصت دارند. اما تصور پایدار ماندن یک توافق موقت بدون یک توافق نهایی تصوری ابلهانه است. ائتلاف آمریکا تضعیف خواهد شد، روسیه و چین شروع به سرزنش خواهند کرد، ایران بالاخره نصب سانتریفیوژهای جدید را از سر خواهد گرفت، عرصه سیاست در ایران و آمریکا تغییر خواهد کرد، اسرائیل مخاطره جویی اش را اندکی تشدید خواهد کرد، و وحشی های نقاب دار جلاد (گروه تکفیری صهیونیستی) دولت اسلامی - دشمنان ایران شیعه و آمریکا- پیشروی خواهند کرد و با نبود یک ائتلاف موثر در مقابله با آنها، به کشتار و غارت ادامه خواهند داد.