معمای لاینحل شمال؛ آیا اسرائیل وارد جنگ با حزب‌الله خواهد شد؟

اقتصاد آنلاین، محمد بیات: آخرین جنگ بزرگ میان اسرائیل و مقاومت اسلامی لبنان به هجده سال پیش باز می‌گردد. عدم پایبندی تل‌آویو به توافق سال ۲۰۰۴ برای آزادی متقابل اسرای لبنانی- اسرائیلی سبب شد تا نیروهای حزب الله در ژوئیه ۲۰۰۶ در جریان عملیات «وعده صادق» سه صهیونیست را کشته و دو تن دیگر را به اسارات بگیرند. دبیرکل مقاومت لبنان شرط آزادی این دو سرباز را آزادی چهار اسیر برجسته به نام‌های سمیر قنطار، نسیم نصر، یحیی سکاف و علی فراتن اعلام کرده بود. با این حال ایهود المرت نخست وزیر وقت اسرائیل عملیات حزب الله را نه یک اقدام محدود برای تسریع در روند تبادل اسرا بلکه اعلام جنگ علیه اسرائیل تلقی کرد. در نهایت «جنگ دوم» لبنان پس از ۳۳ روز جنگ بی‌امان در منطقه شامات نهایتا با صدور قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل در چهاردهم آگوست ۲۰۰۶ آتش جنگ در منطقه فروکش کرد. اکنون پس از گذشت دو دهه از این واقعه؛ بار دیگر تل‌آویو و بیروت در آستانه جنگی بزرگ قرار دارند. برخی کارشناسان معتقدند با وجود عدم تمایل رهبران لبنان و قدرت‌های منطقه‌ای- بین‌المللی برای آغاز جنگ گسترده در لبنان اما ادراک و منافع متفاوت رهبران اسرائیلی ممکن است سبب تکرار سناریو «جنگ ژوئیه» اینبار در ژانویه ۲۰۲۴ شود. به عبارت دیگر ممکن است بار دیگر  ارتش اسرائیل بر پایه دکترین بن گورین تصمیم بگیرد تا بحران را از سرزمین فلسطین به سایر نقاط منطقه انتقال دهد و جنگی فراگیر را علیه مقاومت لبنان آغاز کند.
 

افزایش سطح تنش‌ها در نوار مرزی لبنان و فلسطین اشغالی

موازنه نامرئی و شکننده

با گذشت صد روز از عملیات طوفان الاقصی، حزب الله لبنان با هدف از بین بردن تمرکز نیروهای اسرائیلی در جبهه جنوب و در عین حال ایجاد اختلال در زیست عادی شهرک‌نشین‌ها در شمال فلسطین اشغالی، بیش از ۶۸۰ حمله علیه پایگاه‌های نظامی، محل تجمع نیروهای اسرائیلی، ایستگاه‌های جاسوسی، زره پوش‌ها و ... ترتیب داده است. همین موضوع سبب شد تا ارتش رژیم پس از دریافت مجوز از کابینه جنگ، بیش از ۲۵۰ هزار صهیونیست را از این منطقه خارج کند. البته منابع عبری تعداد آوارگان اسرائیلی را قریب ۸۰ هزار نفر اعلام کردند. در این معادله مقاومت نه وارد جنگی گسترده علیه اراضی اشغالی لبنان یا فلسطین شده و نه به هشدارهای صهیونیست‌ها پاسخ مثبت داده و به صورت کامل از مرز عقب نشینی کرده است.
 

تداوم حملات حزب الله به پایگاه‌های نظامی اسرائیل

کارشناسان حوزه شرق عربی معتقدند که پس از آغاز جنگ نوعی خط قرمز «نامرئی» میان حزب الله و اسرائیل برای عدم افزایش دامنه تنش مورد پذیرش قرار گرفته بود. در آن دوران مهم‌ترین نگرانی تل‌آویو عدم نبرد هم‌زمان در دو جبهه «شمالی» و «جنوبی» بود. تا پپیش از سخنرانی «سوم نوامبر» دبیرکل حزب الله این تهدید به شدت در میان مقامات اسرائیلی احساس می‌شد که هر لحظه امکان غافل گیری از جبهه شمال و آغاز جنگ فراگیر میان اسرائیل و لبنان وجود دارد؛ با این حال سید مقاومت با اشاره به اقدامات مقاومت برای دفاع از غزه اعلام کرد که این گروه سطح درگیری‌ها در جبهه شمالی را بنا بر مصلحت لبنان افزایش نخواهد داد. برهمین اساس تقریبا یک سوم از استعدادهای نظامی اسرائیل راهی مرزهای شمالی شدند تا حملات «محدود» و «هدفمند» حزب الله را مهار کرده و درهمان سطح پاسخ دهند.

تغییر قواعد بازی؛ آغاز مرحله سوم جنگ

 به گزارش روزنامه واشنگتن پست اسرائیل پس از اعلام مرحله سوم عملیات «شمشیرهای آهنین»، تل‌آویو اعلام کرد که هزاران نفر از نیروهای خود را از شمال غزه خارج کرده است. در این مرحله قرار است تا از میزان حملات هوایی- زمینی اسرائیل به غزه، به شکل محسوسی کاسته شود. کاهش تمرکز ارتش اسرائیل بر جبهه جنوبی سبب شده است تا برخی تحلیلگران نسبت به اقدام نظامی اسرائیل علیه همسایگان شمالی هشدار دهند. به عبارت دیگر در سه ماه نخست جنگ صهیونیست‌ها سعی داشتند تا با بهره برداری از کانال‌های میانجی مانند آمریکا، فرانسه و اتحادیه اروپا جلوی باز شدن جبهه جدید را بگیرند اما امروز که به وضعیت تقریبا با ثباتی در میدان غزه دست یافتند، حال قصد دارند تا قبل از پیش‌روی کامل در جنوب این باریکه، ابتدا تهدیدات ناشی از حزب الله لبنان را از بین ببرند.

 ترور حسن الطویل توسط جوخه ترور اسرائیل

در گام اول ماشین ترور اسرائیل طی بیست روز اخیر حداقل سه عملیات هدفمند در داخل خاک لبنان انجام داده است. صالح العاروری نائب رئیس دفتر سیاسی حماس، حسین یزبک فرمانده ارشد میدانی حزب الله و حسن الطویل فرمانده تیپ نخبه رضوان از جمله شخصیت‌های کلیدی محور مقاومت بودند که طی روزهای اخیر به شهادت رسیدند. البته دستگاه پروپاگاندا اسرائیل مدعی شد که حسین برجی فرمانده یگان پهپادی حزب الله را نیز هدف قرار داده که این خبر از سوی حز ب الله لبنان رد شده است. برخی کارشناسان علوم نظامی نوع رفتار اسرائیل در میدان نبرد به مانند بازیگری است که خود را برای جنگ گسترده آماده می‌کند. آماده باش تل‌آویو به بیمارستان‌های شمال فلسطین اشغالی برای پذیرش حجم بالای زخمی‌ها یا استقرار سامانه‌های پرتاب موشک MLRS مجهز به موشک‌های با برد ۸۰ الی ۳۰۰ کیلومتر در مرز جنوب لبنان از احتمال وقوع جنگ در مرزهای شمالی خبر می‌دهد. در سوی مقابل گروهی دیگر بر این اعتقادند که نوع عملیات روانی ارتش اسرائیل با هدف هشدار به حزب الله و افزایش قدرت چانه زنی رژیم در مذاکرات سیاسی دنبال می‌شود.
 

استقرار سامانه‌های پرتاب موشک MLRS در مرز لبنان

علاوه بر میدان، مذاکرات سیاسی میان طرفین منازعه با میانجی‌گری هاشتاین نماینده رئیس جمهوری آمریکا و بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در جریان است. تل‌آویو قصد دارد تا از طریق حذف فرماندهان میدانی مقاومت و از طرف دیگر هدف قرار دادن مناطق راهبردی در جنوب لبنان، زمینه اجرای مفاد قطعنامه ۱۷۰۱ را به نفع خود تسهیل کند. علاوه بر این مقامات صهیونیست مانند یوآو گالانت، نتانیاهو و اخیرا بنی‌گانتز از طریق مصاحبه با رسانه‌های جریان اصلی مانند نیویورک تایمز قصد دارند این پیام را برای بیروت ارسال کنند که پنجره دیپلماسی برای همیشه باز نیست و صهیونیست‌ها مصمم به بازگردادن شرایط عادی به شمال فلسطین اشغالی هستند. در سوی مقابل دبیرکل حزب الله در جریان سخنرانی روز جمعه پنچم ژانویه به صورت غیرمستقیم این پیام را به مقامات صهیونیست ارسال کرد که اگر تل‌آویو واقعا به دنبال کاهش تنش‌ها است ابتدا باید تجاوز همه‌جانبه به غزه را متوقف کند. در نگاه دبیرکل حزب الله اگر تل‌آویو بتواند مقاومت غزه را در هم بشکند، لبنان دیگر مقصد ماشین جنگی اسرائیل خواهد بود. حال باید منتظر و ماند و دید که تحولات روزهای آینده سبب آغاز «جنگ سوم» میان لبنان و اسرائیل خواهد شد یا آنکه بازیگران میانجی می‌توانند سطح تنش‌ها را در منطقه مدیریت کنند.