ایران رتبه ۱۷ام در کشورهای تورم خیز

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از هم میهن، صندوق بین‌المللی پول، ایران را در بین ۲۰ کشور تورم‌خیز جهان دسته‌بندی کرد. زیمبابوه، ونزوئلا، سودان، ترکیه، آرژانتین، سریلانکا، لیتوانی، استونی، اوکراین، مولداوی، سورینام، غنا، هائیتی، سیرالئون، آنگولا، نیجریه، ایران و مالاوی جزو ۲۰ کشوری هستند که بالاترین نرخ تورم را در سال ۲۰۲۳ داشتند.

بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، زیمبابوه با ۹۴/۲۸۴درصد بالاترین نرخ تورم را دارد و ونزوئلا با ۲۱۰ درصد تورم در رده بعدی قرار گرفته است. ایران نیز با تورم ۴۵درصدی جزو کشورهای با تورم بالا دسته‌بندی شده است.

تورم پدیده افزایش قیمت برای همه کالاهاست. بانک‌های مرکزی کشورها رسیدن به تورم کم و ثابت را به‌عنوان هدف خود در نظر گرفته‌اند که معمولاً بین ۵/۱تا چهار درصد در سال است. ابرتورم، یعنی تشدید این پدیده، می‌تواند منجر به فروپاشی کامل اقتصادی شود، زیرا ارزش پول آنقدر سریع از دست می‌رود که اساساً پول ملی بی‌ارزش می‌شود. کاهش قدرت خرید مردم، ناپایداری اقتصادی، افزایش هزینه‌های تولید و... از جمله نتایج اقتصادی با تورم بالاست. اما در کنار آن احتمال دارد تورم باعث تحریک مصرف و در نتیجه تحریک تولید شود و از سویی ارزش بدهی‌ها را نیز کاهش دهد. البته این آخری به نفع ثروتمندان است

وضعیت کشورهای مختلف براساس نرخ تورم

براساس تحلیل صندوق بین‌المللی پول، نرخ تورم در اقتصادهای کمترتوسعه‌یافته بالاتر است، زیرا این کشورها اغلب فاقد یک سیستم باکفایت بانک مرکزی هستند و این سیستم ناکافی و ناقص دست به دستکاری ارزش ارز برای دستیابی به اهداف کوتاه‌مدت اقتصادی می‌شود. بنابراین، نرخ بهره افزایش می‌یابد درحالی‌که وضعیت عمومی اقتصادی ثابت می‌ماند. در اقتصادهای توسعه‌یافته‌تر و در بازارهای نوظهور، نرخ تورم به‌صورت شدید نوسان ندارد.

علاوه بر این، اکثر کشورهایی که پایین‌ترین نرخ تورم را نسبت به سال‌های گذشته داشته‌اند، عمدتاً تولیدکنندگان نفت بوده‌اند.

در ادامه در فهرست کشورهای با نرخ تورم بسیار بالا و کشورهای با نرخ تورم کم، چند کشور را انتخاب و به‌طور خلاصه اعداد و ارقام تورمی آنها را بررسی کرده‌ایم.

زیمبابوه: تورم ۹۴/۲۸۴ درصد

زیمبابوه با تورمی با نرخ نگران‌کننده ۹۴/۲۸۴ درصد دست‌وپنجه نرم می‌کند. این کشور جنوب آفریقا، با چالش‌های مالی جدی مواجه است که از متغیرهایی بسیار ناشی شده‌اند. در کنار تورم بیش از حد علاوه بر ناامیدی شهروندان به بهبود اوضاع اقتصادی، کمبود مواد غذایی نیز فشار مضاعفی را بر مردم این کشور وارد کرده است. اخیراً رویترز به نقل از وزیر دارایی زیمبابوه گزارش داده که خشکسالی ناشی از پدیده النینو رشد اقتصادی این کشور را از ۵/۵درصد سال ۲۰۲۳ به ۵/۳درصد سال ۲۰۲۴ می‌رساند. این خشکسالی کمبود مواد غذایی و تورم ناشی از آن را به همراه دارد.

ونزوئلا: تورم ۲۱۰ درصد

ونزوئلا نرخ تورم ۲۱۰درصدی را تجربه می‌کند. آشفتگی مالی این کشور آمریکای جنوبی با تحریم‌های ایالات متحده علیه صنعت نفت ونزوئلا تشدید شده است. این ابرتورم فقر گسترده را در این کشور به همراه داشته است. این همه درحالی است که میزان ذخایر نفتی ونزوئلا بیشتر از ذخایر نفتی عربستان سعودی است که نرخ تورم در آن جزو پایین‌ترین نرخ‌ها در دنیاست. متوسط نرخ تورم در ونزوئلا در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۰۰ درصد تخمین زده می‌شود. با این حال، این تورم بسیار کمتر از اوج ۶۵۰۰۰درصدی است که در سال ۲۰۱۸ مشاهده شد.

سودان: تورم ۹۱/۱۵۴درصدی

ضعف سیاسی و اختلال در عملکرد اقتصادی کشور، سودان، واقع در شمال شرقی آفریقا را با نرخ تورم ۹۱/۱۵۴درصدی مواجه کرده است. پیش‌بینی‌های یورواستیت می‌گوید که میانگین نرخ تورم در سودان بین سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۸ به‌طور مداوم در مجموع ۲/۲۱۷ درصد (مجموع کاهش تورم ۵ سال) کاهش می‌یابد. براساس این پیش‌بینی در سال ۲۰۲۸، متوسط نرخ تورم برای پنجمین سال متوالی به ۹۸/۳۸ درصد کاهش خواهد یافت.

ترکیه: تورم ۱۳/۷۳درصدی

ترکیه در تقاطع اروپا و آسیا، با نرخ تورم ۱۳/۷۳درصدی مواجه است. چالش‌های مالی کشور تحت تاثیر مجموعه‌ای از متغیرها، از جمله نوسانات پولی و سیاست‌های خارجی است. یورو استیت می‌نویسد که در ژوئن ۲۰۲۳، تغییر سال به سال در شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) در ترکیه به ۲۱/۳۸درصد رسید، یعنی کمترین میزان از ژانویه ۲۰۲۲. از ژانویه ۲۰۲۴، شاخص قیمت مصرف‌کننده دوباره افزایش یافت و به نزدیکِ ۹/۶۴ درصد رسید.

یمن: تورم ۸۵/۴۳درصدی

نرخ تورم یمن در خاورمیانه ۸۵/۴۳درصد است. مشکلات مالی کشور با افزایش تنش‌های این کشور با دنیا و ناامنی سیاسی تشدید می‌شود. گزارش بانک جهانی می‌گوید رشد اقتصادی این کشور در سال ۲۰۲۲ به ۵/۱درصد رسید اما تولید ناخالص داخلی یمن در سال ۲۰۲۳ به میزان ۵/۰درصد کاهش یافت. صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده قیمت مصرف‌کننده در این کشور در سال ۲۰۲۴ به ۳/۱۷درصد برسد.

روسیه: تورم ۶/۷درصدی

تورم روسیه در سال ۲۰۲۳ به ۴/۷درصد رسید که نسبت به ۹/۱۱درصد سال ۲۰۲۲ روندی کاهشی داشت. رویترز می‌نویسد که بانک مرکزی این کشور تورم ۴درصدی را هدف‌گذاری کرده است. سال ۲۰۲۳ برای روسیه با تورم ۶/۷درصد به پایان رسید و تا پایان سال ۲۰۲۴ این رقم به ۴/۵درصد کاهش می‌یابد. جنگ در اوکراین قیمت‌ها در این کشور را افزایش داده؛ به‌طوری که سال گذشته میلادی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، مجبور شد به دلیل افزایش قیمت تخم‌مرغ از مردم عذرخواهی کند.

ایالات متحده: تورم ۳درصدی

نرخ تورم در ایالات متحده در ژانویه ۲۰۲۴ از ۴۰/۳درصد در دسامبر ۲۰۲۳ به ۱۰/۳ درصد کاهش یافت. براساس مدل‌های کلان جهانی تردینگ اکونومیک و بررسی‌های تحلیلگران، انتظار می‌رود نرخ تورم در ایالات متحده تا پایان این سه‌ماهه ۸۰/۲درصد باشد. فوربز می‌نویسد ما انتظار داریم که تورم اصلی در سال ۲۰۲۴ به ۳درصد کاهش یابد که عمدتاً به دلیل کاهش مورد انتظار در تورم خدمات است.

ژاپن: تورم ۶/۲درصدی

شاخص تمام اقلام قیمت مصرف‌کننده ژاپن در سال ۲۰۲۳ برابر با ۶/۱۰۵بود که نسبت به سال قبل ۱/۳درصد افزایش داشت. این میزان افزایش در ۴۱ سال گذشته در ژاپن بی‌سابقه بود. نرخ تورم در ژاپن از ۸۰/۲درصد در نوامبر ۲۰۲۳ به ۶۰/۲ درصد در دسامبر کاهش یافت. انتظار می‌رود تورم برای سال مالی ۲۰۲۴ که در ژاپن از ماه آوریل آغاز می‌شود، در محدوده ۲ درصد باشد.

عربستان سعودی: تورم ۲/۲درصدی

تورم در عربستان سعودی در سال ۲۰۲۳ نسبت به سطوح تورم جهانی نسبتاً پایین باقی مانده و تا حدی هم رو به کاهش بود. دولت تورم را برای سال ۲۰۲۳ حدود ۶/۲درصد اعلام و برای سال ۲۰۲۴ نزدیک به رقم ۲/۲ درصد پیش‌بینی کرده است. نوسانات قیمت نفت در نرخ تورم عربستان مؤثر است اما عربستان با کاهش تولید نفت توانسته قیمت طلای سیاه را در دنیا بالا نگه دارد.

چین: تورم ۲/۰درصدی

در سال ۲۰۲۳، متوسط نرخ تورم سالانه در چین در حدود ۲/۰درصد نسبت به سال قبل بود. پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول که در اکتبر ۲۰۲۳ منتشر شد، نرخ تورم حدود ۷/۱درصدی را برای سال ۲۰۲۴ چین پیش‌بینی کرد. در ژانویه ۲۰۲۴، نرخ تورم ماهانه در چین در ۸/۰-درصد نسبت به ماه مشابه در سال قبل بود. متوسط نرخ تورم سالانه در چین در سال ۲۰۲۳ حدود ۲/۰درصد بود.

ایران: تورم ۴۵ درصدی

براساس گزارش مرکز آمار ایران شاخص قیمت مصرف‌کننده خانوارهای کشور در دی‌ماه ۱۴۰۲ به عدد ۷/۲۲۲رسید که نسبت به ماه قبل ۶/۲ درصد افزایش، نسبت به ماه مشابه سال قبل، ۵/۳۸ درصد افزایش و در ۱۲ ماهه منتهی به ماه جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل ۶/۴۳ درصد افزایش داشته است.

در دی‌ماه ۱۴۰۲، تورم نقطه‌به‌نقطه خانوارهای کشور ۵/۳۸ درصد بوده است؛ به این معنی که خانوارهای ایرانی به‌طور متوسط، ۵/۳۸ درصد بیشتر از دی‌ماه ١۴٠١ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. تورم نقطه‌به‌نقطه دی‌ماه ۱۴۰۲ در مقایسه با ماه قبل ۷/۱درصد کاهش داشته است.

  در دی‌ماه ۱۴۰۲ تورم ماهانه خانوارهای کشور برابر ۶/۲ درصد بوده است. تورم ماهانه برای گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات»، ۴/۲درصد و برای گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات»، ۷/۲درصد بوده است.

براساس همین گزارش در دی‌ماه ۱۴۰۲ نرخ تورم سالانه برای خانوارهای کشور به ۶/۴۳درصد رسیده که نسبت به همین آمار در ماه قبل، ۸/۰درصد کاهش یافته است. این درحالی است که احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد، گفته است تا پایان سال جاری نرخ رشد اقتصادی حدود ۴درصد و نرخ تورم حوالی ۴۵درصد خواهد بود.

گزارش مرکز آمار ایران می‌گوید: «در فصل پاییز ١۴٠٢، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش‌های خدمات نسبت به فصل قبل (تورم فصلی) ۹/۸درصد بود که در مقایسه با فصل قبل (۶/۱۲درصد)، ۷/۳درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط ارائه‌دهندگان خدمات به ازای تولید خدمات‌شان در داخل کشور، در فصل پاییز ١۴٠٢ نسبت به فصل قبل، ۹/۸درصد افزایش دارد. در این فصل بیشترین تورم فصلی با ۹/۳۵درصد مربوط به گروه «آموزش» و کمترین تورم فصلی با ۱/۰درصد مربوط به گروه «آب‌رسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه» است.» در فصل پاییز ١۴٠٢، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش‌های خدمات نسبت به فصل مشابه سال قبل (تورم نقطه به نقطه) ۶/۵۴درصد بود که در مقایسه با همین آمار در فصل قبل (۵۷ درصد)، ۴/۲درصد کاهش داشته است. به‌عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط ارائه‌دهندگان خدمات به ازای تولید خدمات‌شان در داخل کشور، در فصل پاییز ١۴٠٢ نسبت به فصل مشابه سال قبل، ۶/۵۴ درصد افزایش دارد. در این فصل بیشترین تورم نقطه به نقطه با ۷/۸۶درصد مربوط به گروه «فعالیت‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا» و کمترین تورم نقطه به نقطه با ۸/۱۷ درصد مربوط به گروه «اطلاعات و ارتباطات» است.

در فصل پاییز ١۴٠٢، درصد تغییرات شاخص قیمت تولیدکننده بخش‌های خدمات در چهار فصل منتهی به فصل پاییز ١۴٠٢ نسبت به مدت مشابه در سال قبل ۹/۵۷ درصد بود که در مقایسه با همین آمار در فصل قبل (۸/۵۸درصد)، ۹/۰درصد کاهش داشته است. به عبارتی، میانگین قیمت دریافتی توسط ارائه‌دهندگان خدمات به ازای تولید خدمات‌شان در داخل کشور، در چهارفصل منتهی به پاییز ١۴٠٢ نسبت به دوره مشابه سال قبل، ۹/۵۷درصد افزایش دارد. در این فصل بیشترین تورم سالانه با ۵/۹۸درصد مربوط به گروه «فعالیت‌های خدماتی مربوط به تامین جا و غذا» و کمترین تورم سالانه با ۶/۱۶درصد مربوط به گروه «اطلاعات و ارتباطات» است.