رشد پدیده ملوانان رهاشده در بنادر

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از یورونیوز، عبدالناصر صالح می‌گوید که در طول تقریباً یک دهه‌ای که بدون دستمزد بر کشتی باری بین بنادر دریای سرخ کار می‌کرد، به ندرت راحت خوابیده است. او در آن مدت شب‌ها به دستمزدهای پرداخت‌نشده‌ خود فکر می کرد که می‌ترسید در صورت ترک کشتی هرگز نگیرد. این در حالی است که او در دو سال گذشته در بندر جده گرفتار شده بود و به دلیل قوانین سختگیرانه مهاجرتی عربستان سعودی اجازه پیاده‌شدن از کشتی را نداشت.

وضعیت اسف‌بار صالح در عدم دریافت دستمزد نمونه‌ای از ده‌ها هزار مورد مشابه است که مشکلی جهانی و رو به افزایش را نشان می‌دهد. سازمان ملل تعداد فزاینده‌ای از موارد خدمه‌ای را که توسط مالکان کشتی رها شده‌اند به ثبت رسانده است. برخی مالکان کشتی دریانوردان را ماه‌ها و گاهی سال‌ها بدون دستمزد رها می‌کنند. تنها در سال گذشته بیش از دو هزار ملوان که در حدود ۱۵۰ کشتی در حال کار بوده‌اند به حال خود رها شدند.

تعداد موارد تخطی کارفرمایان سال گذشته از زمان برقراری ردیابی توسط سازمان‌های بین‌المللی کار و دریانوردی این موارد از حدود بیست سال پیش تا کنونی رکورد شکست.

این رقم در طول همه‌گیری کووید ۱۹ افزایش ناگهانی پیدا کرد و با گسترش تورم و تنگناهای لجستیکی هزینه‌ها برای مالکان کشتی همچنان به روند صعودی خود ادامه داد. چنین مواردی در سراسر جهان مشاهده می‌شود؛ از ملوانان رهاشده در کشتی ماهیگیری در آنگولا تا ملوانان کشتی‌ یخ‌شکن در هلند و یا ملوانان رهاشده بدون غذا و سوخت در استانبول. بسیاری از این ملوانان نان‌آور خانوارهای خود هستند و در صورت پیاده‌شدن از کشتی‌ها ممکن است همه چیز را از دست بدهند.

این در حالی است که کشورهایی که این کشتی‌ها را ثبت می‌کنند بر طبق معاهده‌های جهانی ملزم به کمک به ملوانان رهاشده هستند. اما آنها گاهی اوقات به هیچ وجه در این موارد دخالت نمی‌کنند. محمد آراچدی، عضو اتحادیه‌ای که پرونده صالح را پیگیری می‌کند، می‌گوید کشتی‌ای که صالح بر ‌ان رها شده در تانزانیا به ثبت رسیده است، اما آن کشور هرگز به این پرونده توجهی نکرده است و حتی به مکاتبات اتحادیه‌های ملوانی نیز پاسخ نمی‌دهد.

مالکان کشتی اغلب خدمه خود را هنگام مواجهه با افزایش هزینه سوخت، بدهی یا تعمیرات غیرمنتظره، رها می کنند. برخی از مالکان متعهد می شوند که وقتی وضعیت مالی آنها بهبود یافت، دستمزدهای عقب‌افتاده را پرداخت کنند. اما این وعده‌ها برای مردانی که در کشتی کار می‌کنند و اغلب به کمک‌های غذایی و لوازم اولیه نیاز دارند، اهمیت چندانی ندارد. بسیاری از آنها به عنوان نان‌آور خانوارهای خود به ناچار مقروض می شوند.

کشورهایی که کشتی ها در آنها ثبت شده یا در آن پهلو گرفته‌اند یا خود خدمه می توانند از مالکان کشتی شکایت به دادگاه ببرند. اما بازیابی دستمزدها نبردی چندساله است که خیلی وقت‌ها نتیجه‌ای هم ندارد. صالح که ۶۲ سال دارد از بازگشت به مصر خوشحال است اما می‌گوید همسر و پسرش به مراقبت‌های پزشکی نیاز دارند که وی قدرت تامین آنها را ندارد. او و خانواده‌اش یک دهه بدون دستمزد زندگی کرده‌اند.

صالح اصالتاً اهل سوریه است و می‌گوید روزی به کار خود بر کشتی «المها»‌ که به حمل و نقل دام بین بنادر سودان و عربستان سعودی می‌پرداخته است، افتخار می‌کرد. اما در دو سال اخیر تنها دلگرمی او و دیگر خدمه گیرافتاده در بندر جده گربه ولگردی به نامر «زردآلو» بود که تصمیم گرفت در کنار آنها روی کشتی زندگی کند.

بر اساس کنوانسیون کار دریایی که به عنوان توافقنامه بین‌المللی به طور گسترده به تصویب رسیده است و به عنوان یک منشور حقوقی برای دریانوردان در نظر گرفته می‌شود، هنگامی که مالکان کشتی دو ماه دستمزد ملوان را نپردازند یا مواد غذایی کافی و یا هزینه مرخصی‌ها را تامین نکنند، ملوان رهاشده تلقی می‌شود.

این کنوانسیون از کشورهای دارای پرچم می‌خواهد که در صورتی که مالکان کشتی خدمه خود را رها کنند، وارد عمل شوند. آنها مسئول اطمینان‌یافتن از رفاه دریانوردان و توانایی بازگشت آنها به کشور هستند.

آنها همچنین باید از اینکه مالکان کشتی دارای بیمه‌ای که حداکثر ۴ ماه دستمزد را پوشش می‌دهد اطمینان خاطر حاصل کنند. هدف از این مقررات تشویق کشورها به بررسی کامل وضعیت مالکان کشتی و شناسایی خطرات مالی و غیره قبل از ثبت کشتی‌هاست.

اما قوانین همه جا به طور یکسان رعایت و لزوما اجرا نمی‌شوند. بنادری که از اجرای قوانین سر باز می‌زنند طبیعتا برای مالکانی که می‌خواهند خدمه کشتی خود را رها کنند، ایده‌آل‌ترند.

بیش از یک چهارم موارد اخیر در عربستان سعودی، ایران و امارات عربی متحده اتفاق افتاده است که کنوانسیون کار دریایی را امضا نکرده‌اند. چنین کشورهایی پناهگاهی امن برای مالکانی هستند که می خواهند از مسئولیت خود شانه خالی کنند.