به وقت آتش‌بس؛ آیا حماس توقف جنگ در ماه رمضان را قبول خواهد کرد؟

اقتصاد آنلاین - محمد بیات؛ در روزهای اخیر برخی رسانه‌های جریان اصلی همچون رویترز به نقل از مقامات آمریکایی و مصری مدعی شدند که احتمال برقراری آتش‌بس میان حماس و اسرائیل تا پیش از فرا رسیدن ماه رمضان بسیار زیاد است. ظاهرا با میانجی گری واشنگتن، قاهره، دوحه و پاریس اسرائیل موافقت اولیه برای توقف جنگ و آغاز فرآیند انتقال بخشی از جمعیت رفح به شمال باریکه غزه را اعلام کرده است. هم زمان ارتش اسرائیل به تشدید روند قتل عام غیرنظامیان در غزه، استفاده از سلاح گرسنگی و رساندن تعداد تلفات انسانی به 30 هزار نفر سعی دارد تا فشار سیاسی- تبلیغاتی بر این جنبش فلسطینی را افزایش دهد. مقاومت در مذاکرات قاهره به طرفین میانجی اعلام کرده است که پیش شرط هرگونه آتش بس پایان جنگ، خروج ارتش اسرائیل از غزه، تامین سرپناه برای آوارگان، بازگشت آوارگان به خانه‌هایشان و آزادی زندانیان فلسطینی است. در پاسخ به این مطالبات مشروع کابینه نتانیاهو قصد دارد تا صرفا توقف موقت جنگ را پذیرفته و از دادن امتیازات کلیدی به طرف فلسطینی خودداری کند.

مرگ، خرابی و گرسنگی سه گانه فلاکت در غزه

پاسخ اولیه مقامات حماس در خصوص احتمال آتش بس در ماه رمضان با دید تردید و بدبینانه همراه بود. اسامه بن حمدان از مقامات ارشد جنبش مقاومت اسلامی فلسطین اعلام کرد که هنوز هیچ توافقی در خصوص طرح کلی معامله پاریس وجود ندارد. در نظر این مقام فلسطینی دولت آمریکا قصد دارد تا با انتشار جزئیات مذاکرات در رسانه‌ها بر روی افکار عمومی جامعه فلسطینیان تاثیر بگذارد. حمدان معتقد است آمریکا با راه اندازی این کارزار تبلیغاتی به دنبال خرید زمان برای نتانیاهو جهت آماده سازی اقدام نظامی در جنوب غزه یعنی شهر رفح است. پافشاری حماس برای رسیدن به آتش بس پایدار یا طولانی سبب شده است تا ارتش اسرائیل طی روزهای اخیر بیش از پیش بمباران مناطق غیرنظامی را در دستور کار قرار دهد تا از این طریق میزان فشارها بر رهبران این گروه مقاومت افزایش پیدا کند. به عبارت دیگر تل‌آویو قصد دارد تا با قرار دادن مردم در برابر مقاومت زمینه لازم برای تغییرات سیاسی- ژئوپلیتیکی در غزه را فراهم کند.

تشدید فعالیت کمپین ترور اسرائیل علیه فرماندهان حزب الله

ارتباط متقابل و پیچیدگی میان جبهه‌های مختلف نبرد سبب شده است تا مسئله برقراری آتش‌بس در غزه تبدیل به معمای امنیتی برای جبهه لبنان گردد. یوآو گالانت وزیر جنگ اسرائیل اعلام کرده است که با برقراری آتش‌بس در غزه احتمال تشدید آتش صهیونیست‌ها علیه نیروهای مقاومت در جنوب لبنان با هدف عقب راندن آنها به بالای رودخانه لیتانی و بازگشت شهرک‌نشین‌های صهیونیست افزایش خواهد یافت. نکته جالب توجه آن است که دو منبع آگاه به نیروهای مسلح لبنان اعلام کردند که با توقف جنگ در غزه، حزب الله نیز حملات علیه مواضع صهیونیست‌ها را متوقف خواهد کرد. افزایش فعالیت کمپین ترور اسرائیل با هدف حذف فرماندهان کلیدی حزب الله، گمانه‌زنی‌ها در خصوص گسترش دامنه جنگ در شمال فلسطین اشغالی را افزایش داده است. به گزارش نیویورک تایمز براساس برآوردهای اطلاعاتی مقامات دولت بایدن در صورت شکست تلاش‌های دیپلماتیک برای مهار بحران، احتمالا ارتش اسرائیل تجاوز زمینی به جنوب لبنان را در بهار یا اوایل تابستان آغاز خواهد کرد. در صورت احتمال تحقق چنین سناریویی اعلام آتش‌بس در غزه می‌تواند تبدیل به امری پیچیده شده و مذاکرات صلح قاهره- پاریس با ابهامات بزرگی مواجه خواهد شد.

مسجد الاقصی؛ آماده قیام سراسری مردم کرانه باختری در ماه رمضان

با وجود سوالات و ابهامات متعدد در خصوص اعلام آتش بس در باریکه غزه اما به نظر می‌رسد با توجه به دامنه بحران انسانی در این منطقه، احتمالا نمایندگان مقاومت با این پیشنهاد موافقت کنند مگر آنکه تل‌آویو کارشکنی جدیدی در روند مذاکرات انجام دهد. اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس در اینباره گفت:«اشغالگر صهیونیستی هولناک‌ترین جنایات شناخته شده برای بشریت اعم از قتل، کشتار و آوارگی را در غزه انجام می دهد؛ به صهیونیست‌ها و آمریکا اطمینان می‌دهیم آنچه را که نتوانستند به میدان تحمیل کنند، با دسیسه‌های سیاسی نیز از بین نخواهد رفت.» وی در ادامه با ارائه ابتکاری جدید قطب نمای تحولات در ماه رمضان را از غزه به سمت کرانه باختری تغییر داد. هنیه با اشاره به اهمیت حفظ وضع موجود در مسجد الاقصی از مردم کرانه باختری خواست تا برای حرکت به سمت این مکان مقدس در نخستین روز ماه مبارک آماده شوند. با توجه به فراخوان رهبران حماس در کرانه باختری برخی کارشناسان معتقدند احتمالا این منطقه فلسطینی‌نشین روزهای سخت و خونینی را در ماه رمضان درپیش خواهد داشت.

 نگاه متفاوت تل‌آویو و واشنگتن به مسئله برقراری آتش‌بس در غزه تبدیل به یکی از موانع اصلی در روند پایان جنگ در این باریکه و مقاومت گروه‌های فلسطینی برای پذیرش طرح‌های صلح شده است. دولت بایدن قصد دارد تا پیش از ژوئن به چشم اندازی قابل دسترس برای تحقق سه گانه «پایان جنگ»، «تشکیل دولت فلسطین» و «عادی سازی روابط سعودی- اسرائیل» نزدیک شود تا از این طریق دست آوردی بزرگ در حوزه سیاست خارجی به دست آورد. در سوی مقابل کابینه راست گرای نتانیاهو هرگونه راه حل پایدار و دائمی برای اتمام بحران در غزه را به مثابه حکم پایان دولت ارزیابی می‌کند. صهیونیست‌ها قصد دارند تا به بهانه خلع سلاح غزه، ایجاد منطقه حائل در شمال غزه و در نهایت تحت کنترل گرفتن مرز مشترک این منطقه فلسطینی با مصر همچنان به عملیات نظامی ادامه دهند. اولویت‌های متفاوت بازیگران حاضر در این بحران سبب می‌شود تا حماس نیز در اقدامی طبیعی منافع ملت فلسطین را در نظر گرفته و به دنبال توقف کامل جنگ، تبادل اسرا، آزادی زندانیان فلسطینی؛ به ویژه محکومان امنیتی، اخذ تضمین معتبر برای بازسازی غزه و تداوم نقش آفرینی مردم در آینده سیاسی فلسطین باشد.