حل 6 مسئله درباره شرکت‌های دولتی ضروری است/افت سرمایه‌گذاری به دلیل محدود کردن منابع مالی شرکت‌های دولتی

به گزارش خبرنگار اقتصاد آنلاین، محمد جواد شریف زاده معاون امور بانکی، بیمه و شرکت‌های دولتی وزارت اقتصاد در پیش رویداد ارزیابی بهره‌وری شرکت‌های دولتی که امروز در سازمان امور مالیاتی برگزار شد، بیان کرد: برای بهبود شرایط بهره‌وری در شرکت‌های دولتی باید به 6 مسئله جواب بدهیم. مسئله اول ماهیت این شرکت‌ها است.

وی افزود: باید دید شرکت دولتی چه پدیده‌ای است. در نظام مدیریتی کشور در بسیاری از موارد تفکیک بین سازمان، وزارتخانه و شرکت دولتی وجود ندارد. تفاوت شرکت دولتی با سازمان دولتی این بوده است که شرکت دولتی صرفا صورت مالی دارند و مجمع برای آن برگزار می‌شده است.

معاون امور بانکی، بیمه و شرکت‌های دولتی وزارت اقتصاد گفت: برخی، شرکت‌های دولتی را به چشم اداره کل فلان معاونت دیده‌اند در حالی که شرکت دولتی ماهیت تجاری دارد.

وی معتقد است: برخی شرکت‌های دولتی نباید شرکت باشند و ماهیتا شرکت نیستند. بنابراین نباید با قوانین تجارت اداره شوند. سازمان صدا و سیما در این گروه قرار می‌گیرد و این سازمان را نباید شرکت تلقی کرد. نام سازمان حسابرسی جزء شرکت‌های ما نیامده است، در حالی که یک شرکت است.

لزوم بازنگری در رابطه مالی با دولت

شریف زاده توضیح داد: مسئله دومی که در رابطه با شرکت‌های دولتی داریم، مسئله رابطه مالی با دولت است. یکی از چالش‌های شرکت‌های دولتی رابطه مالی‌شان با دولت است. اگر شرکت هستند با مفهوم شرکت باید اداره شوند. دولت در مجمع سودش را بگیرد و مالیات دریافت کند. چرا در طول سال به عناوین مختلف از این شرکت‌ها پول می‌گیریم.

وی افزود: این اقدام سبب شده است که دخل و خرج روزمره شرکت‌های دولتی مختل شود و گاهی باید از سازمان برنامه پول بگیرند. باید ضابطه مالی دولت و شرکت‌های دولتی را مشخص کنیم و یکبار دیگر این ضوابط را بازنگری کنیم

معاون امور بانکی، بیمه و شرکت‌های دولتی وزارت اقتصاد تاکید کرد: مسئله تقسیم سود مهم است. شرکت دولتی اگر سود کند، 25 درصد از این سود را مالیات می‌گیریم. 50 درصد سود هم باید به خزانه دولت برود. بنابراین چیزی برای شرکت باقی نمی‌ماند.

وی اضافه کرد: شرکت دولتی باید منابع مالی داشته باشد تا بتواند سرمایه‌گذاری کند. دولت هم منابع جدید بابت افزایش سرمایه نمی‌تواند به این شرکت‌ها تزریق کند. شرکت دولتی اگر منابع نداشته باشد، نمی‌تواند رشد کند. شرکت به لحاظ منابع مالی نباید خالی شود.

شریف زاده گفت: ما در وزارت اقتصاد و معاونتی که هستیم، هم عضو مجمع همه شرکت‌های دولتی هستیم و هم رئیس مجمع هستیم.

اهمیت شفافیت صورت‌های مالی

معاون امور بانکی، بیمه و شرکت‌های دولتی وزارت اقتصاد مسئله مهم بعدی در رابطه با شرکت‌های دولتی را مسئله شفافیت اعلام کرد.

وی افزود: بخشی از عدم بهره‌وری و ناکارآمدی به خاطر نبود شفافیت است. در این دولت شفافیت خیلی بیشتر شده است. صورت مالی همه شرکت‌های دولتی منتشر شده است. فقط چند شرکت به لحاظ مسایل امنیتی اطلاعاتشان منتشر نمی‌شود.

شریف زاده ادامه داد: امسال تصویب شد صورتجلسات مجمع شرکت‌های دولتی هم افشا شود. مصوبات مجامع محرمانه نیست و منتشر می‌شود. از سازمان حسابرسی هم که شان بازرسی قانونی و حسابرسی شرکت‌های دولتی را دارد، خواهش کردیم که خیلی جدی در این مسئله با شرکت‌های دولتی تعامل داشته باشند و صورت‌های مالی را به صورت شفاف ارائه بدهند.

عقب ماندن از سیاست‌های حکمرانی شرکت‌های دولتی

معاون امور بانکی، بیمه و شرکت‌های دولتی وزارت اقتصاد مسئله حکمرانی در حوزه حاکمیت شرکت‌های دولتی را مهم توصیف کرد و افزود: در این حوزه خیلی عقب هستیم. باید تلاش بیشتری کنیم. در شرکت‌های بورسی به دلیل الزاماتی که سازمان بورس گذاشته است، پیشرفت‌هایی در حوزه حکمرانی حاصل شده است.

وی افزود: در بانک‌ها با توجه به قوانین بانک مرکزی کمی جلو رفتیم. در عمده شرکت‌های دولتی کنترل حسابرسی و غیره نداریم. این شرکت‌ها خیلی از کمیته‌های تخصصی را ندارند و تفکیک هیات مدیره و مدیر عامل و نقش نظارتی هیات مدیره مشخص نیست. باید حکمرانی شرکت‌های دولتی ارتقاء یابد.

شریف زاده یادآور شد: البته اقداماتی در این رابطه شروع شده است و گام به گام با شرکت‌ها جلو می‌رویم. همه باید در این رابطه همراهی کنند که به نفع کل کشور است

فرار نیرو به دلیل کاهش انگیزه

معاون امور بانکی، بیمه و شرکت‌های دولتی وزارت اقتصاد مسئله انگیزش برای نیروهای شرکت‌های دولتی را خیلی مهم دانست و افزود: یکی از مشکلات جدی در شرکت‌های دولتی نبود نظام انگیزشی است. انگیزه برای کارکنان و مدیران این شرکت‌ها مهم است. در سال‌های اخیر از این جهت شرکت‌های دولتی آسیب دیده‌اند. متاسفانه نظام دو گانه خدمات، مبتنی بر بهره‌وری نیست.

وی اضافه کرد: پرداخت حقوق در شرکت‌های ضعیف و قوی یکسان است. در حالی که باید یک تفاوتی بین شرکت‌ها باشد. اگر نظام پرداخت حقوق یکسان باشد، انگیزه‌ای ایجاد نمی‌شود.

شریف زاده با اشاره به اینکه در ایران برخی شرکت‌های دولتی متناظر بخش خصوصی دارند، یادآور شد: در حوزه بانکی میزان دریافتی بانک‌های دولتی و خصوصی یکسان نیست و تفاوت فاحش در حقوق و دستمزد وجود دارد.

وی ادامه داد: در زمان توزیع سود هم در دولت زمان برگزاری مجمع، حداکثر یک ماه پاداش می‎دهیم اما بانک خصوصی معادل چهار تا پنج ماه حقوق را پاداش می‌دهد. ضمن اینکه حقوق بخش دولتی پایین‌تر از بخش خصوصی است. این مسئله بازدهی شرکت را مخدوش می‌کند و خروج نیرو ایجاد می‌کند. در صنعت بیمه، بانک و حسابرسی این مسئله را داریم.

معاون امور بانکی، بیمه و شرکت‌های دولتی وزارت اقتصاد اضافه کرد: شرکت‌هایی را داریم که با خارج رقابت می‌کنند. کسی که در پارس جنوبی به سختی کار می‌کند و ریالی حقوق می‌گیرد، اگر به کشور دیگری برود که مالک نفت مشترک است، حدود پنج تا 10 برابر حقوق دلاری دریافت خواهد کرد. برای مسئله انگیزش باید فکر شود.

وی در انتها تاکید کرد: مسئله آخر که باید توجه کنیم، مسئله سرمایه‌گذاری است. شرکت نیازمند سرمایه‌گذاری است. شرکت‌هایی مثل شرکت ملی نفت، شرکت ملی گاز، شرکت پتروشیمی، زیرساخت و ... شرکت‌های مادر کشور هستند. بانک‌ها و بیمه‌ها معظم‌ترین شرکت‌های کشور هستند و اگر سرمایه‌گذاری نکنند، کشور رشد نمی‌کند.

شریف زاده گفت: در نفت و گاز باید سالانه حداقل 100 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری داشته باشیم. در همه حوزه‌ها متناسب با شرایط، نیاز به سرمایه‌گذاری داریم.

وی تاکید کرد: در مورد تامین مالی شرکت‌های دولتی باید تدبیر جدی اندیشده شود. اما بالعکس به دلیل محدودیت در بودجه، منابع شرکت‌های دولتی را محدود کردیم. سودی برای این شرکت‌ها شناسایی می‌شود که 50 درصدش متعلق به خزانه است. بیشتر این سود صرف مالیات و احکامی که در بودجه داریم، می‌شود. برخی شرکت‌ها که منابع و ثروت‌های عظیمی دارند، منابعشان را بابت تبصره 14 سابق و هشت جدید در بودجه عمومی آورده‌ایم.

شریف زاده افزود: این روند، سرمایه‌گذاری را مختل می‌کند زیرا منابع جدید تزریق نمی‌کنیم. اگر سرمایه‌گذاری انجام نشود، شرکت از درون خالی می‌شود که در بسیاری از شرکت‌های دولتی شاهد این روند هستیم.

وی بیان کرد: اگر این مسایل را حل نکنیم، مسئله بهره‌وری شرکت‌های دولتی حل نخواهد شد. اگر مسئله شرکت‌های دولتی حل نشود، سال به سال دچار افت می‌شویم.