سد قیزقلعه‌سی به زودی افتتاح می‌شود
سخنگوی صنعت آب از افتتاح قریب الوقوع سد قیزقلعه‌سی بر روی رودخانه ارس با حضور مسئولان دو کشور ایران و آذربایجان خبر داد.
به گزارش خبرنگار اقتصاد آنلاین، عیسی بزرگ زاده سخنگوی صنعت آب در نشستی خبری که امروز در شرکت مدیریت منابع آب ایران برگزار شد، اجرای پروژه قیزقلعه‌سی را اقدامی در راستای دیپلماسی دوستی آب معرفی کرد.
وی افزود: این پروژه، دوستی بین دو کشور ایران و آذربایجان را تقویت می‌کند. رودخانه ارس در طول تاریخ منشا دوستی بوده و مثل رگی است که بافت‌های دوستی را در دو سوی رودخانه تغذیه کرده است. در طول تاریخ این‌گونه بوده و همین‌طور باقی خواهد ماند.
پروژه مشاور ارس، هنوز مصوب نشده است
بزرگ زاده در پاسخ به سئوال اقتصاد آنلاین درباره نگرانی از سدسازی در سرشاخه‌های ارس توسط کشور همسایه و انتشار نتایج مطالعات در این رابطه گفت: ما کمیته‌های مداومی برای بررسی کار داریم. موظف به پایش همه شرایط کمی، کیفی و توسعه‌ای در رودخانه‌های مرزی هستیم.
وی ادامه داد: ما مدام شرایط رودخانه‌های مرزی را پایش می‌کنیم. البته هنوز پروژه‌های مشاور رودخانه ارس مصوب نشده است. اما اطلاعات به دست آمده توسط شرکت مشاور، در اختیار نهادهای مسئول است و مورد بحث و بررسی هم قرار می‌گیرد.
بزرگ زاده گفت: اطلاعات این شرکت با اتکا به داده‌های میدانی، ماهواره‌ای و گزارش‌های رسمی کشورهای مختلف، بررسی مقالات مختلف علمی منتشر شده در جاهای متفاوت تهیه شده است. وزارت نیرو برای هر رودخانه مرزی شرکت کارفرمایی فعال و مشاور فعال دارد.
وی اضافه کرد: در واقع یک عده، کارشان این است که بررسی‌های لازم را انجام دهند تا اگر تذکری لازم است؛ این تذکرات داده شود.
سخنگوی صنعت آب تاکید کرد: در مورد پروژه‌ها و رودخانه‌های مرزی قانون همه چیز را روشن کرده است و وظایف مشخص است. وظایفی روی دوش وزارت نیرو، وزارت امور خارجه و نهادهای مسئول دیگر قرار دارد. مسایل گاهی با راهبری وزارت خارجه و گاهی هم در بخش فنی با راهبری وزارت نیرو، بررسی می‌شود.
وی اضافه کرد: در ابتدا در فضایی پر از دوستی و اگر لازم باشد در فضای دیپلماتیک سعی می‌کنیم مسایلمان را با کشورها مطرح و به بهترین سبک، حل کنیم.
بزرگ زاده با اشاره به نشست‌های فنی فراوان با کشورهای همسایه بر سر مسئله رودخانه‌های مرزی توضیح داد: آخرین سفر معاون آب و آبفا به بغداد را همین چند وقت قبل داشتیم. در مورد ترکیه نیز همین‌طور است. نشست‌هایی با ارمنستان، آذربایجان، ترکمنستان، افغانستان و کشورهایی که با آنها کار می‌کنیم، داشته‌ایم و این جلسات تداوم دارد.
اجرای پروژه برای ایجاد رفاه
سخنگوی صنعت آب با اشاره به توانمندی‌های ایران در حوزه سدسازی گفت: طراحی سد قیزقلعه‌سی توسط مهندسان ایرانی انجام شده و مشاور و پیمانکار سد هم ایرانی بوده است. این پروژه به دلیل ضرورت ایجاد رفاه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی اجرایی شد.
وی اضافه کرد: ما در منطقه مشکل فقر مردم را داشتیم. دولت موظف بود این پروژه‌ها را با هدف رفع فقر ایجاد کند. بهره‌برداری از رودخانه ارس از بالادست تا پایین دست باید به گونه‌ای باشد که رفاه مردم پایین دست، تحت تعرض قرار نگیرد.
بزرگ زاده یادآور شد: دو کشور ایران و آذربایجان توافق کرده‌اند تامین نیازهای زیست محیطی رودخانه و زیست‌مندان آن را به‌طور جد مورد توجه قرار دهند. سالانه حداقل یک بار و در صورت نیاز بیشتر، کارشناسان دو کشور در محل پروژه نشست خواهند داشت و سناریوی بهره‌برداری از سد به تفکیک اینکه در هر ماه چگونه باشد را مشخص می‌کنند. اول از همه سهم محیط زیست را در نظر می‌گیرند.
وی تاکید کرد: این پروژه پاسخی برای رفع عدم برخورداری مردم منطقه است و باید به رفع فقر در پایین دست سد توجه می‌کردیم. این پروژه یک گام مهم در توسعه پایدار منطقه به شمار می‌رود.
سخنگوی صنعت آب درباره دلایل طولانی شدن اجرای سد قیزقلعه بیان کرد: بحث‌های اولیه درباره ساخت سد در زمان شوروی سابق بوده است. بعد از فروپاشی مناقشه‌ای ایجاد شد و در نهایت تصمیم گرفته شد که کل کار احداث این سد به وزارت نیرو و شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی سپرده شود. طرح از طرف کشور همسایه کاملا مورد قبول قرار گرفته است، زیرا ناظران این کشور در همه مراحل حضور داشته و در کیفیت کار صحه‌گذاری کردند.
بهره‌برداری مشترک از آب و انرژی ارس
یوسف غفارزاده مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی نیز در این نشست خبری با اشاره به حضور مقامات دو کشور در افتتاح سد قیزقلعه‌سی بیان کرد: این سد بر روی رودخانه ارس که رودخانه مرزی بین ایران، ارمنستان و آذربایجان است و در طول حدود ۵۰۰ کیلومتر در منطقه مرزی واقع شده، ساخته می‌شود.
وی افزود: طبق پروتکل‌هایی که بین کشورها ایجاد شده است از آب و انرژی ارس باید به‌صورت مشترک بهره‌برداری کنیم. اولین تجربه موفق ایران در زمینه پروژه‌های مشترک، سد ارس است که ۵۳ قبل با کشور آذربایجان مشترکا به بهره‌برداری رسید و از آب و انرژی آن استفاده می‌شود. تا امروز موفق‌ترین برداشت از منابع موجود در رودخانه مرزی بوده است.
غفارزاده بیان کرد: بعد از ۵۳ سال ۲۰۰ کیلومتر پایین تر از این سد، سد خداآفرین ایجاد شد و ۱۲ کیلومتر پایین‌تر از خداآفرین، سد قیزقلعه‌سی را ساختیم.
وی هدف از ساخت سد قیزقلعه سی را استفاده از حقابه ایران از رودخانه مرزی ارس و استفاده بهینه از آب و انرژی ارس اعلام کرد و افزود: سد قیز قلعه سی موجب رشد و شکوفایی اقتصاد شمال‌غرب خواهد شد. این سد با تنظیم سالانه دو میلیارد مترمکعب آب، بزرگترین و مهمترین پروژه آبی در مرز شمال‌غرب کشور است و باعث رونق اقتصادی و کشاورزی در منطقه خواهد شد.
آبرسانی به حدود ۹۰ هزار هکتار از اراضی کشاورزی
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی گفت: با اجرای این سد حدود ۷۴ هزار هکتار اراضی دیم ما تحت پوشش آبیاری قرار خواهد گرفت و ۱۵ هزار هکتار از اراضی کشاورزی شاهد بهبود شرایط آبیاری خواهند بود. اشتغال‌زایی این طرح در این مرحله حدود ۴۰ هزار نفر بوده و ۳۰ هزار نفر در مرحله بعدی اشتغال ایجاد خواهد کرد.
وی احداث سد قیزقلعه‌سی را عامل رونق گردشگری در منطقه و تثبیت حقابه و حقوق آبی ایران از منابع مرزی دانست و گفت: تامین آب شرب شهرها و روستاها از این منبع انجام می‌شود. از این بابت سد موجب برکات بزرگی برای منطقه خواهد بود.
به گفته غفارزاده قیزقلعه‌سی سدی خاکی با هسته رسی است که ۳۷ متر ارتفاع دارد. طول تاج آن ۸۳۴ متر است. حجم خاکریزی دو میلیون و ۱۰۰ هزار متر مکعب است و حجم خاکبرداری برای اجرای این سد ۶ میلیون و ۱۰۰ هزار متر مکعب است.
وی به وجود دو نیروگاه ۴۰ مگاواتی در بدنه سد اشاره کرد و ادامه داد: دو کشور به صورت مساوی از منابع آب و انرژی سد بهره خواهند برد.
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی اضافه کرد: این سد با تکنولوژی جدید ساخته شده و بدون تونل و با انحراف چند مرحله‌ای آب اجرا شده است. سدهای معدوی به این شیوه ساخته می‌شوند و کشور ما جزء اولین‌ها در این حوزه است.
وی یادآور شد: قسمتی از سد در منطقه قره باغ و مورد مناقشه بود. مهندسان ایرانی تلاش زیادی انجام دادند و در یک منطقه مورد مناقشه، این سد را به نتیجه رساندیم. این سازه امروز آماده بهره‌برداری و استفاده است.
افزایش رفاه مردم منطقه با ساخت سد
غفارزاده ساخت سد را در راستای پروتکل‌های ارس اعلام کرد و گفت: ساخت این سازه نمونه بارز دیپلماسی آب است. امیدواریم سد خداآفرین و قیزقلعه سی که به ارس اضافه شده است، رفاه مردم منطقه، امنیت و آسایش مرزنشینان را افزایش دهند و موجب آبادانی منطقه شوند.
وی ادامه داد: اجرای این سد در سال ۱۳۸۵ آغاز شده است. طراحی اولیه توسط کشور آذربایجان انجام شد اما بازنگری و اصلاح طراحی و اجرای صفر تا ۱۰۰ سد، توسط مهندسان توانمند ایرانی انجام شده است.
غفارزاده میزان سرمایه‌گذاری انجام شده برای ساخت این سد را پنج هزار میلیارد تومان به قیمت امروز اعلام کرد و از توافق برای بحث‌های مالی سد بین دو کشور خبر داد.
وی افزود: سهم ۵۰ درصدی طرف مقابل در ارتباط با هزینه‌های انجام شده به زودی نهایی و اخذ خواهد شد.
