بررسی نتیجه و سرانجام شعار اقتصادی سال ۱۴۰۲/ مهار تورم و رشد تولید چقدر محقق شد؟

به گزارش خبرنگار اقتصاد آنلاین حسین سلاح ورزی رئیس سازمان ملی کارآفرینی ایران در یادداشتی اختصاصی برای اقتصاد آنلاین نوشت :بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، در پایان سال ۱۴۰۱ نرخ تورم متوسط (مناطق شهری) برابر ۴۵.۰ درصد و نرخ تورم نقطه به نقطه برابر ۵۳.۱ درصد بوده است (نمودار ۱). نرخ تورم متوسط تا پایان بهمن ماه ۱۴۰۲ به ۴۲.۴ درصد رسیده است که حاکی از کاهش ۲.۶ واحد درصدی نسبت به پایان سال ۱۴۰۱ است.

نرخ تورم نقطه به نقطه (مناطق شهری) نیز در پایان بهمن ماه ۱۴۰۲ به ۳۶.۲ درصد رسیده است که حاکی از کاهش ۱۲.۴ واحد درصدی نسبت به بهمن ماه ۱۴۰۱ است. اما نکته مهم این است که کاهش اصلی نرخ تورم در سال ۱۴۰۲ در ماه‌های خرداد و تیر اتفاق افتاده است که ناشی از حذف آثار تورمی تعدیل نرخ ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی کالاهای اساسی در خرداد ۱۴۰۱ بوده است و از تیرماه ۱۴۰۲ تاکنون نرخ تورم از کاهش قابل توجهی برخوردار نبوده است.

همچنین متوسط نرخ تورم ماهانه در سال ۱۴۰۲ برابر ۲.۴۳ درصد بوده است که بیانگر تورم ۳۳.۵ درصدی در مقیاس سالانه است.

همچنین روند نرخ تورم متوسط (مناطق شهری) در سال ۱۴۰۲ در مقایسه با سال ۱۴۰۱ (نمودار ۲) بیانگر این است که نرخ تورم در ماه‌های فروردین تا دی‌ماه در سال ۱۴۰۲، بالاتر از ماه‌های مشابه در سال ۱۴۰۱ بوده است و تنها در بهمن‌ماه در سطح پایین‌تر از سال ۱۴۰۱ قرار گرفته است.

بنابراین در مجموع با وجود کاهش نسبی نرخ تورم، دستیابی به شعار مهار تورم در سال ۱۴۰۲ آنچنان که باید، مطلوب نبوده است.

نمودار ۱. روند نرخ تورم نقطه به نقطه و متوسط (مناطق شهری)

منبع: مرکز آمار ایران

نمودار ۲. روند نرخ تورم متوسط در سال ۱۴۰۲ در مقایسه با سال ۱۴۰۱ (مناطق شهری)

منبع: مرکز آمار

۲. عملکرد رشد تولید

بر اساس گزارش بانک مرکزی، در پایان سال ۱۴۰۱ نرخ رشد اقتصادی برابر ۵.۳ درصد و نرخ رشد اقتصادی غیرنفتی برابر ۴.۷ درصد بوده است (نمودار ۳). رشد اقتصادی پس از افزایش نسبی در بهار ۱۴۰۲، با افت قابل توجه در فصل تابستان مواجه شده است و نرخ رشد اقتصادی به ۳.۶ درصد و نرخ رشد اقتصادی غیرنفتی به ۲.۴ کاهش یافته است.

بررسی رشد اقتصادی بخش‌های مختلف نیز حاکی از آن است که به جز بخش نفت که رشد آن از ۱۲ به ۱۷.۸ درصد افزایش یافته است، سایر بخشهای اقتصادی با افت رشد در فصل تابستان ۱۴۰۲ نسبت به زمستان سال ۱۴۰۱ مواجه بودهاند به نحوی که رشد بخش صنعت از ۹ به ۳.۷ درصد، بخش خدمات از ۲.۹ به ۲.۷ درصد و رشد بخش کشاورزی از ۱.۵ درصد به ۰.۱ درصد کاهش یافته است (نمودار۴).

نمودار ۳. روند نرخ رشد اقتصادی

منبع: بانک مرکزی

نمودار ۴. روند نرخ رشد بخشهای اقتصادی

منبع: بانک مرکزی

همچنین بر اساس گزارش مرکز آمار، نرخ رشد اقتصادی در فصل پاییز ۱۴۰۲ به ۵.۱ درصد و نرخ رشد اقتصادی غیرنفتی به ۲.۵ درصد کاهش یافته است. بررسی رشد اقتصادی بخشهای مختلف نیز حاکی از آن است که در پاییز ۱۴۰۲، بخش نفت با رشد ۲۱.۸ درصد و بخش خدمات با رشد ۴.۶ درصد از رشد مثبت برخوردار بوده‌اند، در حالی که بخش صنایع و معادن (بدون نفت) با رشد منفی ۱.۲ درصد و بخش کشاورزی با رشد منفی ۱.۰ درصد مواجه بوده‌اند.

متأسفانه شرایط محیطی و سیاست‌های اقتصادی حاکم به نحوی است که انتظار می‌رود افت رشد تولید در ادامه سال تشدید شده باشد( هنوز آمارهای به روز در دسترس نیست).

علاوه بر ثبت رشد منفی ۱.۲ درصدی بخش صنایع و معادن (بدون نفت) بر مبنای گزارش مرکز آمار در فصل پاییز ۱۴۰۲، آمار تولید صنعتی بر مبنای داده‌های شرکت‌های بورسی نیز روند نزولی رشد تولید را در نیمه دوم سال نشان می‌دهد.

در حالی که انتشار گزارش تولید صنعتی پژوهشکده پولی و بانکی از مهرماه ۱۴۰۲ متوقف شده است، آخرین گزارش پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران (بخش صنعت و معدن) بر مبنای داده‌های شرکت‌های بورسی که توسط مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر می‌شود، حاکی از رشد منفی ۵.۳ درصدی تولید و رشد منفی ۶.۵ درصد فروش در سه‌ماهه منتهی به دی‌ماه ۱۴۰۲ است (نمودار ۵) که بیانگر هشدار جدی در خصوص روند تولید صنعتی در سال ۱۴۰۲ است.

نمودار ۵. روند نرخ رشد تولید و فروش بخش صنعت بر اساس داده‌های شرکت‌های بورسی

منبع: مرکز پژوهش‌های مجلس

جمع بندی

همانگونه تشریح شد مجموعه شرایط و سیاست‌های حاکم بر اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۲، تولید ملی را در معرض آسیب قرار داده است و باید اذعان داشت که سال ۱۴۰۲ با فشار فزاینده بر تولیدکنندگان رو به اتمام است.