بازارهای دنیا در آستانه آشفتگی/ هشدار صاحبان فروشگاههای بزرگ در اروپا نسبت به کمبود و افزایش قیمت کالاها

اقتصادآنلاین - آرش نصیری: «تمام شده!» این جمله ممکن است زیاد به گوش خریداران اروپایی برسد، آن هم درست زمانی که به نظر می‌رسید زنجیره‌های تامین شروع به بازگشت به حالت عادی کرده‌اند. حمله روسیه به اوکراین یک عامل کلیدی در تورم بود که منجر به بحران هزینه‌های زندگی در اروپا و به ویژه بریتانیا شد، اما گسترش حملات در دریای سرخ، درست زمانی که تورم در حال کاهش است، باعث اختلالات اقتصادی تازه‌ای می‌شود.

در روزهای گذشته در پاسخ به یک سری حملات به کشتی‌ها در دریای سرخ، ائتلاف آمریکایی حملاتی را علیه تأسیسات نظامی حوثی‌ها در یمن آغاز کرد و ریشی سوناک قول داد که بریتانیا «همیشه برای آزادی کشتیرانی و جریان آزاد تجارت» دفاع خواهد کرد.

رئیس غول کشتیرانی مرسک اما هشدار داد که اختلال «بی‌رحمانه و چشمگیر» در حمل و نقل دریایی از طریق دریای سرخ ناشی از حملات حوثی‌ها، ممکن است ماه‌ها ادامه داشته باشد و نگرانی از افزایش قیمت‌ها و خالی شدن قفسه‌ها را افزایش دهد.

تورم در حال حاضر بیشتر روی محصولاتی است که از دریای سرخ می‌آیند مانند گندم، ذرت، پوشاک و روغن. مارکو فورجیونه، مدیرکل موسسه صادرات و تجارت بین‌الملل گفت که در صورت ادامه یا تشدید درگیری، تورم شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) ممکن است تا چهار درصد افزایش یابد.

تلگراف گزارش داده که رؤسای سوپرمارکت‌ها در اروپا بار دیگر نسبت به افزایش قیمت‌ها هشدار دادند. کن مورفی، رئیس تسکو، گفت که اختلال در کانال سوئز خطر افزایش قیمت برخی از اقلام را به همراه دارد. استوارت ماچین، مدیر اجرایی در مارکس اند اسپنسر،پیش‌بینی می‌کند در فوریه و مارس عرضه لباس‌ها و لوازم خانگی جدید به تاخیر بیفتد.

۱۲ درصد تجارت دریایی از طریق آبراه می‌گذرد که گذرگاه اصلی کالاهایی است که بین آسیا و اروپا سفر می‌کنند. در عین حال، کاهش تعداد کانتینرهای حمل و نقل از طریق دریای سرخ از زمان شروع حملات چشمگیر بوده است. به گفته مؤسسه کیل آلمان، به طور متوسط روزانه ۲۰۰۰۰۰ کانتینر در ماه گذشته از طریق این مسیر تجاری تردد می‌کردند، در حالی که در ماه نوامبر حدود ۵۰۰۰۰۰ کانتینر در ماه گذشته بود.

حجم فعلی ۶۶ درصد کمتر از سطوح مورد انتظار برای این زمان از سال است. شرکت‌های بزرگ کشتیرانی از جمله مرسک اعلام کرده‌اند که از این منطقه اجتناب می‌کنند؛ این در حالی است که کشتی‌هایی که از آسیا می‌آیند در عوض در اطراف آفریقای جنوبی و دماغه امید نیک حرکت می‌کنند، مسیری که هفت تا ۲۰ روز بیشتر طول می‌کشد.

مورفی تسکو روز پنجشنبه گفت: «اگر مجبور شوند تمام مسیر آفریقا را برای رسیدن به اروپا طی کنند، زمان حمل و نقل را افزایش می‌دهد، فضای حمل و نقل را محدود می‌کند و هزینه‌های حمل و نقل را افزایش می‌دهد و بنابراین این می تواند باعث تورم در برخی اقلام شود.

سفرهای طولانی‌تر به معنای هزینه بیشتر برای سوخت و دستمزد است زیرا کارکنان زمان بیشتری را در دریا می‌گذرانند. طبق گفته کیل، سفر بین چین و شمال اروپا در حال حاضر بیش از ۴۰۰۰ دلار (۳۱۵۰ پوند) هزینه دارد، در حالی که این رقم در ماه نوامبر حدود ۱۵۰۰ دلار بود.

در حالی که این به دور از افزایش شدیدی است که در طول قرنطینه مشاهده می‌شود، قیمت‌های حمل و نقل بالاتر به ناچار قیمت‌ها را در هنگام پرداخت افزایش می‌دهد.

در نشانه دیگری از تشدید تنش‌ها در منطقه، ایران یک نفتکش را در سواحل عمان توقیف کرد و قیمت نفت را به ۸۰ دلار در هر بشکه نزدیک کرد و پس از آن حمله آمریکا با همکاری انگلیس به مواضعی استراتژیک در یمن نیز منطقه را در شرایط بحرانی قرار داد و منجر به افزایش بیشتر قیمت نفت شد.

وزارت‌خانه‌ها سناریوهایی را مدلسازی کرده‌اند که می‌تواند شاهد افزایش بیش از ۱۰ دلاری در هر بشکه قیمت نفت و افزایش ۲۵ درصدی گاز طبیعی باشد. اگر اوضاع به همین منوال پیش برود و تشدید شود، می‌تواند باعث افزایش قیمت شاخص مصرف کننده بین سه تا چهار درصد شود.

اختلال در حمل و نقل امروز و آنچه در طول همه‌گیری و پس از تهاجم روسیه به اوکراین دیده می‌شود، تفاوت‌هایی دارد. طبق تحلیل موسسه مشاوره ریتیل اکونومیکس، تقریباً سه چهارم واردات مواد غذایی بریتانیا از اتحادیه اروپا انجام می‌شود.

کلایو بلک در Shore Capital می‌گوید: «بسیاری از بقیه آن از کشورهایی مانند آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین می‌آید. غذای نسبتا کمی از آسیا می‌آید. و آنچه می‌آید بیشتر از طریق کشتی می‌رسد. با این حال، موضوع به مواد غذایی نیز محدود نمی‌شود بلک تاکید می‌کند که چین کارخانه جهانی بسیاری از کالاهای دیگری است که ما خریداری می‌کنیم. پوشاک و کفش و همچنین مبلمان و لوازم الکتریکی، احتمالاً بیشترین تأثیر را با ادامه اختلال خواهند دید.

بلک می‌گوید: «در حالی که تاخیر اولیه می‌تواند ۱۰ تا ۱۴ روز باشد، پس از آن می‌تواند به یک ماه تبدیل شود و به دلیل زمان لازم برای بازگشت کشتی‌ها، این تاخیر ادامه دارد.

به گفته مودی، تقریبا نیمی از واردات مبلمان به اروپا از آسیا انجام می شود. ایکیا هشدار داده است که اختلال در حمل و نقل از طریق کانال سوئز می تواند منجر به کمبود برخی از مبلمان این شرکت شود، در حالی که تسلا مجبور شده است کارخانه گیگابرلین خود را به دلیل کمبود قطعات تعطیل کند.

شرکت ایلان ماسک هشدار داده است که این امر می‌تواند منجر به عدم ساخت ۷۰۰۰ وسیله نقلیه شود. مالک ولوو و لوتوس نیز نگران تاخیر در تحویل مدل‌های برقی در اروپا است.

سپس، موارد کمتر آشکار اما نه کمتر مخربی وجود دارند که می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند. ۴۰ درصد از محصولات معدنی غیرفلزی وارد شده به اروپا از آسیا از طریق دریای سرخ سفر می‌کنند. از این محصولات برای ساخت چیزهایی مانند سیمان، سرامیک و شیشه استفاده می‌شود.

طبق آمار ریتیل اکونومیکس، نیمی از تمام اسباب‌بازی‌های وارداتی به بریتانیا و حدود دو پنجم لوازم خانگی تنها از چین می‌آیند.

اقلام بزرگ مانند یخچال، تلویزیون، ماشین آلات و اتومبیل نیز با اختلال مواجه هستند. جیلی، غول خودروسازی چینی که صاحب برندهایی از جمله ولوو و لوتوس است، چند روز قبل از کریسمس هشدار داده بود که حملات در دریای سرخ، تحویل خودروهای الکتریکی این شرکت به اروپا را به تاخیر می‌اندازد.

تسلا روز جمعه اعلام کرد که به دلیل تاخیر در ارسال قطعات، تولید در کارخانه آلمانی خود را برای تقریباً دو هفته تعطیل خواهد کرد.

جاناتان دی ملو، بنیانگذار  جی‌دی‌ام ریتیل، یک شرکت مشاوره، می‌گوید که این اختلال به زنجیره‌های مد و طراحی لباس ضربه می‌زند، درست زمانی که آنها قصد دارند مجموعه‌های بهار خود را راه‌اندازی کنند. اکثر خرده‌فروشان حتی تا پاییز طرح‌های خود را قفل می‌کنند، بنابراین تأخیر تأثیر بیشتری دارد.

حتی سازندگان نیز تأثیر مختل شدن دریای سرخ را احساس می‌کنند. رئیس تیلور ویمپی، یکی از بزرگ‌ترین خانه‌سازان بریتانیا، گفت که شرکت او در بحبوحه نگرانی‌ها مبنی بر مختل شدن منابع حیاتی، وضعیت را «با دقت» زیر نظر دارد.

جنی دالی عرضه نوعی پلاستیک به نام پلی‌پروپیلن را به عنوان یک نگرانی کلیدی برجسته کرد. از پلی‌پروپیلن در تسمه‌های بالابر استفاده شده در محل ساختمان استفاده می‌شود.

با این وجود اگر این نوع رویدادها قبل از همه‌گیری و قبل از برگزیت اتفاق می‌افتد، خرده‌فروشان در موقعیت بسیار سخت‌تری قرار می‌گرفتند تا بتوانند سریعتر از امروز واکنش نشان دهند چرا که این اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی کمی بر انعطاف‌پذیری آن‌ها افزوده است.

مورفی در تسکو نیز تلاش کرده است تا ترس از افزایش قیمت‌ها را کاهش دهد. او روز پنجشنبه به خبرنگاران گفت: «این یکی از یک سری چالش‌های زنجیره تامین است که ما در چهار سال گذشته با آن روبرو بوده ایم و من واقعا تحت تاثیر توانایی تیم زنجیره تامین ما برای غلبه بر آن چالش ها قرار گرفته‌ام.»

دیگران چندان خوشبین نیستند. وینسنت کلرک، رئیس غول کشتیرانی دانمارکی مرسک، به فایننشال تایمز گفت: «برای ما مشخص نیست که آیا در حال صحبت در مورد برقراری مجدد عبور امن به [دریای سرخ] در عرض چند روز، هفته یا ماه هستیم...» می‌تواند به طور بالقوه پیامدهای بسیار مهمی بر رشد اقتصاد جهانی داشته باشد.»