استاندارد در ایران 52 ساله شد

توافق 23 فوریه سال 1947 بین 25 کشور دنیا به تاسیس سازمان بین‌المللی استاندارد (ایزو) منجر شد و بعد از آن کشورهای جهان یکی پس از دیگری به عضویت این سازمان تاثیرگذار بین‌المللی درآمدند. 22 مهرماه مصادف با 14 اکتبر هر سال به نام روز جهانی استاندارد نام‌گذاری شده است. سازمان بین‌المللی استاندارد هم‌اکنون گونه‌های مختلفی از استانداردها را به جز استانداردهای مربوط به مهندسی الکترونیک و الکتریکال، استانداردهای تله کامینیوکیشن و تکنولوژی اطلاعات را پوشش می‌دهد که موارد یادشده به ترتیب برعهده کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیکال (IEC)، اتحادیه تلگراف بین‌المللی (ITU) و یک کمیته مشترک میان ایزو و IEC به نام (JTC 1)‌ است. این سازمان تاکنون بیش از 19 هزار استاندارد بین المللی را تدوین و منتشر کرده است. سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) که دبیرخانه مرکزی آن در ژنو سوییس قرار دارد، به صورت یک سازمان غیردولتی تعریف شده، اما توانایی آن به حدی رسیده که استانداردهای مختلفی که تدوین کرده به صورت قانون و لازم‌الاجرا نیز درآمده است. همچنین وجود استانداردهای ملی در هر کشوری باعث شده است که این سازمان از بسیاری از NGOهای دیگر قدرتمندتر عمل کند. هم‌اکنون بالغ بر 164 کشور جهان عضو سازمان بین‌المللی استاندارد (ایزو) هستند. همچنین کشورهای عضو ایزو در سه سطح عضویتی اصلی، مخبر و مشترک قرار دارند. دبیرخانه مرکزی ایزو وظیفه مدیریت سیستم استانداردسازی بین‌المللی، فراهم کردن، تولید و انتشار استانداردهای بین‌المللی و اسناد و مدارک مربوط به استانداردها را برعهده دارد. پیام امسال روز جهانی استاندارد "ضایعات کمتر ، نتایج بهتر - افزایش کارآیی با استانداردها" اعلام شده است. سابقه 52 ساله ایران در ایزو سازمان ملی استاندارد ایران تنها سازمانی در ایران است که طبق قانون می‏‌تواند استاندارد رسمی فرآورده‏‌ها را تعیین و تدوین و اجرای آن‌ها را با کسب موافقت شورای عالی استاندارد اجباری اعلام کند. اولین تشکیلات این سازمان با تصویب قانون اوزان و مقیاس‌ها در سال 1304 شمسی مطرح شد. بعدها و در سال 1332 به واسطه ضرورت تعیین ویژگی‌ها و نظارت بر کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی، ایجاد یک تشکیلات رسمی مورد توجه قرار گرفت و هسته اولیه تشکیلات این سازمان در اداره کل تجارت وقت شکل گرفت. در سال 1339 با تصویب قانون تاسیس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی، موسسه کار خود را در چارچوب اهداف و مسوولیت‌های تعیین ‌شده آغاز کرد. موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران در سال 1960 به عضویت سازمان بین‌المللی استاندارد (ایزو) درآمد. علامت استاندارد ایران واحدهای دارای پروانه کاربرد علامت استاندارد ایران مجاز خواهند بود از علامت استاندارد ایران برای معرفی محصولات خود استفاده کنند. رعایت نکردن ویژگی‌های استانداردهای اجباری موجب پیگرد قانونی و ابطال پروانه کاربرد علامت استاندارد خواهد شد. کاربرد علامت استاندارد ایران نشانگر تعهد تولیدکننده یا عرضه‌کننده محصول به رعایت ضوابط و موازین و استمرار انطباق مشخصات کالا با استانداردهای ملی است. تولید، توزیع و فروش کالاهای مشمول اجرای اجباری استاندارد با کیفیت پایین‌تر از استاندارد یا بدون علامت استاندارد ممنوع است. برحسب تعریف، دو نوع استاندارد اجباری و تشویقی برای کالاها تعریف شده است. گستاخی خودروسازان در مقابل استاندارد! اما سازمان ملی استاندارد این روزها در حالی به واسطه اجرای قانون ارتقای کیفیت خودرو و سایر تولیدات صنعتی به طور قابل ملاحظه ای بر حجم فعالیتهایش افزوده شده که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و مردم این سازمان نتوانسته در برخی حوزه ها چندان قاطعانه با متخلفان برخورد کند. به عنوان مثال طبق اظهارات مطرح شده از سوی رئیس سازمان استاندارد قرار بود تا مهر ماه امسال کلیه خودروهای تولید داخل به کیسه ایمنی هوا مجهز شوند که این اتفاق تاکنون نیفتاده است و به نظر می رسد همچون گذشته به خودروسازان مهلت داده شده است. عملکرد سازمان استاندارد به ویژه در برابر تخلفات خودروسازان همواره مورد انتقاد قرار گرفته است. اگرچه چند سال پیش در مورد کیفیت برنجهای وارداتی نیز حرف و حدیثهای زیادی به وجود آمد. جالب اینجاست که گستاخی برخی خودروسازان در مقابل سازمان استاندارد به حدی رسیده که آنها به هر بهانه ای از بازرسی کارشناسان سازمان استاندارد از خطوط تولیدشان جلوگیری می کنند. رئیس سازمان استاندارد به تازگی در نشست خبری خود به شرکت سایپا اخطار داد که مانع از انجام بازرسیهای کارشناسان این سازمان طبق روال گذشته نشوند. وی همچنین اعلام کرد که سایپا نمی‌تواند جلوی بازرسیهای سازمان استاندارد را بگیرد.