خارج از منطقه امن؛ آیا دوران جنگ سایه به پایان رسیده است؟
پینگ پنگ تنش میان ایران و اسرائیل وارد مرحله جدیدی شده است. پاسخ مشروع ایران به حمله تروریستی دمشق سبب شده است تا اعضای کابینه جنگ اسرائیل تهران را تهدید به پاسخ مستقیم کرده و در همکاری نزدیک با دولت‌های غربی بر روی بسته تحریمی جدید علیه برنامه موشکی- پهپادی ایران تمرکز کنند. برخی کارشناسان معتقدند پس از عملیات وعده صادق «جنگ سایه» میان تهران- تل‌آویو به آخر خط رسیده و از این پس باید آماده تشدید تنش‌ها در خاورمیانه عربی باشیم.
اقتصاد آنلاین، محمد بیات؛ پیش از حمله اسرائیل علیه کنسولگری ایران در دمشق، از کارزار نظامی- امنیتی میان تهران- تل‌آویو به عنوان «جنگ سایه» یاد می‌شد. در این نبرد ایران و اسرائیل در داخل منطقه «امن» یا همان «خاکستری» در قالب درگیری نیابتی، جاسوسی، خرابکاری یا ترور به منافع یکدیگر در سراسر جهان ضربه وارد می‌کردند. به عنوان مثال در یک دهه اخیر یکی از مأموریت‌های موساد ترور و حذف چهره‌های کلیدی صنعت هسته‌ای بوده است. در سوی مقابل گروه‌های مقاومت مانند جنبش حماس یا حزب الله از طریق درگیر شدن با ارتش اسرائیل، هزینه‌های نظامی، اقتصادی و تبلیغاتی سنگینی به تل‌آویو وارد می‌نمایند. پس از عملیات طوفان الاقصی و تغییر موازنه قدرت به نفع ایران، صهیونیست‌ها تصمیم گرفتند تا با قرار گرفتن در موضع تهاجمی اقداماتی سلبی علیه نیروهای مقاومت را به دایره مستشاران ایرانی گسترش داده و به نوعی درگیری مستقیم با تهران را انتخاب کنند. ترور محمد رضا زاهدی و همراهان ایشان در یکم آوریل ۲۰۲۴ را می‌توان نقطه اوج این سیاست جدید دانست.
حمله بی‌سابقه موشکی- پهپادی ایران به فلسطین اشغالی
پس از حمله مستقیم و غیرقانونی اسرائیل، مقامات تصمیم‌گیر در تهران با یک سوال پیچیده و چالشی مواجه بودند. سوال کلیدی درباره وضعیت جدید آن بود که آیا تداوم سیاست «صبر استراتژیک» دیگر امکان کنترل تنش میان تهران- تل‌آویو را دارد؟ علاوه بر پرسش فوق مهم‌ترین ابهام پیش رو اعضا شورای عالی امنیت ملی آن بود که ایران باید چگونه به تجاوز اسرائیل پاسخ دهد که ضمن ارسال سیگنال بازدارندگی زمینه تشدید تنش‌ها در خاورمیانه عربی و سوء استفاده جنگ طلبان در اسرائیل منجر نشود! دیگر ابهام مقامات تصمیم گیر آن بود که در صورت وقوع درگیری میان ایران و اسرائیل، ایالات متحده و دولت‌های غربی در موضع «بی طرفی» قرار خواهند گرفت یا آنکه استعدادهای نظامی غرب به کمک رژیم خواهد آمد.
با وجود سوالات و چالش‌های فوق اما تهران در نهایت تصمیم گرفت تا سطح تنش با اسرائیل را افزایش داده و در اقدامی بی‌سابقه با بیش از ۳۰۰ موشک و پهپاد سرزمین‌های اشغالی را هدف قرار دهد. البته ایرانی‌ها برای جلوگیری از سو استفاده احتمالی اسرائیل تصمیم گرفتند اصل «غافل گیری» را رعایت نکرده و با اعلام قبلی به کشورهای منطقه و آمریکا، صرفاً بر روی ارسال پیام به طرف اسرائیلی تمرکز کنند. مهم‌ترین نقطه تمرکز این عملیات هدف قراردادن پایگاه نواتیم محل استقرار جنگنده‌های اف- ۳۵ در قلب فلسطین اشغالی بود. تنها دقایقی پس از عملیات وعده صادق، کابینه جنگ اسرائیل با هدف بررسی ابعاد مختلف پاسخ ایران و واکنش احتمالی در برابر آن اقدام به تشکیل جلسه کردند.
کابینه جنگ اسرائیل در حال بررسی گزینه‌های پاسخ به ایران
در پنج روز اخیر مقامات اسرائیلی با بیان اظهارات ضد و نقیض به رسانه‌ها سعی کردند تا نوعی وضعیت «ابهام» برای تهران و دستگاه‌های پدافندی- امنیتی کشور ایجاد کنند. از تهدید به بمباران تاسیسات اتمی- نظامی تا ایجاد کارزار دیپلماتیک برای تشدید تحریم‌های اقتصادی علیه ایران مجموعه گزینه‌های مطرح شده از سوی صهیونیست‌ها علیه تهران بوده است. ظاهراً بنیامین نتانیاهو در میان هم حزبی‌های خود وعده داده است که اضطرابی مشابه با اقدام ایران در جریان حمله سیزدهم آوریل به جمهوری اسلامی ایران تحمیل خواهد کرد. حال کابینه جنگ اسرائیل قصد دارد تا با اصطلاحاً «امروز و فردا کردن» اجازه حاکم شدن وضعیت عادی را در ایران ندهند. با وجود بازی پیچیده صهیونیست‌ها برای حمله به منافع ایران اما آنچه تقریباً قطعی به نظر می‌رسد، سطح بالا این اقدام خواهد بود. نتانیاهو برای آنکه بتواند بخشی از اعتبار از دست رفته خود را در میان محیط بین المللی و فضای داخلی رژیم احیا کند، چاره‌ای جز نشان دادن تصویری قدرتمند از خود در قاب رسانه‌ها ندارد. به عبارت دیگر «بی بی» قصد دارد تا بار دیگر به عنوان «آقای امنیت» شناخته شده و مسیر هموارتری برای آغاز عملیات نظامی در رفح ایجاد کند.
آینده خاورمیانه وابسته به تشدید تنش میان ایران و اسرائیل است
فارغ از گزینه‌های روی میز اسرائیل برای تجاوز مجدد به منافع دولت- ملت ایران، به نظر می‌رسد نبرد میان ایران و اسرائیل وارد فصل جدیدی شده است. به عبارت دیگر «جنگ سایه» یا «کارزاری در میان نبردها» پایان یافته و حال این اراده رهبران سیاسی و توانمندی نظامی- امنیتی طرفین است که می‌تواند پیروز نهایی را مشخص کند. البته این سناریو نیز همچنان محتمل است که تهران- تل آویو براساس اصل «هزینه و فایده» وارد دوران انجماد تنش شده و حتی یک گام به عقب بردارند اما هم‌اکنون نتانیاهو علاقه‌ای به کاهش تخاصم با ایران ندارد. وی توانسته است از طریق درگیری مستقیم با ایران بخشی از اعتبار از دست رفته اش را در غرب احیا کند و جنایات جاری در جنگ غزه را به حاشیه ببرد. در حالی که کابینه جنگ رژیم در حال بررسی گزینه‌های پاسخ به اقدام مشروع ایران است؛ تیم سیاست خارجی نتانیاهو در تماس مستمر با دولت‌های غربی قصد دارد تا تحریم‌های موشکی- پهپادی علیه تهران را افزایش دهد. در جریان سفر وزرای خارجه انگلیس و آلمان به تل‌آویو، نتانیاهو و مقامات غربی بر افزایش فشار اقتصادی بر ایران تاکید کردند. برخی تحلیلگران معتقدند ترجمان تهدید افزایش فشار اقتصادی بر ایران، هدف قرار گرفتن چرخه صادرات نفت ایران به چین باشد!
