شکست تاریخی حزب محافظه‌کار/ آینده روابط تهران- لندن به کدام سو خواهد رفت؟

اقتصاد آنلاین - محمد بیات؛ پس از پیروزی محدود احزاب راست رادیکال در جریان انتخابات پارلمانی اتحادیه اروپا، حال باد به پرچم چپ‌ها می‌وزد. در کمتر از چهار روز حزب کارگر در انگلیس و ائتلاف چپ‌ها موسوم به «جبهه مردمی جدید» در فرانسه موفق شدند تا رقبای خود را شکست داده و بر مسند قدرت قرار بگیرند. در وست مینیستر حزب کارگر توانست در انتخاباتی عجیب ۴۱۲ کرسی پارلمان را در اختیار گرفته و با اختلاف قدرت را به دست بگیرد. در سوی مقابل اما محافظه‌کارها با از دست دادن بیش از ۲۵۰ کرسی و تنها کسب مجدد ۱۲۱ کرسی قافیه را به چپ‌ها واگذار کردند. دامنه این شکست به قدری گسترده بود که حتی نمایندگان برجسته این حزب همچون لیز تراس، جیکوب ریس ماگ و پنی موردانت موفق نشدند تا مجددا به پارلمان راه یابند. همین موضوع سبب شد تا سوناک در برابر دوربین‌ها حاضر شده و ضمن عذرخواهی از هم حزبی‌های خود از واگذاری جایگاه رهبری حزب در آینده نزدیک خبر دهد. فارغ از نتیجه نهایی انتخابات پارلمانی در انگلیس نوع مسئولیت پذیری رهبران و اعضای حزب شکست خورده می‌تواند الگوی مناسبی برای سایر کشورهای دارای نظام پارلمانی باشد. در ادامه این یادداشت به بررسی دلایل پیروزی حزب کارگر و در عین فرصت‌ها- تهدیدات پیش‌رو ایران خواهیم پرداخت.

پیروزی حزب کارگر و نخست وزیر کی‌یر استارمر

مهم‌ترین وعده استارمر نخست وزیر جدید انگلیس افزایش سهم دولت در بخش خدمان دولتی است. وی با اشاره به مشکلات نظام بهداشت و درمان انگلیس در دوران همه گیری کرونا وعده داده است که این وضعیت به نفع مردم تغییر خواهد کرد. اقتصاددانان معتقدند رهبر حزب کارگر برای تحقق این وعده چاره‌ای جز افزایش مالیات‌های مستقیم- غیرمسنقیم در سراسر خاک پادشاهی انگلیس ندارد. به عبارت دیگر دولت‌های نئوکینزی یا سوسیالیستی افزایش خدمات عمومی را به قیمت اخذ مالیات بیشتر از طبقه بالا- متوسط جامعه وارد فاز اجرایی می‌کنند. مستاجر جدید خانه شماره ۱۰ خیابان داونینگ پس از تشریح برنامه‌های خود اعلام کرد که مردم این کشور اعتماد خود را به سیاست مداران از دست داده و تنها سلسله اقدامات اصلاحی دولت است که می‌تواند این وضعیت را بهبود ببخشد. حال باید منتظر ماند و دید که آیا استارمر می‌تواند نظام خدمات عمومی در انگلستان را احیای کند یا خیر؟

ریشی سوناک و حزب محافظه‌کار، بازنده بزرگ انتخابات جولای

دومین عامل پیروزی چپ‌ها، انباشت نارضایتی‌های سیاسی و بی‌اعتمادی مردم به رهبران حزب محافظه کار بود. تصویب بودجه جنجالی سال ۲۰۲۲ که موجب ایجاد شوک در بازارهای مالی شد، رسوایی «پارتی گیت» و مهمانی بوریس جانسون در دوران قرنطینه پاندمی کرونا و در نهایت نتایج فاجعه بار «برگزیت» و تاثیر منفی آن بر بازار مسکن سبب شد تا شهروندانی انگلیسی با صدای بلند خواستار تغییر جهت سیاست‌های لندن به سمت برنامه‌های «رفاهی» شوند. دیگر احزاب موفق در انتخابات جولای حزب لیبرال دموکرات و سبزها بودند که توانستند تعداد کرسی‌ها خود را افزایش دهند. با وجود شکست حزب ملی اسکاتلند و کاهش تعداد کرسی‌های آن از ۳۸ به ۹ اما حزب ملی گرای «شین فین» موفق شد تا به عنوان بزرگ‌ترین حزب استقلال منطقه‌ای راهی پارلمان انگلیس شود. به نظر می‌رسد جنگ غزه و تاثیر آن بر روی پایگاه رای عمومی مردم تاثیر جدی در نتیجه نهایی انتخابات داشته باشد.

درج نام سپاه پاسداران در لیست سیاه، تهدیدی برای آینده روابط تهران- لندن

فارغ از نتیجه نهایی انتخابات در انگلیس به نظر می‌رسد پیروزی چپ‌ها در لندن لزوما در جهت منافع تهران نباشد. در دوران رهبری جرمی کوربین در حزب کارگر، این قدرت اروپایی بیشترین قرابت و همراهی را با سیاست‌های تهران داشت اما امروز شرایط فرق می‌کند. در جریان رقابت‌های انتخاباتی دیوید لمی و ایوت کوپر نامزدهای اصلی پست وزارت خارجه و کشور حزب کارگر وعده دادند نام سپاه پاسداران را در لیست گروه‌های تروریستی قرار داده و کار «ناتمام» را تمام خواهند کرد. طی سه سال اخیر اپوزیسیون خارج نشین با لابی در میان اعضای ارشد دو حزب کارگر و محافظه کار به دنبال قرار دادن نام سپاه در لیست سیاه انگلیس بودند، اما دولت انگلیس به دلیل ملاحظات سیاسی در برابر اجرای این طرح مقاومت کرد. حال پس از اقدام غیرمنتظره کانادا در درج نام سپاه پاسداران در لیست سیاه این کشور، برخی تحلیلگران معتقدند که انگلیس می‌‎تواند پس از آمریکا و کانادا سومین کشور غربی باشد که قدم در مسیر تشدید تنش با تهران می‌گذارد. پیروزی مسعود پزشکیان در انتخابات پانزدهم تیر و میل فزاینده تیم سیاست خارجی وی برای برقراری ارتباط با لندن، بروکسل و واشنگتن می‌تواند پنجره جدیدی برای بهبود روابط ایران و انگلیس باز کند. بر کسی پوشیده نیست که قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در لیست سیاه انگلیس از سوی تهران پاسخ داده خواهد شد و حتی می‌تواند منجر به بسته شدن سفارتخانه- کنسولگری این کشور اروپایی در تهران و قطع روابط دیپلماتیک شود. گذر زمان مشخص خواهد کرد تهران- لندن با توجه به شرایط حساس بر روابط بین‌الملل و نظم امنیتی خاورمیانه گزینه تشدید تنش را انتخاب خواهند کرد یا آنکه به سمت تعامل و همکاری دوجانبه حرکت خواهند نمود.