تسلط چین بر بازار خودروهای برقی، معضلی اساسی برای جهان غرب

اقتصادآنلاین-آرش نصیری؛ برای نزدیک به یک قرن، تویوتا به توانایی خود در کاهش مداوم هزینه‌های ساخت وسایل نقلیه پیچیده و مهندسی شده خود افتخار می‌کرد.

اما زمانی که تاکرو کاتو، رئیس بخش تویوتا که وظیفه ساخت خودروهای الکتریکی را بر عهده داشت، در سال ۲۰۱۸ به چین سفر کرد، متوجه چیزی شد که او را شوکه کرد.

او در ماه نوامبر به روزنامه داخلی این شرکت، تویوتا تایمز، گفت: «برای اولین بار، من با رقابت قطعات چینی روبرو شدم.»

او خاطرنشان کرد: «با چشم دوختن به تجهیزاتی که هرگز در ژاپن ندیده بودم و ساخت پیشرفته آن‌ها، با احساس بحران مواجه شدم.» و سپس افزود: «ما به دردسر افتاده‌ایم!»

کاتو حق داشت نگران باشد. سال گذشته چین به عنوان بزرگترین صادرکننده خودرو در جهان از ژاپن پیشی گرفت و داده‌ها نشان می‌دهد که صادرات خودرو چین از سال ۲۰۲۰ تقریباً پنج برابر شده و در سال گذشته به ۵ میلیون رسیده است.

در سه ماهه پایانی سال ۲۰۲۳ BYD، شرکت مستقر در شنژن با حمایت گروه برکشایر هاتاوی وارن بافت، برای اولین بار از تسلا پیشی گرفت و یک سیگنال هشدار دهنده قدرتمند به صنعت خودروسازی جهانی ارسال کرد.

فروش BYD بیشتر از بازار داخلی است که بر آن تسلط دارد. اما این گروه یکی از چندین سازنده خودروهای برقی چینی است که چشم‌انداز خود را به بازارهای خارجی معطوف کرده است.

شرکت‌های چینی -از BYD تا شرکت دولتی چری- قصد دارند از عملیات‌های منطقه‌ای جدید در مکان‌هایی مانند مجارستان و مکزیک برای ورود به بازارهای غربی با مدل‌های الکتریکی ارزان‌تر استفاده کنند، تسلط جهانی خود را تضمین کنند و شرکت‌های قدیمی مانند جنرال موتورز، فورد و فولکس واگن را به چالش بکشند.

مایکل دان، مدیر اجرایی شرکت مشاوره خودرو در آسیا متمرکز Dunne Insights می‌گوید: «هیچ‌کس نمی‌تواند با BYD از نظر قیمت برابری کند. اتاق‌های هیئت‌مدیره در آمریکا، اروپا، کره و ژاپن در وضعیت شوک قرار دارند.»

در حالی که دولت ایالات متحده با یارانه‌های زیادی برای تشویق تولید داخلی واکنش نشان داده است، چشم انداز میلیون‌ها خودروی ارزان قیمت و با فناوری پیشرفته ساخته شده توسط شرکت‌های چینی که به سواحل اروپا وارد می‌شوند، معضلی را برای قانونگذاران در آنجا ایجاد می‌کند.

سیل واردات خودروهای ارزان قیمت چینی می‌تواند برای خودروسازان فعلی اروپا فاجعه‌بار باشد، زیرا اتحادیه اروپا در حال بررسی تعرفه‌های وارداتی برای محدود کردن خسارت است.

تصویر پیش رو خودروهای برقی BYD در حال بارگیری در یک کشتی در بندر چین نشان می‌دهد. BYD در سال گذشته نزدیک به ۲۵۰۰۰۰ خودرو صادر کرده است.

اما محدود کردن واردات ارزان‌تر می‌تواند توسعه بازار خودروهای الکتریکی را متوقف کند؛ آن هم در زمانی که اروپا در تلاش است تا انتشار سوخت‌های فسیلی را محدود کند و خودروهای موتور احتراقی را تا سال ۲۰۳۵ به طور کامل غیرقانونی کند.

بیل روسو، رئیس سابق کرایسلر در شمال شرق آسیا و موسس Automobility، خاطرنشان کرد: «سه چهارم خودروهای چینی صادر شده امروز دارای موتورهای بنزینی یا دیزلی هستند. اما این ظهور خودروهای برقی مقرون به صرفه چینی است که خودروسازان را در سراسر جهان عصبی می‌کند و دولت‌های حمایت‌گر را وادار می‌کند تا محدودیت‌های تجاری را در نظر بگیرند.»

اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا در سخنرانی خود در سپتامبر از وضعیت اتحادیه شکایت کرد که چین بازار جهانی را با خودروهای برقی ارزان پر کرده است و پکن از طریق یارانه‌های دولتی هنگفت قیمت‌ها را به طور مصنوعی پایین می‌آورد. اتحادیه اروپا تحقیقاتی را در مورد صنعت چین آغاز کرده است، اقدامی که می‌تواند منجر به افزایش تعرفه بر واردات چین شود.

در ایالات متحده، جایی که خودروهای الکتریکی سهم بسیار کمتری از فروش خودرو را نسبت به اروپا به خود اختصاص می‌دهند، گروه‌های لابی مانند اتحاد برای ساخت آمریکا از دولت بایدن خواسته‌اند که در برابر گروه‌های خودروسازی چینی هوشیار باشد.

سخنگوی این اتحادیه سال گذشته هشدار داد: «سیل واردات چینی چندین صنعت داخلی آمریکا را در گذشته ویران کرده است، به ویژه تولیدکنندگان خورشیدی و فولاد آمریکایی را کاهش داده است. این همان فرمولی برای فاجعه است که ما شاهد اجرای آن با باتری‌های خودروهای برقی هستیم.»

با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که حتی اگر خودروسازان چینی در زمین خانگی خود در پشت دیواری از تعرفه‌ها محدود شوند، باز هم می‌توانند در قیمت با تولیدکنندگان آمریکایی و اروپایی رقابت کنند.

یک مزیت هزینه کلیدی برای BYD، شرکتی که رهبران صنعت اذعان می‌کنند بزرگترین تهدید است، از تخصص آن در تولید باتری‌های لیتیومی، گران‌ترین بخش تک خودروهای الکتریکی ناشی می‌شود. این گروه که در دهه‌های ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ از یک سازنده باتری تلفن‌های همراه شکل گرفت، به یک رهبر جهانی در این زمینه تبدیل شده است. انتظار می‌رود CATL و BYD چین تا سال ۲۰۲۶ بزرگ‌ترین سازنده باتری خودروهای برقی باشند.

بر اساس تحقیقات برنشتاین، باتری‌های BYD جزو کم‌هزینه‌ترین باتری‌ها در جهان هستند، در حالی که نزدیک به بالاترین چگالی انرژی را نیز دارا هستند، که منجر به عملکرد بهتر در خودروها می‌شود. تسلا و تویوتا مشتریان بخش باتری BYD هستند.

این به BYD کمک کرده است تا رقبای غربی خود را شکست دهد. آتو ۳ بی وای دی، ارزان‌ترین مدل این شرکت، با قیمت ۳۸ هزار یورو در اروپا به فروش می‌رسد، در حالی که تسلا مدل ۳ در بازارهای بزرگی مانند آلمان و فرانسه حدود ۴۳ هزار یورو قیمت دارد. این برند که در حال حاضر در بیش از ۵۰ کشور به فروش می‌رسد، پنج مدل در بازار چین دارد که کمتر از مدل‌های مشابه گروه ایلان ماسک به فروش می‌رسند.

خودروسازان چینی ظرفیت استفاده نشده کافی را در کارخانه‌های داخلی خود دارند تا قبل از اینکه به یک غول منطقه‌ای تبدیل شوند، به بازارهای بزرگ خارج از کشور نفوذ کنند.

BYD در سال گذشته نزدیک به ۲۵۰۰۰۰ خودرو صادر کرد و حتی بدون بازارهای ایالات متحده یا اروپا می‌توانند این میزان را در سال‌های آینده بیش از ده برابر کنند. چین همچنین در برنامه گذار از سوخت‌های فسیلی خود در مراحل اولیه انتقال به خودروهای برقی از سایرین سریع‌تر عمل کرده است.

تحلیلگران می‌گویند چین هنوز بیشتر از مجموع سایر نقاط جهان خودروهای الکتریکی می‌سازد و می‌خرد. سازندگان چینی خودروهای برقی ظرفیت کافی برای تامین ۷۵ درصد تقاضای جهانی خودروهای برقی را دارند. این باید خواب را از چشم خودروسازان غربی بگیرد.