اولویت های وزیر نیرو در دولت چهاردهم/ تمامی ذی نفعان را در سیاستگذاری ها لحاظ کنید
دبیر اندیشکده تدبیر آب با تاکید بر اینکه باید به مقوله آب مستقل از بخش کشاورزی توجه شود، بر لزوم توجه به تمام ذینفعان در برنامه‌ریزی‌های وزیر بعدی نیرو تاکید کرد.
انوش اسفندیاری، دبیر اندیشکده تدبیر آب در گفتگو با خبرنگار اقتصاد آنلاین درباره محورهایی مورد توجه در انتخاب وزیر نیروی دولت چهاردهم گفت: به نظر من مهمترین موضوع این است که به مسئله آب مستقل از بخش‌های اقتصادی توجه شود.
وی افزود: ما همیشه شاهد این بودیم که آب ذیل بخش کشاورزی مورد توجه و برنامه‌ریزی قرار می‌گیرد. این مسئله خیلی از واقعیت‌ها را مخدوش می‌کند و کماکان آب تحت سیطره برنامه بخش کشاورزی باقی خواهد ماند.
اسفندیاری گفت: به‌ویژه با توجه به جهت‌گیری‌هایی که به سمت خودکفایی برخی محصولات می‌رفت، بی‌توجهی نسبت به برداشت‌های بی‌رویه و استفاده ازذخایر ثابت آب زیرزمینی را شاهد بودیم. حتی در جهت‌گیری‌ها هم ما نتوانستیم جهت‌گیری مستقلی در بخش آب ببینیم.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه آب یک موضوع فرابخشی است، باید با توجه به آینده و نظر تمام ذینفعان برای آن برنامه‌ریزی شود. این احساس هیچ موقع در میان برنامه‌ریزان به وجود نیامد.
دبیر اندیشکده تدبیر آب افزود: به‌ویژه که در ساختارهای برنامه‌ریزی و سیاستگزاری کشور همیشه آب ذیل بخش کشاورزی سازماندهی شده و می‌شود. حتی در بخش خصوصی هم این مسئله را می‌بینید. بنابراین مهمترین قضیه مستقل نگاه کردن به موضوع فرابخشی آب است.
وی ادامه داد: مسئله دیگر توجه به شکاف بین ذینفعان و بهره‌برداران آب به‌ویژه در بخش کشاورزی و تشکیلات وزارت نیرو است. با توجه به فرصت‌هایی که پیش آمده و حرکت‌های خودجوش برای مشارکت در زمینه مدیریت محلی آب، در برخی مناطق ایجاد شده است؛ باید این موضوعات جدی گرفته شود و امکان رشد این ظرفیت‌ها بیش از پیش فراهم شود.
اسفندیاری اضافه کرد: این تحول شاید مبارک باشد و این شیوه مدیریت بعدا از بخش آب به سایر بخش‌ها سرایت کند. در حال حاضر در میدان و عرصه حکمرانی محلی، این ظرفیت‌ها ایجاد شده است. به‌عنوان مثال در ورزنه اصفهان، دشت نیشابور، آبادان و رفسنجان این مدیریت محلی را شاهد هستیم که باید از این ظرفیت استفاده شود.
قیمت‌گذاری آب اصلاح شود
دبیر اندیشکده تدبیر آب گفت: مسئله قیمت‌گذاری و نرخ‌گذاری آب به آن شدتی که در بودجه امسال مورد توجه قرار گرفته است، جای نگرانی دارد. به این لحاظ که این افزایش قیمت‌ها ممکن است فقط اثرات مالی داشته باشد و اثرات اقتصادی آن که کنترل مصرف و کاهش مصرف باشد، در ادامه محقق نشود. به دلیل اینکه ما کنترل حجمی‌مان خیلی ضعیف است و نرخ‌گذاری آب با مسئله تصمیم‌گیری‌های مصرف کننده نهایی، تطبیق خوبی ندارد.
وی افزود: به عبارت دیگر به دلیل مشکلاتی که در کنتورگذاری و اندازه‌گیری آب داریم، نمی‌توانیم رابطه یک به یک با مصرف‌کنندگان آب داشته باشیم و این افزایش نرخ‌ها عمدتا به صورت جمعی صورت می‌گیرد و تاثیراتش روی کاهش مصرف خیلی کم است و بیشتر به افزایش درآمد شرکت‌های کارگزار منجر می‌شود.
اسفندیاری گفت: در هیچ یک از دولت‌ها به مقوله آب به این شکل توجهی نشده است. ما به نقطه‌ای رسیده‌ایم که نمی‌توانیم رویه قبلی را ادامه دهیم. این مسئله واضح است که ما یکی از بحران‌های عمده‌مان در بخش اقتصادی اجتماعی مسئله آب است.
وی درباره وجود تعارض بین تولید برق و مصرف آب در بخش کشاورزی بیان کرد: در مورد رابطه آب و برق دو رابطه مستقل نقش آب در تولید برق و نقش برق در برداشت آب مطرح است. در حوزه نقش آب در تولید برق، به لحاظ کمی تاثیر آب زیاد نیست اما به لحاظ کیفی در ساعت پیک مصرف برق، این پتانسیل می‌تواند نقش مهمی داشته باشد.
دبیر اندیشکده تدبیر آب ادامه داد: تا به حال این تعارض عمدتا در خوزستان مشاهده شده است. باید دید عوامل و موانعی که در موازنه آبی خوزستان وجود دارد، از چه جنسی است. برآوردم این است که نیشکر سهم بیشتری از موضوع تعارض مصرف آب و تولید برق دارد.
وی افزود: در زمینه نقش برق در برداشت آب می‌توان به چاه‌های کشاورزی اشاره کرد. در مواردی که محصول روی زمین است، اگر برق چاه‌های کشاورزی قطع شود، محصول آسیب زیادی می‌خورد.
اسفندیاری توضیح داد: این یک مسئله‌ای است که باید با همکاری‌های محلی خیلی با دقت حل و فصل شود. ساعت خاموشی که در تابستان به این چاه‌ها داه می‌شود، باید به نحوی باشد که باعث کمترین خسارت به محصولاتی بشود که روی زمین وجود دارد.
وی اضافه کرد: این موضوع در بعضی از موارد چون همکاری محلی خوب بوده است، خوب انجام شده است ولی در اکثر موارد بدون توجه به تقاضا و انتظاری که کشاورز دارد، این خاموشی‌ها داده می‌شود.
بخش کشاورزی معتقد است زمان رهاسازی آب برای تولید برق با زمان مصرف آب برای بخش کشاورزی همخوانی ندارد و این مسئله باعث بروز مشکل در این بخش شده است، دبیر اندیشکده تدبیر آب در این رابطه بیان کرد: عمدتا این مشکل در خوزستان است و ما در خوزستان مشکلات عمده‌تری داریم. مهمترین عامل این تفکر مزارع نیشکر است که به لحاظ کمی و کیفی آسیب زیادی به بقیه کشاورزی استان می‌زند. اگر مزارع نیشکر جمع‌آوری شود، برای بقیه کشت‌های استان شرایط مناسب‌تری ایجاد خواهد شد.